Πριν από λίγες ημέρες αστυνομικοί του Τμήματος Αρχαιοκαπηλίας της Διεύθυνσης Ασφαλείας Θεσσαλονίκης, με τη βοήθεια του τμήματος Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών του υπουργείου Πολιτισμού – Τουρισμού, πέτυχαν ένα «λαχείο». Εντόπισαν και κατέσχεσαν αρχαίο χάλκινο άγαλμα τύπου δορυφόρου του Λυσίππου, μια χάλκινη παιδική κεφαλή πρώιμων ρωμαϊκών χρόνων, 12 νομίσματα και ένα ολόκληρο αρχείο με φωτογραφίες αρχαιοτήτων έτοιμων για παράνομη διακίνηση.
Τον περασμένο μήνα από τη Βασιλεία της Ελβετίας μάς ήρθαν τέσσερις τοιχογραφίες που είχαν κλαπεί το 1978 από τον Ι. Ν. Παλαιοπαναγιάς στη Στενή Ευβοίας.
Όπως φαίνεται και από τη συχνότητα των περιστατικών, τo κεφάλαιο της παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων όχι μόνο δεν περιορίζεται αλλά αυξάνεται κάθε χρόνο. Μαζί και η κινητοποίηση των άμεσα θιγόμενων χωρών οι οποίες προσπαθούν να σχηματίσουν ένα κοινό μέτωπο. Η καινούργια κινητοποίηση προέρχεται από την Αίγυπτο, η οποία καλεί εκπροσώπους 30 χωρών -ανάμεσά τους και η Ελλάδα- στο μεγάλο διεθνές συνέδριο που διοργανώνει στις αρχές Απριλίου.
Πριν από λίγο καιρό η Αίγυπτος όχι μόνο τροποποίησε τον νόμο περί αρχαιοτήτων επιβάλλοντας μεγαλύτερες ποινές αλλά ετοιμάζεται, ακόμη πιο δυναμικά, να διεκδικήσει αρχαιότητες από το εξωτερικό και κυρίως να καθιερώσει αποζημιώσεις για μη εγκεκριμένα αντίγραφα έργων τέχνης.
Ο δραστήριος Ζαχί Χαουάς, επικεφαλής του Ανώτατου Συμβουλίου Αρχαιοτήτων, παινεύεται πως την τελευταία πενταετία η χώρα του κατάφερε να τους επιστραφούν 6.000 αντικείμενα, ακόμη και θραύσματα από νωπογραφίες που επέστρεψε λίγους μήνες πριν το Λούβρο.
Πρώτοι διδάξαντες βέβαια είναι οι Ιταλοί. Εκείνοι διαδραμάτισαν τον καθοριστικό ρόλο στο κεφάλαιο των επαναπατρισμών, άνοιξαν μέτωπο με το Μουσείο Γκετί και ευθύνονται για τη μεταστροφή του διεθνούς κλίματος στον τομέα της επιστροφής παράνομων αρχαιοτήτων. Μεγάλα μουσεία αλλάζουν στάση, άλλα προσπαθούν να κρατήσουν χαμηλούς τους τόνους δίνοντας διαπραγματευτικές υποσχέσεις ενώ οι παλιοί «ανίσχυροι» δημιουργούν συνασπισμούς.
Οι Ιταλοί κατάφεραν να εντοπίσουν και να κατασχέσουν μέσα στο 2009 περίπου 60.000 αντικείμενα και έργα τέχνης, από τα οποία τα 40.000 ήταν αποτέλεσμα λαθρανασκαφών. Στο μέτωπο που άνοιξαν και με το Μητροπολιτικό Μουσείο της Ν. Υόρκης βγήκαν επίσης κερδισμένοι αφού πέτυχαν την επιστροφή του Κρατήρα του Ευφρονίου. Όσο για το Γκετί, το σίριαλ των επιστροφών συνεχίζεται. Τώρα θα τους επιστρέψει χάλκινο άγαλμα της Νικηφόρας Νεότητας που αποδίδεται στον Λύσιππο.

Συνέδριο στην Αθήνα
Σε αυτό το κλίμα προσπαθεί και η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια να παίξει τον δικό της ρόλο. Εμείς μπορεί να μην έχουμε τους μηχανισμούς της γειτονικής Ιταλίας, πετύχαμε ωστόσο 300 επιστροφές την τελευταία πενταετία. Ετοιμάζουμε μάλιστα το δικό μας συνέδριο με στόχο τις μεσογειακές συμμετοχές.
Η Ελλάδα είναι από τις χώρες-στόχους με μεγάλη δράση όχι μόνο στην αρχαιοκαπηλία, αλλά και τις κλοπές. Από το 1967 ώς το 2008 έχουν καταγραφεί στις αρμόδιες υπηρεσίες 1.352 κλοπές, οι περισσότερες σε ναούς και μονές. Ας δούμε όμως τους αριθμούς: το 2004 καταγράφηκαν 7 με λεία 43 αντικείμενα. Το 2005 αυξήθηκαν σε 13 και 88 αντικείμενα, το 2006 σημειώθηκαν 11 κλοπές στις οποίες αφαιρέθηκαν 108 αντικείμενα, το 2007 ήταν 5 με 7 αντικείμενα, ενώ το 2008 υπολογίζονται σε 8 και 138 αντίστοιχα.

Πηγή: Καθημερινή, Γ. Συκκά, 10/3/10
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_1_10/03/2010_393614