Ένας από τους επιφανέστερους έλληνες ζωγράφους, ο Γιάννης Μόραλης, σε μία ιδιαίτερη πτυχή του έργου του, την εικαστική παρέμβαση σε μεγάλα δημόσια κτίρια, ο Κώστας Μπαλάφας, κορυφαίος της ανθρωπιστικής φωτογραφίας, με υλικό που βρισκόταν επί 31χρόνια κάτω από το ξύλινο πάτωμα ενός σπιτιού στα Γιάννινα -γιατί άραγε;- ο Ιωάννης Αλταμούρας, ο προικισμένος δημιουργός που χάθηκε στα 26 του χρόνια, το σκηνογραφικό έργο του Σπύρου Βασιλείου και ο συσχετισμός του με την κοινωνική και πολιτιστική κατάσταση της Ελλάδας από το ’30 ως το ’60, η 40χρονη διαδρομή δύο σπουδαίων δασκάλων και αρχιτεκτόνων του Τάσου και του Δημήτρη Μπίρη φιλοδοξούν να συγκεντρώσουν το ενδιαφέρον του κοινού στο Μουσείο Μπενάκη για το πρώτο εξάμηνο του 2011.Οι εκθέσεις είναι 16 συνολικά, θα γίνουν είτε στο κεντρικό είτε στο νέο κτίριο της οδού Πειραιώς και κινούνται στο πνεύμα της πολυδιάστατης παρουσίασης όλων των μορφών της τέχνης, παρελθούσας και σύγχρονης δημιουργώντας ένα εξαιρετικό καμβά όπου λαμβάνουν χώρα πολιτιστικά γεγονότα.

Εικαστική δημιουργία
Από το 1959 όταν ο Γιάννης Μόραλης (1916-2009) άφηνε εποχή κοσμώντας με έργο του, μία ολόκληρη όψη του νεόδμητου Χίλτον και διευρύνοντας έτσι τους ορίζοντες της συνεργασίας αρχιτέκτονα-καλλιτέχνη επρόκειτο για τριάντα ακόμη χρόνια να καταθέτει προτάσεις για τη διαμόρφωση ξενοδοχείων, τραπεζών, δημοσίων κτιρίων και κατοικιών. Τα 120 έργα που δώρισε ο ίδιος το 2009 στο Μουσείο Μπενάκη παρουσιάζονται στην έκθεση («Γιάννης Μόραλης – Αρχιτεκτονικές συνθέσεις». Κεντρικό κτίριο, Φεβρουάριος –Μάιος).
Μέσα από την μεγάλη αναδρομική έκθεση «Ο θαλασσογράφος Ιωάννης Αλταμούρας -Η ζωή και το έργο του»το Μουσείο Μπενάκη επανασυστήνει στο ελληνικό κοινό έναν σπουδαίο ζωγράφο. Πίνακες, ιστορικά έγγραφα και προσωπικά αντικείμενα του Ιωάννη Αλταμούρα (1852-1878) αλλά και της οικογένειάς του (Saverio Altamura, Ελένης Μπούκουρη-Αλταμούρα, Αλέξανδρου Αλταμούρα) περιλαμβάνονται στην έκθεση (Νέο κτίριο, 31 Μαρτίου–22 Μαΐου).
Την πολύχρονη διαδρομή στο θέατρο του ζωγράφου Σπύρου Βασιλείου (1902–1985) και τη συμβολή του στη διαμόρφωση της μεταπολεμικής, σκηνικής αισθητικής παρουσιάζει η έκθεση «Ο σκηνογράφος Σπύρος Βασιλείου» (Νέο κτίριο, 23 Μαρτίου–15 Μαΐου). Ένας άλλος ζωγράφος, τοπιογράφος για την ακρίβεια, αλλά και θεωρητικός της τέχνης, που γεννήθηκε στην Ελλάδα αλλά ζει μόνιμα στην Χαϊδελβέργη, ο Wassili Lepanto (1940) παρουσιάζεται μέσα από ογδόντα έργα του στην έκθεση με τίτλο «Θετικές ουτοπίες» (Νέο κτίριο, 30 Μαρτίου-1 Μαΐου).
Και μία ελληνίδα γλύπτρια που διαπρέπει στο εξωτερικό, η Καλλιόπη Λεμού, η οποία στην πρώτη ατομική της έκθεση στην Αθήνα (Νέο κτίριο, 26 Ιανουαρίου – 26 Μαρτίου) παρουσιάζει γλυπτά μεγάλης κλίμακας από ατσάλι. Εντελώς ξεχωριστή είναι όμως η έκθεση «Αιτία θανάτου: Ευθανασία. Έργα από τη συλλογή Prinzhorn», που προέρχονται από την Ψυχιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης. Πρόκειται για 96 έργα, 18 καλλιτεχνών, οι οποίοι υπήρξαν θύματα του προγράμματος ευθανασίας των Ναζί (Νέο κτίριο, 21 Ιανουαρίου – 13 Μαρτίου)

Φωτογραφία
Σε κινηματογραφικό φιλμ, το οποίο …έπεσε από τον ουρανό από ένα ιταλικό βομβαρδιστικό είχε αποτυπώσει κατά το Β Παγκόσμιο πόλεμο ο Κώστας Μπαλάφας -ενταγμένος άλλωστε κι ο ίδιος από το 1943 στο 85ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ- τις καταστροφές των χωριών, τις ζυμώσεις για την έναρξη του ένοπλου αγώνα, τις πορείες και τις μάχες των ανταρτών, το θρήνο των μανάδων. Το υλικό παρουσιάζεται στην έκθεση «Κώστας Μπαλάφας. Το αντάρτικο στην Ήπειρο, 1940-1944», (Νέο κτίριο, 2 Φεβρουαρίου–6 Μαρτίου).
Μία «άγνωστη» ελληνίδα φωτογράφο, την Μαίρη Παρασκευά (1882-1951), κόρη του μυκονιάτη μεγαλοκτηματία Νικολάου Γρυπάρη, που μεγάλωσε όμως στο πατρικό κτήμα στη Βολυνία της Κριμαίας παρουσιάζει το Μουσείο Μπενάκη (Κεντρικό κτίριο, 23 Ιουνίου – 21 Αυγούστου). Δείγμα της δουλειάς των μελών του από την τελευταία διετία, δηλαδή περί τις 300 (!) φωτογραφίες θα παρουσιάσει εξάλλου ο «Φωτογραφικός Κύκλος» (Κεντρικό κτίριο, 12 Μαΐου–12 Ιουνίου)

Αρχιτεκτονική
Για το «Αμφίδρομο πέρασμα ανάμεσα στην εφαρμογή και τη διδασκαλία» μέσα από εικόνες, σχέδια, μακέτες κτιρίων αλλά και αποσπάσματα κειμένων με θεωρητικές θέσεις θα μιλήσει η έκθεση με το έργο των δύο αρχιτεκτόνων του Τάσου Μπίρη και το Δημήτρη Μπίρη (Νέο κτίριο, 16 Φεβρουαρίου – 20 Μαρτίου).Ενώ τα τριάντα χρόνια αρχιτεκτονικής δημιουργίας του Δημήτρη Ησαΐα και του Τάση Παπαϊωάννου θα παρουσιασθούν στο Νέο κτίριο επίσης (5 Φεβρουαρίου – 6 Μαρτίου).
Ο αρχιτέκτονας της Εθνικής Βιβλιοθήκης του Παρισιού Dominique Perrault στον οποίο είχε ανατεθεί ο σχεδιασμός της από τον πρόεδρο τότε, Μιττεράν, παρουσιάζεται στην Αθήνα (Νέο κτίριο, 23 Μαρτίου – 29 Μαΐου) μέσα από σχέδια, σκίτσα, φωτογραφίες, προπλάσματα, φωτεινές οθόνες δεδομένων, βίντεο και πολλαπλές προβολές ταινιών. Πρόκειται για μία αρχιτεκτονική που βασίζεται στις γεωγραφικές ιδιαιτερότητες των τόπων όπου καλείται να παρέμβει και εμπνέεται από αυτές.
Και από τη Δύση στην Ανατολή με τη σύγχρονη ιαπωνική αρχιτεκτονική να δίνει εντυπωσιακό παρόν στους τομείς της ζωής, της πόλης, του πολιτισμού και της κατοικίας. (Νέοκτίριο, 1 Iουνίου–31 Ιουλίου).
Την «Κιβωτό» τέλος, την ελληνική πρόταση στη 12η Διεθνή Έκθεση Αρχιτεκτονικής της Βενετίας παρουσιάζει το Μουσείο Μπενάκη (Νέο κτίριο, 30 Μαρτίου – 22 Μαΐου) ένα έργο που σύμφωνα με τους δημιουργούς του Φοίβη Γιαννίση και Ζήση Κοτιώνη αναστοχάζεται τους παλαιούς σπόρους και την ιδεολογική βιοποικιλότητα που είναι διαθέσιμη αλλά ξεχασμένη και υπό εξαφάνιση, καθώς ταυτόχρονα επαγγέλλεται νέες κουλτούρες εδαφικής ζωής.

Ηθική – Αισθητική
«AAO Project: Against All Odds. Ethics–Aesthetics»: Πρόκειται για το διεθνές κίνημα αρχιτεκτόνων, σχεδιαστών και καλλιτεχνών που εφαρμόζουν ευφάνταστες και πρωτοπόρες στρατηγικές οικολογικής συνείδησης και ενίσχυσης των κοινωνικών δεσμών αποκαλύπτοντας την αλληλεπίδραση μεταξύ ηθικής, αισθητικής και ταυτότητας (Νέο κτίριο, 8 Ιουνίου–31 Ιουλίου).

Σχέδιο
«AAARGH! Τέρατα και σημεία στη μόδα» τιτλοφορείται η έκθεση την οποία επιμελείται ο Βασίλης Ζηδιανάκης και η ομάδα ATOPOS (CVC) και παρουσιάζει για πρώτη φορά διεθνώς την επέκταση του φαινομένου των «Χαρακτήρων» _ τάση που επαναπροσδιορίζει τη σχέση του σώματος και του ενδύματος_ στη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία στο χώρο της μόδας και της ένδυσης. (Νέο κτίριο, τέλη Μαΐου-τέλη Ιουλίου).

Πηγή: Το Βήμα, Μ. Θερμού, 3/1/11