Μια σειρά από ερωτήματα προέκυψαν για τους αρχαιολόγους που ερευνούσαν ταφικό σύνολο στην περιοχή Avaldsnes στην ΝΔ. Νορβηγία όταν στο εσωτερικό τάφου της τοπικής Εποχής του Σιδήρου (300-1000 μ.Χ.) βρέθηκε πέλεκυς από λίθο που χρονολογείται κατά μία χιλιετία νωρίτερα από τα συνευρήματά του. Το αίνιγμα περιπλέκεται περισσότερο καθώς οι πελέκεις σχετίζονται συνήθως με ανδρικές ταφές, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με την μάλλον γυναικεία – με βάση τα συνευρήματα – ταφή του Avaldsnes.

Το φαινόμενο όμως δεν είναι σπάνιο για τον επικεφαλής της ομάδας Olle Hemdorff και τη συνεργάτη του Eva Thäte, η οποία εργάζεται κάτω πάνω στο φαινόμενο των παλαιών αντικειμένων σε νεότερες ταφές. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, που έχουν μελετήσει μια σειρά παραλλήλων σε Σουηδία και Νορβηγία, οι άνθρωποι της εποχής του Σιδήρου είχαν τη συναίσθηση της ιστορικής συνέχειας, την οποία προσπαθούσαν να εξασφαλίσουν με μια σειρά συμβολικές πράξεις. Έτσι, η επαναχρησιμοποίηση αντικειμένων εντάσσεται σε ένα γενικότερο πλαίσιο «ανακύκλωσης» τάφων με σκοπό την συμβολική εξασφάλιση των κτήσεων των προγόνων τους.

Ο αρχαίος πέλεκυς όμως έχει και έναν παραπάνω συμβολισμό. Κατασκευασμένος από πυριτόλιθο, υλικό που με την τριβή παράγει φωτιά, θεωρούταν ότι προστάτευε από τους κεραυνούς. Συνδεόταν λοιπόν με τον θεό Θορ, ο οποίος έκρουε τον δικό του πέλεκυ κάθε φορά που ακουγόταν βροντή. Η κρούση του πέλεκυ ή – κατ’ άλλη άποψη του σφυριού – του Θορ στο έδαφος θεωρείται και γονιμοποιός πράξη, καθώς η παραγωγή φωτιάς συνεπάγεται ενέργεια και επομένως ζωή. Έτσι, ο αρχαίος πέλεκυς στον τάφο γυναίκας είναι στην πραγματικότητα ένα τριπλό σύμβολο κληρονομιάς, προστασίας και γονιμότητας.

Υπάρχει όμως και μια τέταρτη παράμετρος στο απρόσμενο εύρημα του Avaldsnes. Σχετίζεται με την τυμβωρυχία, που συνεχιζόταν απροκάλυπτα μέχρι και τη δεκαετία του 1970, καθώς μέχρι τότε δεν υπήρχε νομοθεσία που να θέτει την πρακτική στο περιθώριο. Κατά μια συνήθη πρακτική στη Σκανδιναβία, όπου οι πρακτικές των Βίκινγκς είχαν οπαδούς μέχρι και τα νεότερα χρόνια, οι τυμβωρύχοι συνήθιζαν να εγκαταλείπουν συμβολικά αντικείμενα μέσα σε κάθε τάφο που άνοιγαν, για να εξευμενίσουν τα πνεύματα των προγόνων. Έτσι, ο πέλεκυς του κεραυνού του Avaldsnes θα μπορούσε να είναι ένα αρχαίο φυλακτό αλλά και ένα νεότερο δώρο για τον Θορ και τα προγονικά πνεύματα.

Πηγή: Science Daily, 14/06/10

Ζ.Ξ.