Τα ίχνη των Βίκινγκς στους θαλάσσιους δρόμους της σκανδιναβικής Εποχής του Σιδήρου προσπαθεί να σώσει μια ομάδα επιστημόνων εγκαινιάζοντας μια νέα μέθοδο. Πρόκειται για το σύστημα κλίματος-χώρου (climate-space) το οποίο εφαρμόζεται από την μετεωρολόγο Marianne Nitter, τη γεωλόγο Lotte Selsing, και την ειδικευμένη στη ναυτική αρχαιολογία Endre Elvestad με σκοπό τον εντοπισμό και προστασία αρχαίων αγκυροβολίων, περιοχών εκφόρτωσης, προβλητών και άλλων ναυτικών κατασκευών που συντελούν στην ανίχνευση αρχαίων θαλάσσιων οδών. Η συνεχώς ανυψούμενη στάθμη της θάλασσας, ο μεγάλος αριθμός των σύγχρονων σκαφών που διαπλέουν τα σκανδιναβικά νερά και οι ακραίες καιρικές συνθήκες στην περιοχή βάζουν συνεχώς σε κίνδυνο τα δύσκολα αυτά εντοπιζόμενα μνημεία. Και οι τρεις επιστήμονες από το Stavanger της Νορβηγίας είναι αποφασισμένες να τα σώσουν.
Ως σύστημα κλίματος-χώρου όρισαν, κατ αρχήν, οποιαδήποτε περιοχή με ομοιογένεια στη θερμοκρασία, τη διεύθυνση και τη δύναμη του ανέμου όπου η τοπογραφία και η βλάστηση (αν υπάρχει) μειώνουν την πιθανότητα αλλαγής των καιρικών συνθηκών. Κοιλάδες, φαράγγια αλλά και λίμνες και τα πασίγνωστα νορβηγικά φιορδ αποτελούν το καθένα αντιπροσωπευτικά συστήματα κλίματος-χώρου. Κάθε σύστημα κλίματος-χώρου ορίζεται υπολογίζοντας την εναλλαγή των καιρικών φαινομένων σε βάθος χρόνου, με γνώμονα τη θερμοκρασία, τη βροχόπτωση και τον άνεμο.
Πώς όμως το σύστημα κλίματος-χώρου μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό και τη διάσωση αρχαίων θαλάσσιων θέσεων; Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα πλοία της Εποχής του Σιδήρου ήταν μικρότερα και λιγότερο βαθιά από τα μεταγενέστερα πλεούμενα, με αποτέλεσμα πολλά αγκυροβόλια της εποχής των Βίκινγκς και του πρώιμου Μεσαίωνα να εγκαταλειφθούν μετά τον 14ο αι. Με βάση το σύστημά τους οι επιστήμονες μπορούν να μετρήσουν το κύμα και τον άνεμο μέσα σε ένα φιορδ και να αποτυπώσουν αγκυροβόλια που είναι πλέον εκτός χρήσης. Οι υπολογισμοί επίσης καθιστούν κατανοητός τον τρόπο με τον οποίο οι θέσεις των λιμανιών αλλάζουν ανάλογα με τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες. Μετά τον εντοπισμό των επικρατέστερων αρχαίων θέσεων ελλιμενισμού είναι πιο πιθανό να βρεθούν και κατάλοιπα. Στην περίπτωση αυτή υπάρχει η προοπτική ανασκαφής ή και διατήρησης των καταλοίπων στο χώρο, εφόσον είναι δυνατή η προστασία τους εκεί.
Οι έρευνες πάντως θα συνεχιστούν περιλαμβάνοντας και την Εποχή του Χαλκού, οπότε οι θαλασσοπόροι χρησιμοποιούσαν τεράστιους τύμβους ως σημεία προσανατολισμού.
Πηγή: Εurekalert, 19/08/10
Ζ.Ξ.
