«Το να έχει ο Μέγας Αλέξανδρος στενή σχέση με τη μητέρα του δεν είναι μειονέκτημα. Αντιθέτως», λέει στα «ΝΕΑ» ο Βρετανός ερευνητής Μάικλ Σκοτ, που φέρεται να χαρακτήρισε τον Μακεδόνα στρατηλάτη «μαμμόθρεφτο»
Βρέθηκε στο στόχαστρο όταν κατά τον «Ιndependent» αποκάλεσε τον Μέγα Αλέξανδρο «μαμμόθρεφτο» και τους 300 του Λεωνίδα «νταήδες», στο βιβλίο του «Από δημοκράτες σε βασιλείς». Ο Βρετανός μελετητής του αρχαίου ελληνικού κόσμου δρ. Μάικλ Σκοτ μιλάει στα «ΝΕΑ» για την «παρεξήγηση» που προέκυψε από το δημοσίευμα του «Ιndependent» και δίνει τη δική του εκδοχή.

«Το βιβλίο μου δεν υποτιμά τον ρόλο της υψίστης σημασίας ιστορίας της αρχαίας Ελλάδας στην παγκόσμια κληρονομιά. Στην πραγματικότητα επιδιώκει να κάνει ακριβώς το αντίθετο. Να προβάλει μια σημαντική περίοδο της αρχαίας ελληνικής ιστορίας και να την κάνει προσιτή στο πλατύ κοινό. Να βάλει την αρχαία Ελλάδα ακριβώς εκεί που θα έπρεπε να βρίσκεται: στη σημαντικότερη θέση στο μυαλό μας. Απευθύνεται μάλιστα στο ευρύτερο, μη ειδικό κοινό, καθώς πιστεύω πως τα σημαντικά κατορθώματα, οι ανακαλύψεις, οι δυσκολίες και οι έριδες στην αρχαία Ελλάδα θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο προσιτά στον 21ο αιώνα», συνεχίζει ο 28χρονος συγγραφέας.

Υπάρχει μια τάση αποδόμησης παγιωμένων ιστορικών αντιλήψεων. Γιατί;

Είναι σαν να μου λέτε πως είναι δημοφιλές να αποδομούμε και να απαξιώνουμε τους αρχαίους πολιτισμούς. Τονίζω πως το βιβλίο μου δεν κάνει κάτι τέτοιο. Εστιάζει στον 4ο αι. π.Χ., μια περίοδο την οποία άλλοι ερευνητές χαρακτηρίζουν ως «νοσηρή» και η οποία κατά τη γνώμη μου είναι υψίστης σημασίας για να κατανοήσουμε τον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Με το βιβλίο μου επιδιώκω να αποκαταστήσω τη φήμη του 4ου αι. π.Χ. ως μιας σημαντικής περιόδου στην ιστορία, μια μεταβατική περίοδο μεταξύ της αθηναϊκής ηγεμονίας και της αυτοκρατορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Υπογραμμίζω μάλιστα πως, πέρα από μια ταραγμένη πολιτική περίοδος, ήταν και μια εποχή πολύ σημαντικών εξελίξεων στους τομείς της φιλοσοφίας, των τεχνών, της αρχιτεκτονικής, της επιστήμης και της ιατρικής.

Τελικά ήταν ο Αλέξανδρος μαμμόθρεφτο…

Επιτρέψτε μου να σας πω πώς όσα γράφτηκαν στον «Ιndependent» δεν ανταποκρίνονται στις απόψεις μου. Στο βιβλίο μου υποστηρίζω πως οι σχέσεις ενός ανθρώπου με τους γονείς του είναι σημαντικές για να κατανοήσουμε τον χαρακτήρα του και έτσι προσεγγίζω τις σχέσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου με τους γονείς του. Το να έχει κάποιος στενή σχέση με τη μητέρα του κατά τη γνώμη μου δεν είναι μειονέκτημα και δεν είναι προσβολή. Αντιθέτως, κατανοώντας τη στενή σχέση με τη μητέρα του μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα κάποιες από τις πράξεις του.

Από τα πιο σημαντικά λάθη που έγιναν επίσης στο βρετανικό δημοσίευμα είναι πως στο βιβλίο φέρομαι να υποστηρίζω πως ο Αλέξανδρος έγινε Μέγας βασιζόμενος στον πατέρα του. Δεν είπα κάτι τέτοιο- ούτε κατά διάνοια. Ωστόσο, πιστεύω ότι πρέπει να κοιτάξουμε με προσοχή τα γεγονότα που βοήθησαν τον Αλέξανδρο να πετύχει τα μεγάλα και αξιομνημόνευτα κατορθώματά του, ένα εκ των οποίων ήταν η αναδιοργάνωση του βασιλείου των Μακεδόνων- που είχε γίνει από τον πατέρα του και που παρείχε στον Αλέξανδρο, ανάμεσα σε άλλα, έναν αποτελεσματικό στρατό.

… και οι Σπαρτιάτες νταήδες;

Ουδέποτε χαρακτήρισα τους άνδρες του Λεωνίδα με αυτό τον τρόπο. Το βιβλίο εστιάζει στα 100 χρόνια που ακολούθησαν τη μάχη των Θερμοπυλών. Στην περίοδο κατά την οποία η Σπάρτη- έχοντας κατατροπώσει την Αθήνα στον Πελοποννησιακό Πόλεμο- έχει τον έλεγχο της Ελλάδας. Το σύνολο των αρχαίων πηγών συμφωνεί ότι δεν ήταν ιδιαιτέρως διπλωμάτες στον τρόπο που ασκούσαν τον έλεγχο και γι΄ αυτό σύντομα πολλές ελληνικές πόλεις στράφηκαν εναντίον τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Θήβα, που επαναστάτησε εναντίον της Σπάρτης το 379 π.Χ.

Υπάρχει αλήθεια στην Ιστορία;

Ο αρχαίος ιστορικός Ηρόδοτος αποκαλεί το έργο του «Ιστορία»- «έρευνα» στο πώς και γιατί συνέβησαν συγκεκριμένα γεγονότα του παρελθόντος. Έγραψε μάλιστα την «Ιστορία» του ειδικά για να μην ξεχαστούν τα σπουδαία ανδραγαθήματα. Είναι η ίδια επιθυμία που οδηγεί όλους εμάς που μας ενδιαφέρει σήμερα ο αρχαίος ελληνικός κόσμος και που θέλουμε να τον ερευνήσουμε και να τον κατανοήσουμε όσο καλύτερα γίνεται, ώστε να μη λησμονηθεί ποτέ.

Λογική, το εργαλείο του καλού ιστορικού

«Έχουμε πολλά εργαλεία στη διάθεσή μας για να ερευνήσουμε το παρελθόν: αρχαίες πηγές, επιγραφές και διαρκώς νέα αρχαιολογικά στοιχεία, σε συνδυασμό με την εξελισσόμενη τεχνολογία και την ανθρώπινη ικανότητα, μπορούν να μας πουν πολλά για τον αρχαίο κόσμο», λέει ο Δρ Μάικλ Σκοτ. «Απόδειξη της σκληρής και επιδέξιας δουλειάς που κάνουν Έλληνες αρχαιολόγοι και συνάδελφοί τους από όλο τον κόσμο, είναι πως συνεχίζουμε χρόνο με τον χρόνο να κατανοούμε καλύτερα τον αρχαίο ελληνικό κόσμο.
Ωστόσο, το πρόβλημα όσων ασχολούνται με την έρευνα είναι πως μερικές φορές οι αρχαίες πηγές πέφτουν σε αντιφάσεις για το ίδιο γεγονός ή τα αρχαιολογικά στοιχεία δεν δίνουν ξεκάθαρη εικόνα για το τι συνέβη. Σε αυτές τις περιπτώσεις εξαρτάται από τους ειδικούς να βγάλουν μια λογική απόφαση. Έτσι εξηγείται και για ποιον λόγο υπάρχουν τόσο πολλές και σημαντικές συζητήσεις όσον αφορά τον αρχαίο ελληνικό κόσμο».

Πηγή: Τα Νέα, Μ. Αδαμοπούλου, 14/10/09