Ένα πλήρες μοναστηριακό συγκρότημα της βυζαντινής περιόδου έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στο σπήλαιο του Αγίου Νικολάου της Βαράσοβας Αιτωλίας.
Στο «Άγιον Όρος» της Αιτωλίας, όπως ονομαζόταν τα βυζαντινά χρόνια η Βαράσοβα, το μοναστήρι φιλοξενούσε από τον 9ο έως τον 19ο αιώνα μια μικρή αδελφότητα. Ωστόσο τους τελευταίους δύο αιώνες ήταν εγκαταλειμμένο. Με την ολοκλήρωση των ανασκαφών, που έχουν ξεκινήσει από το 1991 και πραγματοποιήθηκαν από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με διευθυντή τον καθηγητή Βυζαντινής Αρχαιολογίας Αθανάσιο Παλιούρα, αποκαλύφθηκαν διώροφα κελιά, ένας τριώροφος πύργος-παρατηρητήριο, ένα μικρότερο σπήλαιο με εστία και φωτάναμα, δεξαμενές νερού, ένα κοιμητήριο με εκατοντάδες σκελετούς και χιλιάδες κινητά ευρήματα.
Εκείνο που κάνει το μνημείο μοναδικό, όμως, είναι η ύπαρξη εγκλείστρας. Πρόκειται για ένα μικρό σπήλαιο πάνω από το μεγάλο, σε ύψος 10 μ., όπου ανέβαινε ο «έγκλειστος», μέσω μιας ξύλινης σκάλας, και παρέμενε για αρκετό διάστημα προκειμένου να αφοσιωθεί στην προσευχή ή τη συγγραφή κάποιου ασκητικού κειμένου. Η εγκλείστρα αυτή είναι η μοναδική που έχουμε στην Ελλάδα. Περίφημη είναι επίσης η εγκλείστρα του Αγίου Νεοφύτου στην Πάφο της Κύπρου.
Η συντήρηση των κινητών ευρημάτων έχει ήδη αρχίσει. Εκείνο που προβληματίζει, ωστόσο, τον ανασκαφέα είναι η αναστήλωση και η ανάδειξη του μνημείου. Μια βασική δυσκολία αποτελεί η πρόσβαση στο χώρο, που αυτή τη στιγμή γίνεται μόνο από τη θάλασσα. Παρά τις δυσκολίες, όμως, ο κ. Παλιούρας ετοιμάζει με τους συνεργάτες του μελέτη αναστήλωσης του συγκροτήματος, το οποίο θα μπορούσε, όπως δηλώνει ο ίδιος, να μετατραπεί μελλοντικά σε προσκύνημα.
Η 9η ΕΒΑ έχει υποβάλει κιόλας τρεις προτάσεις στο ΥΠΠΟ για την ένταξη του μνημείου στο Δ΄ ΚΠΣ.
Π.Τ.
Πηγή: «Καθημερινή», 25/4/2008
