Μοναδικού ενδιαφέροντος αρχαίο νεκροταφείο στην Παροικιά της Πάρου, όπου έχουν αποκαλυφθεί δύο πολυάνδρια (ομαδικές ταφές) του 8ου π.Χ. αιώνα αλλά ως τώρα δεν ήταν επισκέψιμο για το κοινό πρόκειται να συντηρηθεί και να αναδειχθεί έπειτα από απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού.
Στη θέση Βίτζι και επί του παραλιακού δρόμου βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος, τα ταφικά μνημεία του οποίου έχουν υποστεί μεγάλες φθορές εξαιτίας της έκθεσής τους στις καιρικές συνθήκες. Με το δεδομένο μάλιστα ότι βρίσκεται δυο-τρία μέτρα κάτω από το επίπεδο της θάλασσας, το αρχαίο νεκροταφείο πλημμυρίζει συχνά και μετατρέπεται σε βάλτο, παρά τις αντλίες που λειτουργούν διαρκώς.
Μια πολεμική συμπλοκή στην οποία υπήρξαν 140 περίπου νεκροί σήμανε την έναρξη της χρήσης του χώρου. Σύμφωνα με τις τελετουργίες της εποχής τα οστά τους κάηκαν και στη συνέχεια φυλάχθηκαν σε αμφορείς, που τοποθετήθηκαν όλοι μαζί σε δύο πολυάνδρια. «Η μοναδικότητά τους έγκειται στο γεγονός ότι είναι τα παλαιότερα που έχουν εντοπισθεί στον ελληνικό χώρο, αποτυπώνοντας ακριβώς τα ταφικά έθιμα που αναφέρονται στα ομηρικά έπη», λέει η κύρια ανασκαφέας του χώρου κυρία Φωτεινή Ζαφειροπούλου, επίτιμη έφορος Αρχαιοτήτων σήμερα, μιλώντας στο «Βήμα online». Προσθέτει μάλιστα ότι «πρόκειται για ένα δραματικό εύρημα, διότι οι άντρες αυτοί ήταν στην ακμή τους, από 16 ως 31 ετών και διότι η ομαδική ταφή τους έγινε χωρίς να υπάρχουν πολλά κτερίσματα, πράγμα εντελώς ασυνήθιστο για την αρχαιότητα».
Εξαιρετικό εύρημα αποτελούν εξάλλου δύο από τα τεφροδόχα αγγεία των νεκρών καθώς περιλαμβάνουν καταπληκτικές παραστάσεις αποδεικνύοντας την ύπαρξη υψηλής ποιότητας καλλιτεχνικών εργαστηρίων στην Πάρο εκείνης της εποχής. Στο ένα απεικονίζονται σκηνές από τα ομηρικά έπη και στο δεύτερο, που θεωρείται και σημαντικότερο, σκηνές συντεταγμένης μάχης —όπου εμφανίζονται για πρώτη φορά και σφενδονιστές— κάτι που. όπως λέει η κυρία Ζαφειροπούλου. σημαίνει και την ύπαρξη οργανωμένης πόλης.
Όπως αποδείχθηκε μάλιστα από τις ανασκαφές, ο χώρος με τα πολυάνδρια είχε ιερό χαρακτήρα για τους ανθρώπους της εποχής καθώς έγινε τόπος απόδοσης τιμών στους νεκρούς προγόνους. Στη συνέχεια όμως το νεκροταφείο επεκτάθηκε ενώ παρέμεινε σε λειτουργία ως τους Ρωμαϊκούς χρόνους. Μαρμάρινες οστεοδόχοι με το όνομα του νεκρού από την Κλασική εποχή και μαρμάρινες σαρκοφάγοι με επιγραφές και ανάγλυφο διάκοσμο από τη Ρωμαϊκή έχουν έρθει επίσης στο φως.
Το νεκροταφείο εντοπίσθηκε το 1982 όταν ο Δήμος Πάρου θέλησε να κατασκευάσει πολιτιστικό κέντρο σε εκείνη την περιοχή και έκτοτε συνέχισε να ανασκάπτεται ως το 2003. Σήμερα είναι κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος και οι εργασίες που θα γίνουν σε αυτόν περιλαμβάνουν τη συντήρηση όλων των μαρμάρινων ευρημάτων που βρίσκονται επί τόπου (σαρκοφάγοι, επιτύμβιες στήλες κ.λπ.) αλλά και των σκελετικών καταλοίπων.
Επίσης θα αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το πρόβλημα των υδάτων που αναβλύζουν, θα γίνει νέος ηλεκροφωτισμός, αποκατάσταση της περίφραξης, διαμόρφωση πρόσβασης στον χώρο, δημιουργία περιπάτου για τους επισκέπτες, ενώ θα τοποθετηθούν νέες μεγάλες ενημερωτικές πινακίδες.
Πηγή: Μ. Θερμού, Το Βήμα Online, 22/2/2010
