Το 2000, Έλληνες αρχαιολόγοι από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων εγκαινίασαν ένα πρόγραμμα αρχαιολογικών ανασκαφών στην Ιορδανία, όπου δραστηριοποιούνται 98 άλλες ξένες αρχαιολογικές αποστολές. Η έρευνα ξεκίνησε ανασκάπτοντας ένα από τα μεγαλύτερα νεκροταφεία της 3ης χιλιετίας π.Χ. στην θέση Ghawr as-Safi, στη νότια άκρη της Νεκράς Θάλασσας, ενώ συνεχίστηκε κατά το διάστημα 2002-2010, με συστηματική ανασκαφή στην θέση Tell Kafrein, στην κεντρική κοιλάδα του Ιορδάνη, όπου υπάρχει σημαντικός οικισμός με διαχρονική κατοίκηση από την 3η χιλιετία μέχρι τα νεότερα χρόνια. Το πρόγραμμα τελεί υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, διευθύνεται από τους υπογραφομένους Θανάση Ι. Παπαδόπουλο και Λίτσα Κοντορλή-Παπαδοπούλου ενώ συμμετέχουν αρχαιολόγοι – μεταπτυχιακοί φοιτητές και προπτυχιακοί φοιτητές αρχαιολογίας.
Eρευνώντας το Tell Kafrein: Η θέση Tell Kafrein είναι στρατηγικής σημασίας, καθώς δεσπόζει στην κοιλάδα του Ιορδάνη και ελέγχει τις οδούς επικοινωνίας και εμπορίου με την Συρο-Παλαιστίνη, την Κύπρο και το Αιγαίο στα δυτικά και με τις περιοχές της Αραβικής Χερσονήσου στα ανατολικά. Εδώ έχει μερικώς ερευνηθεί προϊστορικό νεκροταφείο λαξευτών θαλαμωτών τάφων της πρώιμης Χαλκοκρατίας στην βάση του λόφου (tell) και σημαντική, οχυρωμένη με διπλό τείχος, οικιστική εγκατάσταση στην κορυφή και στις πλαγιές του. Στην ισοπεδωμένη κορυφή του λόφου έχει αποκαλυφθεί μεγάλο τριμερές κτίριο (ιερό ή κατοικία του τοπικού άρχοντα), βάση βωμού, αυλές και βοηθητικά διαμερίσματα. Στις πλαγιές του έχουν εντοπιστεί λείψανα κατοικιών, εργαστηρίου μεταλλοτεχνίας και υφαντουργίας και πολλά ενδιαφέροντα κινητά ευρήματα (κεραμική, λίθινα αγγεία, μεταλλικά εργαλεία και όπλα, κοσμήματα, όστρεα, βοτανικά και ζωικά λείψανα κλπ.), μερικά από τα οποία είναι επείσακτα από άλλες χώρες. Σημαντικό και άκρως ενδιαφέρον είναι ένα όστρακο αττικού ερυθρόμορφου αγγείου του 5ου αι. π.Χ. από την Ελλάδα, λίθινα παίγνια από την Κύπρο, αγγεία από Μεσοποταμία και σκαραβαίοι από την Αίγυπτο).
Tι απομένει ακόμη να ερευνηθεί; Για να ολοκληρωθεί η έρευνα, απομένει να ερευνηθεί μεγάλο μέρος του λόφου, με την βάσιμη ελπίδα ότι η προσεχής έρευνα θα αποδώσει περισσότερα ευρήματα που θα βοηθήσουν στην καλύτερη γνώση της ιστορικής διαδρομής της περιοχής και της σχέσης της με άλλες περιοχές. Καθώς επίσης έχουν βρεθεί και ελληνικά ευρήματα, η έρευνα του Tell Kafrein θα ενισχύσει και θα φωτίσει πληρέστερα την διαχρονική σχέση του ελληνισμού με την φίλη αυτή χώρα της Μ. Ανατολής . Δυστυχώς το πρόγραμμα αντιμετωπίζει μεγάλη δυσκολία, λόγω της οικονομικής κρίσης, και αν δεν βρεθεί ικανή επιχορήγηση κινδυνεύει να διακοπεί. Θα είναι κρίμα, γιατί η αρχαιολογική αποστολή συνδέεται με την παρουσία της χώρας μας στην Μ. Ανατολή και ενισχύει τις μορφωτικές και πολιτιστικές σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Ιορδανίας. Eυχαριστήρια λοιπόν αποδίδονται για τη μέχρι τώρα συνεισφορά τους στους χορηγούς της έρευνας, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και τα Υπουργεία Εξωτερικών και Πολιτισμού -Τουρισμού.
Μια παρουσίαση της έρευνας θα πραγματοποιηθεί στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στις 28 Φεβρουαρίου και διοργανώνεται από τον Σύλλογο Φίλων του Μουσείου.
Θανάσης Ι. Παπαδόπουλος, Λίτσα Κοντορλή-Παπαδοπούλου Διευθυντές αρχαιολογικού προγράμματος Ιορδανίας
