Τα… σπλάγχνα του Ανδρέα Μιαούλη, το πρωτότυπο της Χάρτας του Ρήγα Φεραίου, ασυνήθιστα όπλα και πολλά παράξενα και σημαντικά ευρήματα φιλοξενεί το Ιστορικό Αρχείο-Μουσείο Ύδρας
«Μου έτυχε ένας λαχνός: Αρχείο- Μουσείο-Βιβλιοθήκη. Ένας δύσκολος συνδυασμός που ήταν πρόκληση για εμένα», σημειώνει η ακάματη Ντίνα Αδαμοπούλου που τα τελευταία είκοσι χρόνια είναι η προϊσταμένη του Ιστορικού Αρχείου- Μουσείου Ύδρας. Ο κόπος που καταβλήθηκε για τη συστηματοποίηση και οργάνωση του Αρχείου και του Μουσείου άξιζε και το καταλαβαίνεις από τα κολακευτικά σχόλια στο βιβλίο των επισκεπτών.

Σήμερα το ιστορικό κομμάτι περιλαμβάνει 18.000 έγγραφα από τις αρχές του 18ου αιώνα έως και τις αρχές του 19ου αιώνα. Τα περισσότερα αφορούν την Ελληνική Επανάσταση αλλά και τη νεώτερη Ιστορία. Το παλιότερο μάλιστα έγγραφο είναι του 1708 και το νεώτερο του 1836. Η Βιβλιοθήκη περιλαμβάνει 12.000 τίτλους βιβλίων, όχι μόνο ιστορικής υφής, αλλά όλων των κατηγοριών όπως λογοτεχνικά. «Υπήρχε μια μαγιά και την αυξήσαμε με δωρεές. Μπορούν και ερευνητές ή διδακτορικοί φοιτητές να εργαστούν πάνω στα αρχεία μας», υπενθυμίζει η Ντίνα Αδαμοπούλου (φωτό). Στο μουσείο υπάρχει αρχείο Τύπου, όπως όλα τα φύλλα της εφημερίδας «Ο Φίλος του Νόμου» (που εξέδιδε ο γραμματικός της κοινότητας Ύδρας Ιωσήφ Κιάπε, την περίοδο της Επανάστασης) και η αντικαποδιστριακή εφημερίδα «Απόλλων» με εκδότη τον Γεώργιο Τερτσέτη. Ακόμη, επιστολές των Μακρυγιάννη («δημιουργούν συγκίνηση αυτά που λέει με τα γνωστά… κολλυβογράμματα», τονίζει η κ. Αδαμοπούλου), Κολοκοτρώνη, Μιαούλη, Καποδίστρια.

«Παρέλαβα το κτίριο ύστερα από διακοπή 22 χρόνων, στην ουσία παρέλαβα ένα γιαπί. Το 1972 το κτίριο γκρεμίστηκε και κατασκευαζόταν μέχρι το 1989. Το 1991, το παραλάβαμε. Όλο το περιεχόμενο είχε αποθηκευθεί σε κτίριο του Δήμου Ύδρας, τα ευρήματα (κειμήλια, έγγραφα, πίνακες) συντηρήθηκαν ενώ το υλικό αρχειοθετήθηκε.

Κυριολεκτικά, ξεκινήσαμε απ΄ το μηδέν. Το 1996 έγιναν τα εγκαίνια από τον- υπουργό Παιδείας τότε- Γιώργο Παπανδρέου. Το υλικό βέβαια προϋπήρχε από το 1919. Το 1972 ο υδραίος ευεργέτης Γκίκας Κουλούρας έδωσε χρήματα. Το ίδιο και ο Αντώνιος Λιγνός, ο πρώτος διευθυντής του Αρχείου και για πολλά χρόνια δήμαρχος της Ύδρας. Επιστημονικά εκείνος συγκέντρωσε πρώτος το υλικό», αναφέρει η κ. Αδαμοπούλου σ΄ έναν χώρο που εκτείνεται σε 1.000 τ.μ. και τρεις ορόφους.

Τα προβλήματα βέβαια δεν λείπουν, όμως μπρος στους θησαυρούς τι είναι ο κόπος; «Λειτουργούμε σε καθημερινή βάση χωρίς μόνιμο προσωπικό. Παρ΄ όλα αυτά κάνουμε συστηματική δουλειά αλλά και δεκάδες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Διοργανώνουμε το Πολιτιστικό Καλοκαίρι Υδρας, κονσέρτα κλασικής μουσικής, συνέδρια και διαλέξεις. Ετησίως φτάσαμε τις παλιές καλές εποχές τους 27.000 επισκέπτες, βάσει εισιτηρίων», συμπληρώνει η κ. Αδαμοπούλου για το Ιστορικό Αρχείο- Μουσείο Υδρας που αποτελεί Περιφερειακή Υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους (είναι 64 σε όλη τη χώρα) και επιστημονικά εποπτεύεται από τον ίδιο φορέα- με την ιδιαιτερότητα και του μουσείου.

Σπάνια τεκμήρια Ιστορίας

  • Το πρωτότυπο της Χάρτας του Ρήγα Φεραίου του 1753, ένα από τα 12 διεθνώς σωζόμενα αντίτυπα. Πριν από χρόνια σε δημοπρασία είχε τιμή εκκίνησης 90 εκατ.δρχ. «Η ιστορία που το βρήκα έχει ως εξής: Σ΄ ένα αρχοντόσπιτο Υδραίου ήταν κρεμασμένος σε τοίχο. Το σπίτι είχε περιέλθει σε κάποιον που δεν ενδιαφερόταν για τον παλιό ξεθωριασμένο χάρτη. Μια μέρα ήμουν εκεί και κοίταξα το Υπόμνημα του χάρτη. Βρεχόταν, σκονιζόταν. Τον ρώτησα “μπορείτε να μας τον δώσετε;”. “Να δω, θα το σκεφτώ”, μου απάντησε. Ο ίδιος (δεν ζει πια) με φώναξε κι ένα βράδυ μεταφέραμε με απόλυτη μυστικότητα τον χάρτη στο μουσείο.

  • Το εντυπωσιακό έγγραφο του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄. Με το πατριαρχικό σιγίλιο στέλνονταν τα προνόμια στον Σταυροπηγιακό Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου της Ύδρας.

  • Ρωσικά αυτοκρατορικά μολυβδόβουλα έγγραφα του εκάστοτε τσάρου προς Υδραίους για την ελεύθερη ναυσιπλοΐα με τη σφραγίδα του τσάρου μέσα σε χάλκινη θήκη.

  • Το κανονάκι του τορπιλοβόλου 11 του Νικολάου Βότση που βύθισε το 1912 μέσα στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης το τουρκικό θωρηκτό Φετίχ Μπουλέντ σε μια αναμέτρηση Δαβίδ- Γολιάθ.

  • Οι χρυσοκέντητες στολές των πρεσβευτών. Η στολή και τα παράσημα του Ιωάννη Πολίτη στη Ρώμη. Ήταν αυτός που μετέφερε το «Όχι» στον Μουσολίνι.

  • Η Διαθήκη του Ανδρέα Μιαούλη (πέθανε το 1835). Απογράφει και περιγράφει λεπτομερέστατα όλα του τα υπάρχοντα κινητής και ακίνητης περιουσίας. Ακόμη και αντικείμενα όπως χουλιάρια (κουτάλια), πιρούνια και τεντζερέδες. Αφήνει τα πάντα στα παιδιά του αλλά και ένα κτήμα στη δούλη του Αντώνα «διότι με υπηρέτησε και με δούλεψε καλώς». Το υπογράφει ο Δημόσιος Μνήμων (συμβολαιογράφος) Παντελής Πρωτοπαπάς.

  • Το ομοιοκατάληκτο ποίημα «Ο Μιαούλης εν τη τουρκομάχω Ελλάδι» του Αλέξανδρου Σούτσου που εξυμνεί τον Μιαούλη.

  • Εντύπωση προκαλεί η επιστολή του Γεωργίου Σαχτούρη και του Μιαούλη προς τον ελληνοδιδάσκαλο Φρειδερίκο Φεισίο. Οι αρβανίτες ήρωες είχαν στείλει τα παιδιά τους στο εξωτερικό (συγκεκριμένα στο Μόναχο της Βαυαρίας) για να μάθουν γράμματα και τον ευχαριστούν για την ανατροφή των τέκνων τους.

Πηγή: Τα Νέα, Δ. Μανιάτη, 6/5/10