Με μεγάλη επιτυχία διοργανώθηκε για τέταρτη συνεχή χρονιά η Συνάντηση για την Ονιθέ Γουλεδιανών, την οποία διοργάνωσαν η Αντιπεριφέρεια Ρεθύμνου, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου, η Εταιρία Φίλων της Ονιθές, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Γουλεδιανών και το περιοδικό «Αρχαιολογία και Τέχνες». Η εκδήλωση, που τείνει να γίνει θεσμός, πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 21 Σεπτεμβρίου στο παλαιό δημοτικό σχολείο Γουλεδιανών και περιλάμβανε μια ευρεία θεματολογία σχετικά με την Ονιθέ, με εισηγήσεις για την αρχαιολογία, το περιβάλλον, τη λαογραφία, την κοινωνία και τις τέχνες. Ο τίτλος της φετινής Συνάντησης ήταν «Ονιθέ – Ίχνη, Αποτυπώματα και Εγγραφές ενός Πολιτιστικού Τοπίου».
Η Συνάντηση ήταν αφιερωμένη στη μνήμη του Νικολάου Πλάτωνα, του μεγάλου Έλληνα αρχαιολόγου, που υπήρξε ο πρώτος ανασκαφέας της Ονιθές (1954-56). Για τον Νικόλαο Πλάτωνα μίλησαν ο γιος του Ελευθέριος Πλάτων, καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ο οποίος αναφέρθηκε στην παρουσία του Νικολάου Πλάτωνα στα Γουλεδιανά, η Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου Αναστασία Τζιγκουνάκη που αναφέρθηκε στο έργο του τιμώμενου στο Ρέθυμνο, ο καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης Νίκος Σταμπολίδης που μίλησε για τον δάσκαλο Νικόλαο Πλάτωνα, ο τ. διευθυντής της βιβλιοθήκης του πανεπιστημίου Κρήτης Μιχάλης Τζεκάκης, που μίλησε για τον Νικόλαο Πλάτωνα, τον κύκλο των Κρητικών Χρονικών και το Πανεπιστήμιο Κρήτης, και ο Αθανάσιος Νακάσης, πρόεδρος του ελληνικού τμήματος του ICOMOS που μίλησε για τον Νικόλαο Πλάτωνα, όπως τον γνώρισε στη Ζάκρο.
Αξιομνημόνευτη ήταν και η 2η Συνεδρία της Συνάντησης, με θέμα «Ονιθέ – Οι προκλήσεις μιας ολιστικής διαχείρισης: θεσμικοί φορείς, Σύλλογοι και συνέργειες». Η περίπτωση της Ονιθές θεωρείται ένα εξαιρετικό παράδειγμα για τον τρόπο με τον οποίο οι θεσμικοί φορείς συνεργάζονται με τους επιστήμονες και την τοπική κοινωνία προκειμένου να αναδείξουν μια περιοχή με μείζον πολιτιστικό ενδιαφέρον, χωρίς να αδιαφορούν για τα αναπτυξιακά της χαρακτηριστικά. Για την ολιστική διαχείριση της Ονιθές, που δεν περιορίζεται στη στενά ανασκαφική έρευνα, μίλησαν η Αντιπεριφερειάρχης Ρεθύμνου Μαίρη Λιονή, ο περιφερειακός σύμβουλος Κυριάκος Κώτσογλου, ο Δημήτρης Μιχελογιάννης από την Περιφέρεια Κρήτης, ο δήμαρχος Ρεθύμνου Γιώργης Μαρινάκης, ο πρόεδρος της κοινότητας Γουλεδιανών Στέλιος Βιδιαδάκης, η ιδρύτρια του περιοδικού «Αρχαιολογία και Τέχνες» Άννα Λαμπράκη, η πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Γουλεδιανών Ερασμία Φουρναράκη και ο πρόεδρος της Εταιρίας Φίλων της Ονιθές Μανούσος Ψαρουδάκης.
Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες ήταν και οι επιστημονικές εισηγήσεις για την Ονιθέ, οι οποίες κράτησαν αμείωτο το ενδιαφέρον του πολυπληθούς ακροατηρίου. Ο διευθυντής της ανασκαφής Ονιθές Κυριάκος Ψαρουδάκης μαζί με την επιστημονική του ομάδα (Νίκη Τσατσάκη, Νατάσα Φιολιτάκη, Δήμητρα Μυλωνά, Άγγελος Νακάσης) αναφέρθηκαν στα πρώτα αποτελέσματα της ανασκαφής που ξεκίνησε το 2018 και η οποία αποκαλύπτει ένα από τα πλέον σημαντικά τμήματα της αρχαίας αυτής κρητικής πόλης, με κτίσματα που φαίνεται να είχαν μια εξέχουσα θέση (ενδεχομένως με δημόσιο χαρακτήρα) στην κοινωνία του 6ου προχριστιανικού αιώνα (Αρχαϊκή εποχή). Στην παλαιοχριστιανική Βασιλική της Ονιθές, η οποία έχει αποκαλυφθεί από τον Νικόλαο Πλάτωνα, αναφέρθηκε η Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου Αναστασία Τζιγκουνάκη, η οποία έκανε ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις για την αρχιτεκτονική και τα ψηφιδωτά της Βασιλικής και μίλησε για τα έργα συντήρησης και προστασίας που προγραμματίζονται ή διενεργούνται. Η επίτιμος καθηγήτρια προϊστορικής Αρχαιολογίας Ίρις Τζαχίλη, η οποία διενεργεί αρχαιολογική έρευνα και μελέτη στο μινωικό ιερό κορυφής του Βρύσινα, μίλησε για την πολύ ενδιαφέρουσα περίοδο ανάμεσα στην περίοδο χρήσης του μινωικού ιερού και την περίοδο ακμής της Ονιθές στα αρχαϊκά χρόνια, προσπαθώντας να ιχνηλατήσει την ανθρώπινη παρουσία. Η ζωοαρχαιολόγος Δήμητρα Μυλωνά από το INSTAP – Κέντρο Μελέτης της Ανατολικής Κρήτης και μέλος της επιστημονικής ομάδας της Ονιθές μίλησε για το οστεολογικό υλικό από τις πρόσφατες ανασκαφές και πώς αυτό (παρά το προκαταρκτικό στάδιο της μελέτης) μπορεί να φωτίσει όχι μόνο τις διατροφικές συνήθειες, αλλά και το κοινωνικό status των ανθρώπων της εποχής. Η ομότιμη καθηγήτρια της Προϊστορικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Λίλιαν Καραλή μίλησε για τη σημασία που έχει η παλαιοπεριβαλλοντική ανασύσταση στην ανάδειξη και διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς των Γουλεδιανών. Ο επιμελητής του Παλαιοντολογικού Μουσείου Ρεθύμνου- Γουλανδρή, Βασίλης Σιμιτζής, αναφέρθηκε σε παλαιοντολογικές πληροφορίες από την ευρύτερη περιοχή της Ονιθές και υπογράμμισε την αξία των σχετικών ευρημάτων από τη Γενή (κάτω από τις νοτιοανατολικές κλιτύς του οροπεδίου της Ονιθές) το Όρος, το Αμπελάκι και τους Αρμένους. Η καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης Νένα Γαλανίδου αναφέρθηκε στην πρώιμη κατοίκηση της Κρήτης και μίλησε για ευρήματα, ερωτήματα και προοπτικές, υπογραμμίζοντας τον σημαίνοντα ρόλο του νησιού στη μετακίνηση του ανθρώπου από την Αφρική προς την Ευρώπη. Η απόφοιτος της Σχολής Δομικών Έργων Ιωάννα Σταυριδάκη παρουσίασε τον εγκαταλελειμμένο οικισμό των ενετικών-οθωμανικών χρόνων της Ονιθές και μίλησε για την ανάγκη προστασίας και ανάδειξής του.
Από την Περιφέρεια Κρήτης ο Δημήτρης Μιχελογιάννης μίλησε για την Ονιθέ ως αναπτυξιακό εργαλείο για το Ρέθυμνο, αναφερόμενος στην πολιτιστική κληρονομιά και τη βιώσιμη ανάπτυξη στην Κρήτη. Ο διευθύνων το Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών Ευάγγελος Καραμανές μίλησε για την πολιτιστική διάσταση της αγροτικής παραγωγής, τα τοπικά παραδοσιακά προϊόντα και την τοπική ανάπτυξη, παρουσιάζοντας αρκετά επιτυχή παραδείγματα από τον ελλαδικό χώρο. Η ομιλία της μουσειολόγου Λουίζας Καραπιδάκη, επίσης από το Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, είχε ως θέμα τα περιφερειακά μουσεία και τις τοπικές κοινότητες, με αναφορές, μεταξύ άλλων, σε διάφορες περιοχές της Κρήτης. Η γλύπτρια Ασπασία Παπαδοπεράκη και η σπουδάστρια της Σχολής Καλών Τεχνών της Τήνου Ζαχαρένια Τζονευράκη αναφέρθηκαν στην αξία της πέτρας στη δημιουργία της αρχαίας πόλης της Ονιθές και τη διαχρονικότητα στην έντεχνη και τη λαϊκή τέχνη, τεκμηριώνοντας τις απόψεις τους μέσα από ενδεικτικά παραδείγματα. Τέλος, ο καθηγητής Εθνομουσικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Λάμπρος Λιάβας, αν και δεν μπόρεσε να παραστεί, έστειλε την ομιλία του για την κρητική μουσική ανά τους αιώνες.
Την Κυριακή 22 Σεπτεμβρίου εγκαινιάστηκε το αρχαιολογικό μονοπάτι της Ονιθές, παρουσία πλήθους κόσμου. Η μελέτη του αρχαιολογικού μονοπατιού έγινε από την εταιρεία Paths of Greece του Φοίβου Τσαραβόπουλου και των συνεργατών του και υλοποιήθηκε με τη συνεργασία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου, της Περιφέρειας Κρήτης (η οποία και το χρηματοδότησε), του Πολιτιστικού Συλλόγου Γουλεδιανών και του περιοδικού «Αρχαιολογία και Τέχνες».
