«Ένα μουσείο που ο κόσμος συνωστίζεται δεν αποτελεί εγγύηση πως θα είναι επιτυχημένο», λέει στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής Βιομηχανικής Αρχαιολογίας Μάσιμο Νέγκρι.
«Ιδανικό μουσείο δεν υπάρχει. Τα μουσεία είναι σαν τους ανθρώπους. Η αντίληψή τους αλλάζει ανάλογα με το στάδιο εξέλιξης στο οποίο βρίσκονται και τις αλλαγές των προτιμήσεων του κοινού», λέει στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής Βιομηχανικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πάδουας και διευθυντής του νεοσύστατου ερευνητικού κέντρου Εuropean Μuseum Αcademy, που προωθεί τη μουσειολογία και τη μουσειογραφία, Μάσιμο Νέγκρι και έδωσε προ ημερών διάλεξη για τον ρόλο των μουσείων καλεσμένος του Πολιτιστικού Ιδρύματος της Τράπεζας Πειραιώς.

Ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας ενός μουσείου;

Δεν υπάρχει μυστικό. Ένα είναι σίγουρο. Δεν αρκεί μια καλή συλλογή για ένα επιτυχημένο μουσείο. Μια καθαρή μουσειολογική σύλληψη παίζει εξίσου βασικό ρόλο με έναν καλό σχεδιασμό. Το φυσικό περιβάλλον εξακολουθεί να είναι ο πυρήνας της μουσειακής πρότασης προς το κοινό. Ένα φιλικό και άνετο περιβάλλον, όπου ο καθένας μπορεί να μάθει, να περάσει καλά και να μοιραστεί εντυπώσεις, συναισθήματα και απόψεις με άλλους είναι ένα συστατικό της συνταγής.
Προσοχή, όμως. Υπάρχει πάντα και λίγο «μυστήριο» που είναι αδύνατο να προσδιοριστεί. Συχνά αυτό εξαρτάται από την προσωπικότητα του ιδρυτή ή του διευθυντή ή της ομάδας εργασίας που ζει καθημερινά το μουσείο, διότι πιστεύω πολύ στο ανθρώπινο δυναμικό.

Πώς κρίνεται ότι ένα μουσείο είναι επιτυχημένο;

Είναι ο αριθμός των επισκεπτών ο βασικός δείκτης; Και ναι και όχι. Ναι μεν ένα μουσείο με ελάχιστους επισκέπτες είναι νεκρός χώρος, μια χαμένη ευκαιρία. Ένα μουσείο όμως που ο κόσμος συνωστίζεται δεν αποτελεί εγγύηση πως θα είναι επιτυχημένο.

Γιατί μειώνεται διαρκώς η επισκεψιμότητα;

Η μείωση των επισκεπτών είναι αμφισβητήσιμη. Είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται σε μεγάλα μουσεία, αλλά όχι απαραιτήτως στα μικρότερα, που είναι και πολύ περισσότερα. Στην Ευρώπη υπάρχουν περίπου 38.000 με 39.000 μουσεία, τα περισσότερα εκ των οποίων δεν έχουν προβολή από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης παρά το γεγονός ότι προσελκύουν το ενδιαφέρον του κοινού.
Κι ας μην ξεχνάμε επίσης πως ο αριθμός των επισκεπτών στις περιοδικές εκθέσεις διαρκώς αυξάνεται την τελευταία δεκαετία. Οπότε όταν μια περιοδική έκθεση συνδέεται με ένα μουσείο, τότε ο συνολικός αριθμός επισκεπτών μπορεί να αυξηθεί κατακόρυφα. Και όταν μιλάμε για περιοδικές εκθέσεις δεν μιλάμε μόνο για τις υπερπαραγωγές. Υπάρχουν χιλιάδες ενδιαφέρουσες εκθέσεις που καλύπτουν μεγάλο εύρος θεμάτων, μέσω των οποίων μπορούμε να γνωρίσουμε και να ερμηνεύσουμε καλύτερα τις διάφορες συλλογές. Εκθέσεις που μπορεί να μην έχουν μεγάλο αριθμό επισκεπτών, αλλά τυγχάνουν προσοχής και είναι χρήσιμες και για την τοπική οικονομία.

Ποια είναι η γνώμη σας για το Νέο Μουσείο Ακρόπολης;

Για να είμαι ειλικρινής δεν το έχω ακόμη επισκεφθεί. Συναντήθηκα με τον διευθυντή και έχω δει υλικό τεκμηρίωσης, αλλά αδημονώ να το εξερευνήσω, διότι είναι ένα θαρραλέο πείραμα. Όταν αγγίζεις ένα τέτοιο θέμα, σε έναν τέτοιο τόπο, παίρνεις μεγάλο ρίσκο. Χωρίς ρίσκο όμως δεν υπάρχει πρόοδος στη γνώση.

Η νέα τεχνολογία είναι εχθρός ή σύμμαχος των μουσείων;

Σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί εχθρό. Τα νέα μέσα έχουν οριστικά καθιερωθεί στην κοινωνία μας και ορισμένες φορές λειτουργούν ως προεκτάσεις του σώματός μας, όπως το κινητό τηλέφωνο. Ωστόσο, δεν πιστεύω πως το Διαδίκτυο και τα εικονικά μουσεία θα μπορέσουν να αντικαταστήσουν τα πραγματικά. Αντιθέτως, τα μουσεία έχουν επωφεληθεί από την ένταξή τους στο Διαδίκτυο. Υπάρχουν πολλά μουσεία όπου η γλώσσα των πολυμέσων είναι πολύ καλά ενσωματωμένη στην παραδοσιακή εκθεσιακή γλώσσα. Υπάρχουν και περιπτώσεις όμως πλήρους αποτυχίας, κάτι που δεν οφείλεται στα πολυμέσα, αλλά είναι θέμα μουσειολογικής σύλληψης.

Πηγή: Τα Νέα, Μ. Αδαμοπούλου, 16/3/10