«Η ωραία που ήρθε». Αυτή είναι η ελληνική απόδοση του ονόματος της Αιγύπτιας βασίλισσας Νεφερτίτης, που αποδεικνύεται ιδιαίτερα προφητική. Και αυτό καθώς η επιστροφή της διασημότερης απεικόνισης της βασίλισσας στη χώρα προέλευσής της έχει καταστεί μήλο της έριδας μεταξύ της Αιγύπτου και της Γερμανίας, όπου βρίσκεται σήμερα.
Από τη στιγμή της αποκάλυψής του στην Tell el-Amarna το 1912 το διάσημο πορτρέτο με τα αμυγδαλωτά μάτια και τον ψηλόλιγνο λαιμό προκάλεσε τον παγκόσμιο θαυμασμό για την ομορφιά του, και το ενδιαφέρον για την εικονιζόμενη που ήταν μια από τις σημαντικότερες βασίλισσες της Αιγύπτου, σύζυγος του «αιρετικού» φαραώ Akhenaten και συγγενής μιας άλλης αιγυπτιακής «διασημότητας», του Tutankhamun. Σήμερα η προτομή είναι και πάλι στην επικαιρότητα καθώς η φύλαξή της στη Γερμανία έχει προκαλέσει τις αντιδράσεις της Αιγύπτου και μια συντονισμένη προσπάθεια για την επιστροφή της. Έτσι, στις 20 Δεκεμβρίου, το ζήτημα θα συζητηθεί μεταξύ του διευθυντή του Ανώτατου Συμβουλίου Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου (SCA), Υφυπουργού Πολιτισμού πλέον Zahi Hawass και της Διευθύντριας της Συλλογής Παπύρων του Neues Museum του Βερολίνου Friederike Seyfried. Σύμφωνα με τον Hawass, η Seyfried καλείται να παρουσιάσει αποδείξεις ότι το διάσημο γλυπτό αποκτήθηκε με νόμιμο τρόπο, καθώς υπάρχουν υπόνοιες ότι ο ανασκαφέας της Tell el-Amarna Ludwig Borchardt το είχε μεταφέρει παράνομα στη Γερμανία με άγνοια των τότε αιγυπτιακών αρχών. Από την πλευρά της η Αίγυπτος πρόκειται να δείξει πώς το πορτρέτο απομακρύνθηκε από τη χώρα μετά από την κατάταξή του ως δευτερεύον εύρημα από τους αρχαιολόγους. «Το μοναδικό θέμα συζήτησης θα είναι το κατά πόσο η Διευθύντρια διαθέτει νομικά έγγραφα που να αποδεικνύουν ότι η προτομή της Νεφερτίτης απομακρύνθηκε από την Αίγυπτο νόμιμα», αναφέρει ο Hawass. « όλα τα αποδεικτικά στοιχεία που συνέλεξα δείχνουν ότι η προτομή της Νεφερτίτης άφησε την Αίγυπτο παράνομα».
Οι προσπάθειες για επαναπατρισμό αιγυπτιακών αρχαιοτήτων είναι προτεραιότητα για τον Zahi Hawass, και έχουν προκαλέσει το παγκόσμιο ενδιαφέρον για τη σχετική αποτελεσματικότητά τους αλλά και για την προσωπική τόλμη του ίδιου του αρχαιολόγου που δεν διστάζει να διεκδικήσει θησαυρούς-κλειδιά για τις συλλογές των μεγαλύτερων μουσείων. Ήδη έχει δρομολογηθεί η επιστροφή μιας σειράς αναγλύφων από το Λούβρο, ενώ το μουσείο Michael C. Carlos του Πανεπιστημίου Emory έχει ήδη επιστρέψει στην Αίγυπτο μια μούμια που έχει ταυτιστεί με τον ιδρυτή της 19ης Δυναστείας Ραμσή Α΄. Σήμερα, εκτός από τη Νεφερτίτη, ο Hawass διεκδικεί και τη στήλη της Ροζέτας που αποτέλεσε το κλειδί για την αποκρυπτογράφηση των ιερογλυφικών και φυλάσσεται στο Βρετανικό Μουσείο. Να σημειωθεί ότι οι διάσημες αρχαιότητες αποτελούν πόλο έλξης για εκατομμύρια τουρίστες σε ετήσια βάση ενώ έχουν σταθεί αφορμή για την κυκλοφορία εκδόσεων και αναμνηστικών αντικειμένων υπό την αιγίδα των σχετικών μουσείων, στα ταμεία των οποίων καταλήγουν και τα αντίστοιχα έσοδα.
Σύνταξη, με πληροφορίες από Peninsula, National Geographic και m&c, 03/12/09
Z.Ξ.
