Μετά τον θάνατό του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, ποιητές έγραψαν σονέτα στη μνήμη του. Άλλοι τον αντιμετώπισαν ως τρελό για τους μακρόστενους αγίους του, τις εξεγερμένες σάρκες, τους ταραγμένους ουρανούς, το απελευθερωμένο του πινέλο, τα εξωπραγματικά χρώματα. Ιδίως το λαμπρό ανοιχτό του πράσινο. Στη συνέχεια ο Γκρέκο λησμονήθηκε. Ήταν εντούτοις εκείνος που είχε επιβάλει, για πρώτη φορά στην Ισπανία, το ψυχολογικό πορτρέτο. Στη χώρα όπου ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος πέρασε το τελευταίο τρίτο της ζωής του, τον ανακάλυψαν ξανά στις αρχές του 20ού αιώνα. Μια χούφτα διανοούμενοι και μαικήνες της τέχνης ξέθαψαν τους πίνακές του και ξεσκόνισαν τη δόξα του. Την ιδιαίτερη ιστορία αυτού του Κρητικού ταχυδρόμου των εικόνων, που μυήθηκε στα μυστικά της ελαιογραφίας στη Βενετία και διέπρεψε στην Ισπανία της Αντιμεταρρύθμισης με αφετηρία το Τολέδο, την αφηγείται το μουσείο Ρalais des beaux-arts στις Βρυξέλλες, με την ευκαιρία της ισπανικής προεδρίας στην ΕυρωπαϊκήΈνωση.
Η έκθεση δεν είναι πραγματικά αναδρομική, γράφει η εφημερίδα «Le Figaro». Οι Ισπανοί θέλουν να απεικονίσουν μέσα από αυτό τον μεγάλο κοσμοπολίτη την πρόσδεση της χώρας τους στην ευρωπαϊκή εικαστική παράδοση. Η έκθεση επωφελείται από το γεγονός ότι το Μuseo del Greco στο Τολέδο έκλεισε, προκειμένου να προετοιμαστεί για τα 400 χρόνια από τον θάνατο του καλλιτέχνη, και έτσι μπορούσε να δανείσει σημαντικούς πίνακές του. Μαζί με πίνακες του Ρrado και άλλων μουσείων, το Ρalais des beauxarts συγκέντρωσε 32 έργα, στην πλειοψηφία τους της ισπανικής περιόδου, καθώς και μια δεκαριά πίνακες στους οποίους έχουν επέμβει διάφοροι καλλιτέχνες από το εργαστήρι του.
Αυτή η σειρά έργων αποτελεί αληθινή εικονογραφική διαθήκη, επιτρέπει να κατανοήσει ο επισκέπτης την πολύ ιδιαίτερη τεχνική του Γκρέκο, την οποία οφείλει εξίσου στη βυζαντινή και στη βενετσιάνικη τέχνη και που απελευθερώθηκε από τους καλλιτεχνικούς κανόνες της εποχής. Ο Μανέ, ο Πικάσο αλλά και ο γερμανικός εξπρεσιονισμός πρόθυμα ποτίστηκαν από ετούτη τη δροσερή πηγή.
Πηγή: Τα Νέα, 24/2/10
