Κατάλογος με τις πιο απίθανες ιστορίες πλαστών αρχαιολογικών θριάμβων δημοσιεύεται στην αρχική σελίδα του ιστοτόπου του αμερικανικού περιοδικού Archaeology. Στον κατάλογο αυτόν περιλαμβάνονται οι οκτώ, κατά τους συντάκτες, μεγαλύτερες αρχαιολογικές απάτες, που ξεκινούν από αυθαίρετες ερμηνείες αρχαιολογικών δεδομένων και εκτείνονται σε αγοραπωλησίες πλαστών αντικειμένων πολιτιστικής κληρονομιάς, «φύτεμα» κινητών αρχαιοτήτων σε θέσεις ανασκαφών με σκοπό την παραποίηση του πλαισίου προς το εντυπωσιακότερο και σύνθεση ολόκληρων αρχαιοπρεπών επών! Απληστία, περηφάνεια, εκδίκηση, εθνικισμός, πονηριά αλλά και φάρσες αλληλοσυμπλέκονται και χαρακτηρίζουν τις παρακάτω οκτώ περιπτώσεις που καταρρίφθηκαν αλλά δεν ξεχάστηκαν!
1. Ένα πλαστό ειδώλιο, δώρο του συγγραφέα των Θησαυρών του Σολομώντα, H. Rider Haggard στον φίλο του Percy Fawcett, οδήγησε τον τελευταίο στη Βραζιλία σε αναζήτηση της χαμένης Ατλαντίδας. Ο Fawcett δεν γύρισε ποτέ, η ιστορία του όμως ενδέχεται να γυριστεί σε ταινία με τον Brad Pitt.
2. Απολιθώματα όπου βρίσκονταν οι φιγούρες χαμένων ερπετών αλλά και επιγραφές σε γραφές αρχαίων πολιτισμών, κατασκευασμένα από άτακτους φοιτητές, οδήγησαν τον επιστήμονα του 18ου αι. Johann Bartholomew Adam Beringer να τα χρησιμοποιήσει ως τεκμήρια της επικοινωνίας του θεού με τους ανθρώπους!
3. Πλαστή απεικόνιση ιερογλυφικών που πλαισίωναν μια ελληνίζουσα εικόνα του Ηρακλή βρέθηκε στην Ταρραγόνα της Ισπανίας το 1850 για να οδηγήσει τους Ισπανούς επιστήμονες σε θεωρίες γεμάτες από πατριωτικές και εθνικιστικές εξάρσεις.
4. Το ινδιάνικο έπος Walam Olum που περιείχε το ιστορικό της μετακίνησης πληθυσμών από την Ασία στην Αμερική μέσω του Βερίγγειου Πορθμού, ήταν τελικά σύνθεση του ανθρώπου που το «έφερε στο φως», Constantine Rafinesque.
5. Η αποκάλυψη της πλαστότητας του χρυσού ελληνοσκυθικού στέμματος του Σαϊτοφέρνη στις αρχές του 20ου αι. οδήγησε σε ταπείνωση το Μουσείο του Λούβρου, που είχε έρθει σε σύγκρουση με το Μουσείο της Βιέννης για την αγορά του, χωρίς να ελέγξει την αυθεντικότητά του.
6. Το ίδιο συνέβη και με τρία πλαστά ετρουσκικά αγάλματα στρατιωτών από τερακότα, που φυλάσσονταν στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης.
7. Κρανίο που βρέθηκε στην Calavera της Καλιφόρνιας τον 19ο αι. θεωρήθηκε προϊστορικό για να αποκαλυφθεί αργότερα ότι ανήκε σε σύγχρονο Ινδιάνο και η «εύρεσή» του ήταν προϊόν φάρσας.
8. H πόρπη του Praeneste, προϊόν της συνεργασίας του αρχαιολόγου Wolfgang Helbig με έναν πλαστογράφο.
Από την παραπάνω λίστα απουσιάζουν πρόσφατες περιπτώσεις, οι οποίες ωστόσο θυμίζουν ότι η απάτη στην αρχαιολογία θα συνεχίζει να υπάρχει όσο υπάρχει η εντυπωσιοθηρία και η δίψα για δημοσιότητα. Από τα πολλά ευτράπελα περιστατικά ξεχωρίζουν:
– η αγορά πλαστού αιγυπτιακού αγάλματος —της λεγόμενης Πριγκίπισσας της Amarna— από το Μουσείο του Bolton, στη Μ. Βρετανία το 2003, κατασκευασμένου όχι στην πρωτεύουσα του αιρετικού φαραώ Akhenaten αλλά στον κήπο του Άγγλου γλύπτη Shaun Greenhalgh. Ο Greenhalgh καταδικάστηκε σε φυλάκιση για τέσσερα χρόνια ενώ οι αρχές εξέτασαν πέρυσι το ενδεχόμενο να… επανεκθέσουν το γλυπτό λόγω της δημοτικότητας που είχε φέρει στο επαρχιακό μουσείο.
- η κατασκευή ευρημάτων από τον Γιαπωνέζο αρχαιολόγο Shinichi Fujimura, ο οποίος εθεάθη να «φυτεύει» αντικείμενα σε αρχαιολογικό χώρο το 2001! Μέχρι τότε ο γνωστός ως «χέρι του θεού» αρχαιολόγος φημιζόταν για μια σειρά συγκλονιστικών αποκαλύψεων που χάρασσαν νέους δρόμους στην ιαπωνική προϊστορική αρχαιολογία.
Σύνταξη, με πληροφορίες από Archaeology.org, 22/01/10
Z.Ξ.
