Λίθινα κτίσματα εντοπίστηκαν πρόσφατα στο βυθό ανοιχτά του νησιού Damsay στο αρχιπέλαγος Orkney της βόρειας Σκωτίας. Σειρές από επιμελημένα τοποθετημένους δόμους, ανοίγματα για τη δημιουργία εισόδων αλλά και λίθοι επεξεργασμένοι με σκοπό τη χρήση τους ως τράπεζες ή θρανία αποτελούν μάρτυρες για την ακμή της ανθρώπινης παρουσίας στο χώρο, ο οποίος εγκαταλείφθηκε στην μακρινή αρχαιότητα όταν η στάθμη του νερού της θάλασσας άρχισε να ανεβαίνει. Με την προοπτική της καταστροφής, οι άνθρωποι φαίνεται ότι άφησαν το χώρο για να εποικίσουν άλλες περιοχές, λείψανα των οποίων βρίσκουμε σήμερα στη γειτονική ξηρά. «Υπάρχουν άλλες θέσεις στα νότια παράλια της Αγγλίας όπου υπάρχουν και βυθισμένα περιβάλλοντα, μεσολιθικά περιβάλλοντα, όπως έχουμε εδώ αλλά αυτό που δεν υπάρχει πουθενά αλλού είναι πραγματικά κτίσματα.», λέει ο Richard Bates, γεωφυσικός του Scottish Oceans Institute.
Πέρα από τη μοναδικότητά του όμως, η βυθισμένη εγκατάσταση θεωρείται κιβωτός γνώσης για το σημερινό άνθρωπο, καθώς η υπερθέρμανση του πλανήτη και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας δημιουργεί ανάλογες δυσμενείς προοπτικές για πολλές ανθρώπινες εγκαταστάσεις – από μικρά παράκτια χωριά μέχρι ολόκληρα νησιωτικά κράτη. Σύμφωνα με διαχρονικές παρατηρήσεις, η στάθμη της θάλασσας μειώνεται γύρω από τις σκωτσέζικες ακτές αλλά αυξάνεται γύρω από τα περιφερειακά νησιά, με αποτέλεσμα πολλά από αυτά να έχουν βυθιστεί κατά τη διάρκεια των χιλιετιών. Η γεωμορφολόγος Sue Dawson, του Πανεπιστημίου του Dundee, που ασχολείται με τη συνεχή αλλαγή της ακτογραμμής λέει ότι μπορούμε να μελετήσουμε περιόδους όπου ίσως οι περιβαλλοντικές αλλαγές ήταν πολύ πιο γρήγορες και κάποτε πιο καταστροφικές και οι άνθρωποι επιβίωσαν και προσαρμόστηκαν, οπότε είναι αυτή η προσαρμογή που πρέπει να κατανοήσουμε.
«Μπορούμε να κοιτάξουμε το περιβάλλον της γειτονικής ξηράς για να δούμε πώς ο άνθρωπος το κατέλαβε», προσθέτει ο Richard Bates.
Πηγή: ΒΒC News, 17/12/09
Ζ.Ξ.
