Από το μινωικό ζατρίκιο (ντόμινο ή τάβλι κατά δύο εκδοχές), τις αρχαίες πλαγγόνες και τα νιννία στις κούκλες υψηλής ραπτικής, το ελληνικό παιχνίδι έχει τη δική του ιστορία.
Μια έρευνα τη φωτίζει
«Αρχίζει να γερνά κανείς από τη στιγμή που σταματάει να παίζει», γράφει ο Πλάτωνας. Και μπορεί να μην είναι κάποιος σε θέση να απαντήσει ποιος και πότε επινόησε τα παιχνίδια, η παράδοση όμως θέλει πρώτους τους Λυδούς, κατά την περίοδο που βασίλευε ο Άτυς.
Ο πατέρας της Ιστορίας Ηρόδοτος αναφέρει ότι «οι Λυδοί χρησιμοποιούσαν τις εφευρέσεις τους για να ξεχνούν την πείνα τους. Τη μία μέρα έπαιζαν αδιάκοπα και δεν είχαν χρόνο να σκεφτούν το φαγητό και την επομένη έτρωγαν δίχως να παίζουν. Κατάφερναν να ζήσουν έτσι δεκαοκτώ χρόνια».
Είναι αρκετοί οι θεοί και οι θνητοί στους οποίους αποδίδεται η πατρότητα των παιχνιδιών. Η Αφροδίτη θεωρείται πως επινόησε την ίυγγα – παιχνίδι ερωτικής μαντείας. Οι Θράκες καθιέρωσαν την αμυστίνδα- οι παίκτες καλούνταν να πιουν μονορούφι κούπες κρασί. Και ο Αρχύτας ο Ταραντίνος επινόησε την κουδουνίστρα που ηρεμούσε τα μωρά και έδιωχνε τα κακά πνεύματα – σύμφωνα με τον αρχαιολόγο Χρήστο Μπουλώτη, έναν από τους έγκυρους ερευνητές που υπογράφουν τη μεγάλη έρευνα για το ελληνικό παιχνίδι στην Ιστορία, σε έκδοση του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ) και του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου (ΕΛΙΑ).
Ο ήρωας του Τρωικού Πολέμου Παλαμήδης επινόησε το παιχνίδι με τους πεσσούς, για να περνούν την ώρα τους οι Έλληνες είτε στην Αυλίδα καρτερώντας ούριο άνεμο είτε κατά τη διάρκεια της δεκαετούς πολιορκίας της Τροίας. Με προστάτη τον Κερδώο Ερμή οι απόγονοί του επιδόθηκαν με πάθος στα ζάρια, παίζοντας ακόμη και στα ιερά, μανία που συχνά καυτηριάστηκε από ρήτορες και τον Αριστοφάνη.
Στη νεώτερη εποχή τα πρώτα καταστήματα πώλησης (εισαγόμενων) παιχνιδιών εμφανίστηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα και τα πρώτα εργοστάσια παιχνιδιών στην προπολεμική Ελλάδα. Οι κούκλες ντύνονταν με ρούχα υψηλής ραπτικής, τα αυτοκινητάκια ακολουθούσαν διάσημα ευρωπαϊκά μοντέλα και λογοτέχνες κατέγραψαν το παιχνίδι στα κείμενά τους: Κωστής Παλαμάς, Πηνελόπη Δέλτα, Γεώργιος Δροσίνης, Γρηγόριος Ξενόπουλος .
Την έρευνα για την ιστορία του ελληνικού παιχνιδιού επιμελήθηκαν οι Κλειώ Γκουγκούλη και Δέσποινα Καρακατσάνη και επιμέρους κεφάλαια υπογράφουν οι Ηλίας Αναγνωστάκης, Μαρία Αργυριάδη, Κλειώ Γκουγκουλή, Δέσποινα Καρακατσάνη, Σπύρος Κυπριώτης, Άννα Λαμπροπούλου, Χρήστος Μπουλώτης, Βίκυ Πάτσιου και Μάνος Χαριτάτος.
ΙΝFΟ: «Το ελληνικό παιχνίδι. Διαδρομές στην ιστορία του», Έκδοση ΜΙΕΤ-ΕΛΙΑ, σελ. 359, τιμή: 65 ευρώ.
Πηγή: Τα Νέα, Μ. Αδαμοπούλου, 5/1/10
