Διχάζει και πάλι τους επιστήμονες το σύνολο των χειρογράφων που βρέθηκαν το 1947 κρυμμένα σε έντεκα σπήλαια της ευρύτερης περιοχής του Κουμράν κοντά στη Νεκρά Θάλασσα. Αιτία αυτή τη φορά, μια εναλλακτική άποψη για την αρχική προέλευσή τους, η οποία υποδεικνύει ότι τα χειρόγραφα αποτελούν δημιούργημα διαφορετικών χρονικών περιόδων και παραδόσεων οι οποίες αναπτύχθηκαν όχι στο κοινόβιο του Κουμράν αλλά στον ίδιο τον Ναό της Ιερουσαλήμ. Η θεωρία, που διατυπώθηκε αρχικά τη δεκαετία του 1950 για να απορριφθεί λίγο αργότερα, βρίσκει και πάλι υποστήριξη λόγω πρόσφατων αρχαιολογικών αποκαλύψεων γύρω από την Ιερουσαλήμ.
Η επικρατούσα θεωρία θέλει τα χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας να έχουν συντεθεί από τους Εσσαίους, μια εβραϊκή θρησκευτική ομάδα που έζησε κοινοβιακά σε εγκατάσταση κοντά στις σπηλιές του Κουμράν λίγο πριν ή γύρω στην εποχή του Χριστού. Η θεωρία ανήκει στον αρχαιολόγο και ιερέα Roland de Vaux, ο οποίος ηγήθηκε διεθνούς ομάδας μελετητών στα 1953 και εντόπισε αντιστοιχίες μεταξύ αρχιτεκτονικών λεπτομερειών της κοινοβιακής εγκατάστασης του Κουμράν και οδηγιών που αναφέρονταν στα χειρόγραφα για διάφορες τελετουργίες. Έτσι, οι εκτενείς δεξαμενές του κοινοβίου θα χρησίμευαν στα τελετουργικά λουτρά που περιγράφονταν στα κείμενα των χειρογράφων.
Πρόσφατα όμως ευρήματα του αρχαιολόγου Yuval Peleg, ο οποίος ανασκάπτει το κοινόβιο για 16 χρόνια, έδειξαν ότι εκεί λειτούργησαν μεγάλα κεραμικά εργαστήρια. Έτσι, οι «τελετουργικές δεξαμενές» μπορεί να χρησίμευαν τελικά για τον διαχωρισμό πηλού! Η εύρεση επίσης υπόγειων σηράγγων στην Ιερουσαλήμ οι οποίες κατέληγαν κοντά στην τοποθεσία του Κουμράν αποτελούν ένδειξη της πρόνοιας των κατοίκων να φυγαδεύσουν κάτι πολύτιμο από την πόλη σε περίοδο αναταραχών. Νομίσματα και κεραμική που βρέθηκαν εκεί αποδεικνύει ότι οι σήραγγες όντως χρησιμοποιήθηκαν κατά την πολιορκία της πόλης από τους Ρωμαίους το 70 π.Χ., οπότε και καταστράφηκε ο Ναός και μεγάλο μέρος της πόλης. Είναι λοιπόν δυνατόν τμήμα των αρχείων του Ναού να μεταφέρθηκε εκτός της πόλης τότε από ευσεβείς φυγάδες; Πολύ πιθανόν καθώς ένα τρίτο εύρημα – ένα κύπελλο – που εντοπίστηκε στο όρος Σιών και χρονολογείται γύρω στο 1000 π.Χ. διατηρεί κρυπτογράφημα ίδιας λογικής και διάταξης με άλλα που διασώζονται σε χειρόγραφα του Κουμράν. Όλα αυτά δίνουν και αρχαιολογικό υπόβαθρο στη θεωρία ότι τα χειρόγραφα δεν είναι σύγχρονα μεταξύ τους αλλά προέρχονται από διαφορετικές συλλογές – παρατήρηση που μέχρι σήμερα είχε αμιγώς φιλολογική βάση. Υπέρμαχος της εναλλακτικής θεωρίας ο Robert Cargill, αρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο UCLA των ΗΠΑ.
Η θεωρία όμως εγείρει αντοδράσεις από τους παραδοσιακούς μελετητές. Σύμφωνα με τον Lawrence Schiffman, καθηγητή Εβραϊκών και Ιουδαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (ΝΥU), αν τα χειρόγραφα είχαν μεταφερθεί από άλλού και πιθανόν από διάφορες εβραϊκές ομάδες, θα υπήρχαν εκεί ιδέες των ομάδων αυτών που θα διαφωνούσαν με εκείνες των Εσσαίων. « Δεν υπάρχουν όμως», δηλώνει κατηγορηματικά.
Η επιστημονική συζήτηση είναι μόλιε στην αρχή της. Αν όμως τα χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας είναι δημιούργημα ιερέων και όχι «επαναστατών» Εσσαίων, η κριτική μελέτη του περιεχομένου όσο και η έρευνα του ιδεολογικού υποβάθρου της Βίβλου θα γίνονται κάτω από ένα νέο πρίσμα.
Πηγή: National Geographic, 27/07/10
Ζ.Ξ.
