Dora Katsonopoulou (επιμ.), Helike V: Ancient Helike and Aigialeia. Poseidon. God of Earthquakes and Waters. Cult and Sanctuaries / Helike V: Αρχαία Ελίκη και Αιγιάλεια. Ποσειδών. Ο θεός των σεισμών και των υδάτων. Λατρεία και ιερά, έκδ. The Helike Society / Εταιρεία Φίλων της Αρχαίας Ελίκης, Αθήνα 2017, σελ. 312. ISBN: 978-960-86377-4-0
Κυκλοφόρησε από την Εταιρεία Φίλων της Αρχαίας Ελίκης (ΕΦΑΕΛ), με την επιστημονική επιμέλεια της Προέδρου της Εταιρείας, Καθ. Αρχαιολογίας Ντόρας Κατσωνοπούλου, ο πέμπτος τόμος (Helike V) της σειράς Πρακτικών Διεθνών Συνεδρίων αφιερωμένων στην Αρχαία Ελίκη και Αιγιάλεια, που οργανώνονται από την ΕΦΑΕΛ σε τακτά χρονικά διαστήματα και πραγματοποιούνται στην περιοχή της Αιγιάλειας.
Ο νέος τόμος με τον ειδικότερο τίτλο Ποσειδών, Ο θεός των Σεισμών και των Υδάτων. Λατρεία και Ιερά, περιλαμβάνει τις επιστημονικές ανακοινώσεις που παρουσιάστηκαν στη διάρκεια του Ε’ Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου «Αρχαία Ελίκη και Αιγιάλεια» που πραγματοποιήθηκε στο Αίγιο της Αχαΐας από 4-6 Οκτωβρίου 2013. Ιδιαίτερος στόχος του Συνεδρίου υπήρξε η παρουσίαση αφενός των πλέον πρόσφατων στοιχείων για τη λατρεία του Ποσειδώνος στην Ελίκη και άλλες περιοχές της Πελοποννήσου αλλά και στην Ιωνία της Μ. Ασίας, όπου ο θεός λατρευόταν ιδιαίτερα ως Ελικώνιος και, αφετέρου, των σεισμικών φαινομένων, ιδίως του σεισμού του 373 π.Χ., που συνδέονται με την πρωταρχική ιδιότητα του Ποσειδώνος ως θεού των σεισμών και των υδάτων.
Το Συνέδριο ακολούθησε μετά το Δ’ Διεθνές Συνέδριο της σειράς Αρχαία Ελίκη και Αιγιάλεια που πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2007 και ήταν αφιερωμένο στα αποτελέσματα των ανασκαφών του Ερευνητικού Προγράμματος Αρχαίας Ελίκης στον σημαντικό πρωτοελλαδικό (ΠΕ) οικισμό που ανακαλύφθηκε στην περιοχή της Αρχαίας Ελίκης, και ανασκαφών σε άλλους σύγχρονους με την Ελίκη ΠΕ οικισμούς της νότιας και κεντρικής Ελλάδας. Τα Πρακτικά του Συνεδρίου (Helike IV) με τον ειδικότερο τίτλο Πρωτοελλαδικά – Η νότια και κεντρική Ελλάδα, με την εκδοτική επιμέλεια της Ντόρας Κατσωνοπούλου, δημοσιεύθηκαν από την ΕΦΑΕΛ το 2011.
O νέος τόμος (Helike V), περιλαμβάνει 16 επιστημονικές ανακοινώσεις που κατανέμονται σε δύο μέρη. Το Μέρος I, με τίτλο Λατρεία και Ιερά Ποσειδώνος, περιλαμβάνει 9 άρθρα σχετικά με τη λατρεία του Ποσειδώνος στην Ελίκη και άλλες θέσεις της Πελοποννήσου, και στην Ιωνία της Μ. Ασίας. Το Μέρος II, με τίτλο Ποσειδών και Σεισμοί: Ελίκη και Κορινθιακός Κόλπος, περιλαμβάνει 7 άρθρα που αφορούν στην περιοχή της Αρχαίας Ελίκης και στη σεισμική ιστορία του ευρύτερου Κορινθιακού Κόλπου, εστιάζοντας στο αξιοσημείωτο καταστροφικό φαινόμενο του 373 π.Χ. και τις επιπτώσεις του.
Στην πρώτη εργασία του τόμου, Μέρος I, νεότερα στοιχεία παρουσιάζονται για τη λατρεία του Ποσειδώνος Ελικωνίου στην Ελίκη, με βάση τη διαθέσιμη φιλολογική μαρτυρία και τα νέα αρχαιολογικά δεδομένα από τις ανασκαφές του Ερευνητικού Προγράμματος Αρχαίας Ελίκης στην περιοχή (Dora Katsonopoulou). Ακολούθως, τα μετρολογικά και εικονογραφικά στοιχεία των γνωστών νομισμάτων της Ελίκης εξετάζονται για πρώτη φορά και συμπεραίνεται ότι αυτά αποτελούν μέρος μιας μοναδικής κοπής γύρω στο 300 π.Χ. (Robert Weir). Στο ζήτημα της θέσης του Πανιωνίου, κεντρικού ιερού της Ιωνικής Συμπολιτείας στη Μ. Ασία, όπου λατρευόταν ο Ελικώνιος Ποσειδών αναφέρονται τα άρθρα των Hans Lohmann, Hans Lohmann και Özge Özgul, και Frank Hulek, με βάση τα νεότερα αποτελέσματα των ανασκαφών και των γεωαρχαιολογικών ερευνών στην περιοχή Çatallar Tepe στη Μυκάλη. Ακολούθως, η σημασία των Ομηρικών επιθέτων και τίτλων του Ποσειδώνος εννοσίγαιος, ενοσίχθων και γαιήοχος ερευνώνται σε σχέση και με την προβλεπόμενη καταστροφή του τείχους των Αχαιών στην Ιλιάδα (Ioannis Petropoulos), ενώ η ιδιαίτερη σχέση του Ποσειδώνος με την Πελοπόννησο και η λατρεία του στους πρώιμους ιστορικούς χρόνους, σε σχέση και με γεωλογικά καταστροφικά φαινόμενα, είναι το αντικείμενο μελέτης από την Ελένη Μαράντου. Η αρχή και η εξέλιξη της λατρείας του Ποσειδώνος στην Τροιζηνία, συμπεριλαμβανομένων της χερσονήσου των Μεθάνων και της νήσου Καλαύρειας παρουσιάζονται διεξοδικά στην επόμενη μελέτη (Eleni Konsolaki Yannopoulou), και το ιερό στη Μικρή Δραγονάρα Κυθήρων, όπου λατρευόταν ο Ποσειδών ως Γαιήοχος, συζητείται και περιγράφεται από τους Άρη Τσαραβόπουλο και Γκέλη Φράγκου.
Το Μέρος ΙΙ, αρχίζει με την παρουσίαση αποτελεσμάτων γεωφυσικών ερευνών στην περιοχή της Αρχαίας Ελίκης (Grigoris Tsokas et al.), και πετρογραφικών-γεωχημικών αναλύσεων της κεραμικής από τον πρωτοελλαδικό οικισμό (Ioannis Iliopoulos και Vayia Xanthopoulou). Στη συνέχεια, μια διαφορετική προσέγγιση παρουσιάζεται για τα πιθανά αίτια καταστροφής της Ελίκης από το σεισμό του 373 π.Χ., σε συνδυασμό με τη χερσαία πλημμύρα ως μέσον καταστροφής (Nikolaos Kontopoulos, Dora Katsonopoulou και Αsimakis Koutsios), ενώ σε παρόμοια συμπεράσματα οδηγεί η μελέτη της γεωλογίας της περιοχής που παρουσιάζεται από τον Κωνσταντίνο Τρίκολα. Ακολούθως, το καταστροφικό φαινόμενο που συνέβη στην Ελίκη και οι συνέπειές του στο χώρο των Δελφών ανιχνεύονται, μέσα από μια νέα «ανάγνωση» στην αρχιτεκτονική του δελφικού ιερού συνολικά (Elena Partida). Τέλος, η παλαιοσεισμολογική ιστορία του ρήγματος των Κεγχρεών στην ανατολική πλευρά του Κορινθιακού επαναπροσεγγίζεται (Ioannis Koukouvelas και Elena Korka) ενώ η γεωλογική ιστορία των λιμανιών του Λεχαίου και των Κεγχρεών μετά την Ύστερη Ρωμαϊκή περίοδο περιγράφεται από τους Νίκο Μουρτζά και Ελένη Κολαΐτη.
Το βιβλίο διατίθεται από το βιβλιοπωλείο Θεοδώρου «ANDROMEDA BOOKS».
