Η Αγγελική Κοτταρίδη, αρχαιολόγος -διευθύντρια του Μουσείου της Βεργίνας, δείχνει τις φωτογραφίες αυτών των πέντε εβδομάδων που έμεινε η ελληνική αρχαιολογική αποστολή στο νησί Φαϊλάκα– στον μυχό του Περσικού Κόλπου- κοντά στο δέλτα του ποταμού Τίγρη, και συμμερίζεσαι τον ενθουσιασμό της. Ένα οχυρό στη μέση του πουθενά, 300 περίπου κινητά ευρήματα, άμμος παντού, ολόγυρα θάλασσα, ένα προκάτ σπίτι για τα βράδια τους που έμοιαζαν φοιτητικά, το οποίο αποτελούσε και τη μονάδα συντήρησης των αρχαίων που έβρισκαν. Μαζί εικόνες από εντυπωσιακά ηλιοβασιλέματα, αλλά και μια πρωτόγνωρη ατμόσφαιρα, όταν η κίτρινη σκόνη τύλιγε ασφυκτικά τα πάντα στο πέρασμά της.

Το ταξίδι στο Κουβέιτ είναι απίστευτη εμπειρία. Να σκέφτεσαι ότι στον Περσικό Κόλπο υπάρχει ένα νησάκι, το οποίο ο Μ. Αλέξανδρος ονόμασε Ίκαρο. Στην ουσία ένα φυλάκιο ήταν η Φαϊλάκα, μήκους περίπου 18 χιλιομέτρων (η αρχαία Ίκαρος), απ’ όπου έβλεπαν τα πλοία όταν περνούσαν από εκεί. Δεν ήταν μεγάλο λιμάνι, μας λέει η Αγγελική Κοτταρίδη – επικεφαλής της αποστολής, πήγε στο νησί για δεύτερη χρονιά στο πλαίσιο της διμερούς αρχαιολογικής συμφωνίας που υπεγράφη τον Ιούλιο του 2007 ανάμεσα στο υπουργείο Πολιτισμού και το National Council for Culture, Arts and Letters του Κουβέιτ.

Ιδρύθηκε από τους Σελευκίδες, επιγόνους του Αλεξάνδρου, με κριτήριο τη θέση με τη μεγάλη στρατηγική σημασία αφού ήλεγχε τη θαλασσινή είσοδο της Μεσοποταμίας. Η παρουσία των Ελλήνων είναι εμφανής εδώ, για τουλάχιστον δύο αιώνες. Το φανερώνουν το ελληνιστικό οχυρό, ο ναός, οι βωμοί, οι αρχαίες επιγραφές, τα αγγεία. Και βέβαια η περίφημη στήλη της Ικάρου με την ελληνική μεγάλη επιγραφή με τους 43 στίχους (επιστολή προς τον αξιωματούχο Ανάξαρχο την εποχή της δυναστείας των Σελευκιδών) που υπέστη σοβαρές ζημιές μετά την εισβολή των Ιρακινών. Τώρα συντηρήθηκε, αποκαταστάθηκε και τοποθετήθηκε έπειτα από 2.000 χρόνια στη βάση της.

Λένε πως στα αρχαία χρόνια το νησί ήταν δασωμένο. Τα προϊόντα της Φαϊλάκα είναι άμμος, άσφαλτος, μαργαριτάρια, ψάρια και πετρέλαιο. Εκατοντάδες είναι τα όστρακα που βρέθηκαν, τα σφονδύλια και ακόμη εντυπωσιακότερα τα ίχνη. Από ένα λεπτοϋφασμένο ύφασμα αλλά και από καμένα καλάθια. Δεν είναι εύκολο να συντηρήσεις τέτοια ευρήματα για να μην τα καταστρέψεις. Όμως η υπομονή και η παρατηρητικότητα των μελών της αποστολής αποκάλυψε τα ίχνη ενός ψαριού από το οποίο διακρίνονται δέρμα και αγκάθια.

Άλλα εντυπωσιακά ευρήματα είναι η αραμαϊκή επιγραφή, τα ποτήρια κρασιού που θυμίζουν έντονα τα μακεδονικά πρότυπά τους, διάφορα αγγεία που χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι της αρχαίας Ικάρου και σημερινής Φαϊλάκας για να παστώνουν ψάρια, γάστρες, πιατέλες, διάφορα μαργαριτοφόρα αγγεία, ένας κτιστός φούρνος μέσα στον οποίο έψηναν ψωμί σαν αυτό το λαχταριστό που τρώμε από τους Άραβες.

Η ανασκαφική έρευνα του οχυρού έδειξε ότι υπάρχουν πέντε τουλάχιστον και όχι δύο οικοδομικές φάσεις. Η συστηματική μελέτη των λειψάνων των ναών, των βωμών και του οχυρού οδήγησε σε μια νέα πρόταση αναπαράστασης αυτού του ενδιαφέροντος αρχιτεκτονικού συνόλου. Χτισμένο με μέτρα μακεδονικά ακολουθώντας τις αντιλήψεις που διαμορφώθηκαν στη μακεδονική αυλή των χρόνων του Φιλίππου Β΄ και του Μ. Αλεξάνδρου, το ιερό της Φαϊλάκας αποδεικνύεται πως έχει μεγαλύτερη σημασία από όση μέχρι σήμερα του αποδόθηκε για τη μελέτη και την κατανόηση των ιδεολογικών δομών και των αρχιτεκτονικών μορφών, λένε οι επιστήμονες.

Η χρυσή τομή

Για να ολοκληρωθεί η έρευνα θέλει άλλα δύο με τρία χρόνια. «Αναλύοντας το φρούριο, ψάχνοντας καλά τον ναό και βλέποντας τα διάσπαρτα μέλη (έχοντας φυσικά και την εμπειρία του ανακτόρου των Αιγών, στην αρχιτεκτονική του οποίου ασκήθηκε τα τελευταία χρόνια), κατάφερα να αναγνωρίσω το μοντέλο. Τον σχεδιασμό με τις χρυσές τομές, την επανάληψη, τα μακεδονικά μέτρα. Νομίζω πως από το όλο εγχείρημα, αυτό θα μείνει, διότι αποδεικνύει ότι το σύνολο αυτό αντικατοπτρίζει ιδέες πρώιμες ελληνιστικής αρχιτεκτονικής που δεν τις ξέρουμε από αλλού», λέει η Αγγελική Κοτταρίδη.

Πηγή: Καθημερινή, Γ. Συκκά, 17/5/09
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_1_17/05/2009_314641