Το Δημόσιο είναι πονηρό. Κάνει ό,τι μπορεί για να περάσει μια πενταετία και να παραγραφούν οι οικονομικές απαιτήσεις των ανθρώπων που παραδίδουν αρχαία.
Το θέμα αυτό ετέθη προχθές στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο από την έφορο Δωδεκανήσου, Μελίνα Φιλήμονος, η οποία εξέφρασε φόβους ότι αυτή η στάση του Δημοσίου αφενός κλονίζει την εμπιστοσύνη των πολιτών προς το κράτος και αφετέρου θα έχει επιπτώσεις στην παράδοση αρχαιοτήτων ή στις υποδείξεις ναυαγίων και αρχαιολογικών χώρων. Σε μια χώρα σαν τη δική μας, που μαστίζεται από την αρχαιοκαπηλία, το μήνυμα που στέλνουμε στην κοινωνία μόνο προς τη σωστή κατεύθυνση δεν είναι, όπως τονίστηκε στο ΚΑΣ.
«Ο άνθρωπος έχει εμπιστοσύνη στην ελληνική πολιτεία. Εμείς τι του λέμε δηλαδή; Ότι κάνει λάθος;» αναρωτήθηκε η έφορος Δωδεκανήσου με αφορμή οχτώ τέτοιες υποθέσεις, που απασχόλησαν την προχθεσινή συνεδρίαση του ΚΑΣ. Αφορούσαν από παράδοση τμημάτων αγαλμάτων και αμφορέων, που ανελκύστηκαν από τη θάλασσα, μέχρι υπόδειξη άγνωστων αρχαιολογικών θέσεων και βυζαντινών ναυαγίων σε διάφορες περιοχές από τον νομό Πιερίας, Αιτωλοακαρνανίας και Ευβοίας ώς τους νομούς Ηλείας και Μεσσηνίας.
Και πώς ξαφνικά παρουσιάστηκαν τόσες πολλές υποθέσεις; Δεν τσίμπησε ξαφνικά τους Έλληνες η μύγα η φιλάρχαιη. Απλώς είχε χρόνια το ΚΑΣ να εξετάσεις ανάλογες υποθέσεις, είτε γιατί οι περιφερειακές υπηρεσίες αρχαιοτήτων λησμονούσαν να τις στείλουν έγκαιρα στην Αθήνα, είτε γιατί όσες έφταναν έμεναν στα συρτάρια και δεν εισάγονταν στο ΚΑΣ. Το αποτέλεσμα ήταν δυσμενές βέβαια για τον ιδιώτη και όχι για τον δημόσιο υπάλληλο, που δεν ευθύνεται συνήθως για τίποτα. Τώρα που πολλά από αυτά τα αιτήματα δεν έχουν πια νομικό έρεισμα -έχει επέλθει παραγραφή εφόσον δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία εντός μιας πενταετίας, όπως ορίζει ο νόμος- ποιος θα τους πληρώσει;
«Να τους δοθεί η αμοιβή» συμφώνησαν, παρ’ όλα αυτά, τα μέλη του συμβουλίου. Ωστόσο ο νομικός σύμβουλος του υπουργείου αποφάνθηκε πως κάτι τέτοιο «δεν στέκεται νομικά. Εκτός αν… ο ενδιαφερόμενος έχει πάθει εγκεφαλικό και δεν μπόρεσε να επαναλάβει την απαίτησή του».
Το ΥΠΠΟ χάνει… χαρτιά
«Μήπως έπρεπε ο νομοθέτης να λάβει υπόψη του και την περίπτωση που οι δικές μας υπηρεσίες έχουν χάσει τα χαρτιά του ενδιαφερόμενου;» ρώτησε με νόημα η έφορος Αρχαιοτήτων Νίνα Κυπαρίσση, αναφερόμενη προφανώς σε υπαρκτή υπόθεση.
Από την άλλη πλευρά εμφανίστηκε στο συμβούλιο ένας αγρότης που έχει παραδώσει σαράντα αρχαία αντικείμενα στη Φθιώτιδα και περιέγραψε πώς είδαν την καλή του πράξη οι συντοπίτες του: «Κάποιοι βγήκαν στο καφενείο με κοσμητικά επίθετα. Μου έλεγαν “είσαι βλάκας”» είπε. Η δική του υπόθεση δεν είχε παραγραφεί και θα ανταμειφθεί. Αλλά «όλη η χώρα αιμορραγεί», «η αρχαιοκαπηλία στη Ρόδο είναι σπορ» κι «εμείς βάζουμε τα χέρια μας και βγάζουμε μόνοι τα μάτια μας» είπαν πολίτες και μέλη του συμβουλίου.
Εκείνο που δεν είπαν είναι ότι το θέμα έχει απασχολήσει και τον Συνήγορο του Πολίτη. Στην αρχή αυτή έχουν προσφύγει πολλοί πολίτες για να ξεμπλοκάρουν υποθέσεις τους που δεν πληρώνονταν από το υπουργείο Πολιτισμού, αν και είχε ολοκληρωθεί η διαδικασία από τα γνωμοδοτικά όργανα. Ο Συνήγορος του Πολίτη είχε κάνει στο παρελθόν και δύο συναντήσεις με τους αρμοδίους του ΥΠΠΟ και είχε λάβει τη διαβεβαίωση ότι θα πληρωθούν οι δικαιούχοι. «Η αδυναμία άμεσης εξόφλησης οφειλόταν στις χαμηλές πιστώσεις, που προβλέπονται κατ’ έτος στον κρατικό προϋπολογισμό γι’ αυτό τον σκοπό» τόνιζε η σχετική έκθεση της ανεξάρτητης αρχής.
Στο ΚΑΣ συζητήθηκε επίσης και το ύψος των αμοιβών. Ποια είναι τα κριτήρια για να λάβει κάποιος παραπάνω χρήματα από έναν άλλο, που έχει παραδώσει ενδεχομένως περισσότερα; Το θέμα αυτό ετέθη γιατί εγκρίθηκαν εισηγήσεις εφορειών με αμοιβές υψηλότερες και κάποιες χαμηλότερες προκαλώντας σχόλια μεταξύ των μελών του ΚΑΣ. Έτσι αποφάσισαν να ορίσουν κάποια σαφέστερα κριτήρια.

Πηγή: Ελευθεροτυπία, Ν. Κοντράρου-Ρασσιά, 4/2/10
http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=128634