Stefan Feuser, Der Hafen von Alexandria Troas, Asia Minor Studien 63, εκδ. Dr. Rudolf Habelt, Βόννη 2009.
ISBN 978-3-7749-3581-5
Τιμή: 89 ευρώ
Γερμανικά
Μονογραφία
Το βιβλίο αυτό συγκεντρώνει τα αποτελέσματα της έρευνας που διενέργησε μια διεπιστημονική ερευνητική ομάδα στην περιοχή της πόλης και του λιμανιού της Αλεξάνδρειας στην Τρωάδα, στη μικρασιατική ακτή. Οι επιστήμονες του γερμανικού Πανεπιστημίου του Μuenster πραγματοποιούν από το 2000 στη θέση αυτή γεωφυσική, αρχαιολογική και ενάλια έρευνα για τον εντοπισμό και την χαρτογράφηση της λιμενολεκάνης και του περιβάλλοντος χώρου του λιμανιού.
Η έρευνα στην Αλεξάνδρεια Τρωάδα, η οποία ιδρύθηκε από τον Αντίγονο Μονόφθαλμο το 310 π.Χ., και στη συνέχεια πέρασε στον Λυσίμαχο, ο οποίος της έδωσε το όνομα Αλεξάνδρεια Τρωάς, επικεντρώθηκε στο τείχος και στην πόλη της ρωμαϊκής περιόδου.
Το βιβλίο περιλαμβάνει οκτώ κεφάλαια. Στην εκτενή εισαγωγή, ο συγγραφέας αναλύει τη σημασία που απέκτησε η πόλη, και κυρίως το λιμάνι της, για το εμπόριο στην αρχαιότητα, και παραθέτει μια επισκόπηση της ιστορίας της έρευνας στη θέση αυτή μέχρι σήμερα. Στα δύο επόμενα κεφάλαια παρουσιάζονται το γεωγραφικό πλαίσιο και η επιλογή της θέσης του λιμανιού με γνώμονα τη φυσική του προστασία και τις συνθήκες της ναυσιπλοΐας. Ο συγγραφέας αναφέρεται επίσης στην ευφορία της ενδοχώρας και την εξόρυξη μαρμάρου, γνωστού ως Marmor Troadense, η οποία αποτελούσε σημαντική πηγή πλούτου και η διακίνησή του οδήγησε στην ανάπτυξη του θαλάσσιου εμπορίου στην περιοχή. Το τέταρτο κεφάλαιο αφιερώνεται στην ιστορία του λιμανιού στα νεότερα χρόνια, μέσα από τα κείμενα των περιηγητών.
Στα κεφάλαια 5 ως 7 περιγράφονται και παρουσιάζονται αναλυτικά τα αρχαιολογικά δεδομένα που προέκυψαν από την ανασκαφή και την επιφανειακή έρευνα του τείχους (σύστημα δόμησης, δεξαμενές, πύργοι κ.ά.). Δημοσιεύονται επίσης τα χαρακτηριστικά ευρήματα κεραμικής, ως επί το πλείστον ερυθροβαφή κεραμική από τους ρωμαϊκούς έως τους πρώιμους βυζαντινούς χρόνους (Terra Sigillata, African Red Slip, Late Roman C κ.λπ.). Στο κεφάλαιο 7, γίνεται ανασύνθεση των αρχαιολογικών δεδομένων: η Αλεξάνδρεια Τρωάς διέθετε λιμάνι με δύο λεκάνες, μία εξωτερική, η οποία προστατεύεται από μόλους στα νοτιοδυτικά και στα βόρεια, και μία εσωτερική, η οποία προστατεύεται από ισχυρό μόλο στα νοτιοδυτικά. Στα νοτιοανατολικά η λεκάνη πλαισιώνεται από αποβάθρα επιμελώς χτισμένη με ασβεστολιθικούς ογκόλιθους, με ισοδομικό σύστημα δόμησης, ενώ σε άλλα σημεία έχει διαπιστωθεί η χρήση ειδικού υδραυλικού κονιάματος (το opus caementicium που περιγράφεται από τον Πλίνιο και χρησιμοποιήθηκε σε ανάλογες περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα στο λιμάνι της Καισάρειας). Σε απόσταση λίγων μέτρων από την αποβάθρα περνά ο αμαξωτός δρόμος προς την πόλη και την ενδοχώρα. Τα δύο τελευταία στοιχεία έχουν ιδιαίτερη σημασία για το φόρτωμα των λίθων στα εμπορικά πλοία. Ακόμη, ο συγγραφέας σχολιάζει τη σημασία της διπλής λιμενολεκάνης, δεδομένου ότι το λιμάνι δεν είχε πολεμικό χαρακτήρα.
Με 133 σελίδες κείμενο και σχέδια, 21 πίνακες με φωτογραφίες και 6 τοπογραφικά σχέδια και ευρετήριο, το βιβλίο αυτό αποτελεί σημαντική συμβολή στην ιστορία των αρχαίων λιμένων καθώς και του αρχαίου εμπορίου.
C.B.
