Επιτακτική κρίνεται από συντηρητές και επιστήμονες η ψηφιοποίηση ενός πρόσφατα επιμελημένου δίγλωσσου Φλωρεντινού Κώδικα του 16ου αι. που περιλαμβάνει ανεκτίμητες πρωτογενείς πληροφορίες για τη ζωή και τα έθιμα των ιθαγενών της περιοχής του Μεξικού κατά την εποχή της κατάκτησης της χώρας από τους Ισπανούς.
Συντεθειμένος κατά παραγγελία του Bernandino de Sahagun, ο κώδικας αποτελεί ένα σπάνιο δείγμα της Αναγέννησης όπως εκδηλώθηκε στις Νέες Χώρες που αποκαλύφθηκαν στους Ευρωπαίους μετά τον Κολόμβο. Κολοσσιαίο σε διαστάσεις, το κείμενο καλύπτει 4.000 σελίδες σε δύο γλώσσες – ισπανικά και την τοπική διάλεκτο Ναχουάτι – ενώ η εικονογράφηση αποτελείται από 2.686 έγχρωμες εικόνες όπου συνδυάζεται η τεχνοτροπία των ιθαγενών με εκείνη των εικονογραφημένων ευρωπαϊκών χειρογράφων. Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι, πέρα από τον πάτρωνα de Sahagun, που τοποθετεί με τους προλόγους του τα κείμενα στον τόπο και το χρόνο, οι δημιουργοί ήταν ιθαγενείς καλλιτέχνες (tlacuilos) και λόγιοι μορφωμένοι με ευρωπαϊκά δεδομένα και άρα τρίγλωσσοι: γνώριζαν τις ιθαγενείς διαλέκτους τόσο καλά όσο τα λατινικά και τα ισπανικά!!! Συνολικά, το έργο, που προηγείται τόσο της «Εγκυκλοπαίδειας» του Διαφωτισμού όσο και των μνημειακών επιστημονικών-περιγραφικών εκδόσεων του 19ου αι. με αντικείμενο κυρίως την Αίγυπτο (π.χ. τη ναπολεόντεια Περιγραφή της Αιγύπτου και τα Μνημεία του K.R.Lepsius), λειτουργεί με τρόπο παρόμοιο, ίσως και πιο ολοκληρωμένο από εκείνα. Καταγράφει με τα περιορισμένα μέσα της εποχής τα δυσνόητα για τους αποίκους έθιμα με μια μη ευρωκεντρική οπτική που αντικατοπτρίζει περισσότερο πρόθεση των ιθαγενών να διασώσουν και να εξηγήσουν τον πολιτισμό τους στους κατακτητές τους. Παράλληλα αντανακλά την ύπαρξη μιας ιδιόμορφης ομάδας μορφωμένων, γνωστών ως των οποίων η διανόηση παραμένει γενικά άγνωστη. Είναι επίσης εντυπωσιακό ότι η πρώιμη αυτή εγκυκλοπαίδεια της προκολομβιανής Αμερικής δημιουργήθηκε μια δύσκολη περίοδο, οπότε η Κεντρική Αμερική μαστιζόταν από πανώλη, η οποία αφάνισε το 80% του ιθαγενούς πληθυσμού. Λέγεται μάλιστα ότι οι μορφωμένοι ιθαγενείς δούλεψαν απομονωμένοι στο τοπικό Κολέγιο της Σάντα Κρουζ, με σκοπό να διασώσουν τον πολιτισμό τους πέρα από τον κίνδυνο του θανάτου.
Σύμφωνα με τη συντηρήτρια Diana Magaloni, του National Museum of Anthropology (MNA), πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα μεξικάνικα εικονογραφημένα έγγραφα όπου 3000 χρόνια πολιτισμού συνοψίζονται με τρόπο κατανοητό στους Ευρωπαίους σε ένα σπάνιο παράδειγμα διαπολιτισμικότητας. Σημειώνει ότι για τη συντήρησή του χρειάστηκε 30 χρόνια έρευνας προκειμένου να ανασυντεθούν οι συνταγές των φυτικών βαφών που χρησιμοποιήθηκαν στην εικονογράφηση Η Magaloni μάλιστα καλεί για άμεση ψηφιοποίηση του εγγράφου και περίληψής του στη Μεξικάνικη Ψηφιακή Βιβλιοθήκη.
Πηγή: Artdaily.org, 2/06/10
Z.Ξ.
