Την Παρασκευή 28 Μαΐου αποδόθηκε στο κοινό από τη Γενική Γραμματέα του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, Λίνα Μενδώνη, ένα πρωτότυπο έργο που υλοποιήθηκε από την 23η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων με αυτεπιστασία και με χρηματοδότηση του Γ΄ ΚΠΣ. Πρόκειται για την αποκατάσταση του μεσαιωνικού πύργου στο Βασιλικό της Εύβοιας και τη μετατροπή του σε επισκέψιμο μνημείο.
Η επέμβαση είχε στόχο αφενός να διατηρήσει τα αυθεντικά στοιχεία του, αφετέρου οι νέες κατασκευές να είναι διακριτές, διακριτικές και αναστρέψιμες. Με αφορμή το έργο αυτό ο Δήμος Ληλαντίων πραγματοποίησε τη διαμόρφωση και ανάπλαση του περιβάλλοντος χώρου του μνημείου, με τρόπο υποδειγματικό, συμβάλλοντας ουσιαστικά στη συνολική ανάδειξή του.
Στην Εύβοια σώζονται πολυάριθμοι ανάλογοι πύργοι των χρόνων της λατινοκρατίας, οι περισσότεροι σε ερειπιώδη κατάσταση. Κάποιοι από αυτούς αποτελούν τον πυρήνα οικισμού που αναπτύχθηκε γύρω τους, ενώ άλλοι δεσπόζουν μεμονωμένοι στην ύπαιθρο χώρα. Μετά το 1204 εγκαθιδρύεται στο νησί ένα ιδιότυπο φεουδαρχικό σύστημα, προοδευτικά ωστόσο η εξουσία περνά στη Βενετία και τον αντιπρόσωπό της, τον Βάιλο. Το Νεγκροπόντε (σημερινή Χαλκίδα) γνωρίζει περίοδο δημογραφικής και οικονομικής άνθισης, μάρτυρες της οποίας είναι τα πολυάριθμα θρησκευτικά και κοσμικά μνημεία, σπαρμένα σε όλο το νησί.
Ο πύργος, απόρθητος για τα δεδομένα της εποχής, είναι η έδρα του ευγενούς στον οποίο παραχωρήθηκε η γύρω περιοχή σε αντάλλαγμα στρατιωτικής υπηρεσίας. Στο ισόγειο αποθηκεύεται η αγροτική παραγωγή από τα κτήματα που καλλιεργούν οι πάροικοι. Στον πρώτο όροφο συναθροίζονται ο φεουδάρχης και οι υποτελείς του, ενώ οι υπηρέτες, οι τεχνίτες, οι αγρότες και η φρουρά ζουν γύρω από τον πύργο για λόγους προστασίας.
Ο Πύργος του Βασιλικού, σε καίρια θέση του οικισμού, έχει τετράγωνη κάτοψη με μήκος πλευράς περίπου 8,20μ. Πριν την αποκατάσταση διέσωζε μόνο τους περιμετρικούς τοίχους, που διατηρούνταν ακέραιοι σε όλο τους το ύψος (17,50μ.), μέχρι και τις επάλξεις. Αφού στερεώθηκαν οι τοίχοι, αποκαταστάθηκαν εσωτερικά τα τέσσερα επίπεδα με την κατασκευή ξύλινων δαπέδων. Επιπλέον, κατασκευάσθηκε μία απλή και λειτουργική στέγη, αφού η αρχική μορφή της δεν ήταν γνωστή.
Καθώς ο πύργος διατηρούσε την αυθεντική του είσοδο στον πρώτο όροφο σε ύψος 7μ., όπου η πρόσβαση τότε γινόταν με ξύλινες κλίμακες, κατασκευάσθηκε εξωτερικό μεταλλικό κλιμακοστάσιο για να εξασφαλιστεί η πρόσβαση των επισκεπτών στο εσωτερικό. Οι κατασκευές που εξυπηρετούσαν τις οικιστικές ανάγκες του φεουδάρχη και των ενοίκων, όπως η εστία, το προσκυνητάρι και το αποχωρητήριο-καταχύστρα συντηρήθηκαν και αποκαταστάθηκαν.
Προκειμένου ο πύργος να λειτουργήσει όχι μόνο ως επισκέψιμο μνημείο, αλλά και ως κέντρο πληροφόρησης για την οχυρωματική αρχιτεκτονική της Εύβοιας την περίοδο της λατινοκρατίας, οργανώθηκε οπτικοακουστική έκθεση με ενδιαφέρουσες πληροφορίες τόσο για τον πύργο του Βασιλικού όσο και για τους σημαντικότερους πύργους και μεσαιωνικά κάστρα της Εύβοιας. Η έκθεση περιλαμβάνει ακόμα πληροφορίες και για τους πύργους των φεουδαρχών της Δυτικής Ευρώπης, που αποτέλεσαν το πρότυπο για αυτούς της Εύβοιας.
Η αποκατάσταση του μνημείου και η ανάπλαση του περιβάλλοντος χώρου του είναι μια πολύ σημαντική παρέμβαση για το Δήμο Ληλαντίων καθώς ο πύργος βρίσκεται στο κέντρο του οικισμού ή και μέχρι πρότινος κατάστασή του δημιουργούσε πολλά προβλήματα στην καθημερινότητα των κατοίκων του Δήμου.
Παράλληλα δημιουργείται ένας ιδιαίτερα αξιόλογος πόλος προσέλκυσης επισκεπτών, ο οποίος μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά στην προβολή και ανάδειξη της ευρύτερης περιοχής.
Ο πύργος θα είναι ανοιχτός για το κοινό, ενώ οι σχολικές ομάδες θα έχουν τη δυνατότητα να οργανώσουν εκπαιδευτικά προγράμματα με τη βοήθεια του εποπτικού υλικού της έκθεσης.
Α.Μ. (με πληροφορίες από το σχετικό δελτίο τύπου του ΥΠΠΟΤ)
