Καθημερινές ασχολίες και υποχρεώσεις μιας ομάδας γυναικών που ζούσαν και εργάζονταν σε ένα ασσυριακό διοικητικό συγκρότημα της πρώιμης Εποχής του Σιδήρου αντανακλώνται στο σφηνοειδές κείμενο πήλινων πινακίδων που εντοπίστηκαν το καλοκαίρι του 2009 στο Ziyaret Tepe της Ν.Α. Τουρκίας.

Οι πινακίδες εντοπίστηκαν από την ομάδα του Timothy Matney του Πανεπιστημίου Akron, στα ερείπια μεγάλου ανακτορικού συγκροτήματος από οπτόπλινθους. Το ανάκτορο βρισκόταν στο εσωτερικό ενός από τρία οχυρά-διοικητικά κέντρα που οι Ασσύριοι είχαν ιδρύσει στις όχθες του ποταμού Τίγρη, στο Β. άκρο της αχανούς αυτοκρατορίας τους που εκτεινόταν από τη Μεσόγειο μέχρι τον Ευφράτη.
Όπως και με τα όμορά του οχυρά, η ίδρυση του Ziyaret Tepe επέτρεπε τη διαχείριση ξυλείας, λίθου και μετάλλων από τα βουνά της Α. Τουρκίας, υλικών τα οποία, σύμφωνα με τον Matney, ήταν σπάνια στην περιοχή της Μοσούλης, όπου βρισκόταν η καρδιά της αυτοκρατορίας. To ανάκτορο μάλιστα ήταν η κατοικία και το προπύργιο της εξουσίας του τοπικού κυβερνήτη της αυτοκρατορικής επαρχίας Tushhan.

Στα πλαίσια τέτοιων ενεργειών εντάσσεται και η δραστηριότητα των γυναικών, τα ονόματα των οποίων καταγράφονται στις πινακίδες. Μέχρι σήμερα, οι ειδικοί έχουν κατορθώσει να αναγνώσουν τα ονόματα 144 γυναικών που φαίνεται ότι εργάζονταν στις σιταποθήκες του ανακτόρου ή στους αγρούς που ανήκαν στο διοικητικό αυτό κέντρο.
Ιδιαίτερη αίσθηση όμως προκαλούν τα ονόματα των γυναικών αυτών, καθώς αποκαλύπτουν μια δευτερεύουσα πτυχή στη διοικητική λειτουργία της ασσυριακής αυτοκρατορίας που όμως θα είχε επηρεάσει σημαντικά τη ζωή των πληθυσμών που την αποτελούσαν καθώς και την ανθρωπογεωγραφία της.
“Παρά το ότι η γλώσσα των πινακίδων είναι νεοασσυριακή, τα ονόματα των γυναικών δεν είναι ασσυριακά” λέει ο Matney, καθώς εξηγεί: “Αυτό σημαίνει ότι οι γυναίκες κατάγονταν από τοπικούς ιθαγενείς πληθυσμούς ή η παρουσία τους ήταν αποτέλεσμα μαζικής επανεγκατάστασης πληθυσμών που είχαν υποτάξει οι Ασσύριοι σε κάποιο άλλο τμήμα της αυτοκρατορίας. Οι Ασσύριοι εκτόπιζαν μεγάλους αριθμούς ανθρώπων – εκατοντάδες ή και χιλιάδες – από το ένα μέρος της αυτοκρατορίας στο άλλο με σκοπό να διασπάσουν τοπικές δομές εξουσίας αλλά και να μετακινούν εργάτες γεωργικών εργασιών όπου τους χρειάζονταν. Υπάρχει μια πιθανότητα αυτές οι γυναίκες να ήταν μια τέτοια ομάδα εμπλεκόμενη σε τέτοιες μετατοπίσεις.”.

Η Melinda Zeder, ερευνήτρια του Εθνικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας στην Washington και μέλος της Επιτροπής Έρευνας και Εξερεύνησης της Νational Geographic Society αναφέρει ότι οι Ασσύριοι ήταν ένας από τους πρωιμότερους λαούς που άφησαν εκτεταμένα γραπτά αρχεία όπου εξηγείται πώς η αυτοκρατορία έλεγχε και διοικούσε τις αχανείς εκτάσεις της. “ Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να δούμε ποιος ήταν ο ρόλος των γυναικών αυτών στην οικονομία αυτήν και επίσης [ίσως] πώς ήταν η ιεραρχία – επρόκειτο για τους Ασσύριους κατακτητές ή για τοπικούς διοικητές;”
Δυστυχώς όμως, τα ερωτήματα αυτά ίσως να μην απαντηθούν ποτέ. Μέχρι το 2013 το φρούριο του Ziyaret Tepe θα έχει εξαφανιστεί για πάντα κάτω από το νερό, στα πλαίσια της κατασκευής υδροηλεκτρικού φράγματος στην ευρύτερη περιοχή. Έτσι, η ανασκαφή παίρνει χαρακτήρα σωστικό. Η τουρκική κυβέρνηση μέχρι σήμερα υποστηρίζει ανασκαφές σε χώρους γύρω από το επικείμενο φράγμα, για να διασωθούν κατά το δυνατόν περισσότερα αρχαιολογικά τεκμήρια της διαχρονικής ανθρώπινης παρουσίας στην περιοχή. Όσο για τον Matney και τους συνεργάτες του, θα επιστρέψουν στο Ziyaret Tepe το 2010, για να φέρουν στο φως και άλλες πινακίδες, όσο η θέση βρίσκεται ακόμα στην επιφάνεια.

Πηγή: National Geographic News, 09/12/09

Ζ.Ξ.