«Βόρεια και Νότια. Η κεντρική Κρήτη από την ύστερη Παλαιοανακτορική στην πρώιμη Νεοανακτορική περίοδο» («North and South. Central Crete from the later Protopalatial into the earlier Neopalatial periods») είναι ο τίτλος διάλεξης που θα δώσουν ο Colin MacDonald (Βρετανική Σχολή Αθηνών) και ο Luca Girella (Πανεπιστήμιο Telematica Internazionale Uninettuno) την Παρασκευή 31 Μαρτίου 2017, και ώρα 18:30, στο πλαίσιο του Μινωικού Σεμιναρίου.
Όπως αναφέρουν οι ομιλητές: «Κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα μ.Χ. οι ανασκαφείς της Κνωσού και της Φαιστού χρησιμοποίησαν ο ένας τα ανασκαφικά δεδομένα του άλλου προκειμένου να επιβεβαιώσουν τις στρωματογραφικές ακολουθίες των θέσεών τους. Έτσι, για παράδειγμα, η ΜΜ ΙΙΒ καταστροφή της Φαιστού χρησιμοποιήθηκε από τον Έβανς για να επιβεβαιώσει ένα ανάλογο σύγχρονο γεγονός στην Κνωσό.
»Κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα παρατηρείται στις μελέτες και των δύο θέσεων μία απομείωση της ΜΜ ΙΙΙ περιόδου, η οποία ενσωματώνεται από την προγενέστερη ΜΜ ΙΙΒ και τη μεταγενέστερη ΥΜ Ι περίοδο. Κατόπιν, στη δεκαετία των 1980, θεωρήθηκε ότι το Νέο Ανάκτορο της Φαιστού οικοδομήθηκε αρκετά υστερότερα από τις αρχικές εκτιμήσεις (ΥΜ Ι), ενώ στην Κνωσό παρατηρήθηκαν διαφωνίες μεταξύ των μελετητών για την ακριβή ακολουθία των φάσεων του ανακτόρου, με τους περισσότερους να αποδέχονται την ιδέα ότι την αρχική ΜΜ ΙΙΙ/ΥΜ Ι φάση τη διαδέχθηκε η μέγιστη περίοδος ακμής του Νέου Ανακτόρου στην ΥΜ Ι περίοδο.
»Κατά τη δεκαετία του 1990 ο Sinclair Hood άρχισε έναν επανακαθορισμό των φάσεων της ΜΜ ΙΙΙ στην Κνωσό με βάση τις αποθέσεις που ανέσκαψε ο Έβανς. Πρόκειται για μία εργασία που ολοκληρώνεται από τους Knappett, Μαθιουδάκη και Macdonald, και η οποία μπορεί να εφαρμοστεί σε όλη τη βόρεια κεντρική Κρήτη. Από την άλλη, ο Girella, με τη μελέτη για την Αγία Τριάδα και τη Φαιστό, όρισε επίσης την ΜΜ ΙΙΙ στη Μεσαρά. Με τη δημοσίευση του συλλογικού τόμου Intermezzo το 2013, η MM III αναγνωρίστηκε ως μία σημαντική περίοδος για την ιστορία της προϊστορικής Κρήτης. Μελετητές οι οποίοι έως τότε απέφευγαν την αναγνώριση της ΜΜ ΙΙΙ, ή την ενσωμάτωναν σε μια ευρύτερη MM III/ΥΜ IA περίοδο, πλέον δημοσιεύουν ανασκαφικά σύνολα της MM IIIA και της MM IIIB και εντάσσουν αυτές τις φάσεις στη χρονική ακολουθία των θέσεων που μελετούν, με πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα τις θέσεις της ανατολικής Κρήτης: Μόχλος, Γουρνιά και Παλαίκαστρο.
»Αποδεχόμενοι ότι είναι απίθανο η στρωματογραφική ακολουθία μιας περιοχής να είναι ίδια με άλλων γειτονικών, εξετάζουμε τη στρωματογραφία σε μερικές από τις μεγαλύτερες θέσεις της βόρειας και της νότιας κεντρικής Κρήτης σε μια προσπάθεια να συγκρίνουμε και να αντιπαραβάλουμε τις εξελίξεις σε αυτές τις δύο γειτονικές περιοχές κατά την ΜΜ ΙΙΒ, ΜΜ ΙΙΙΑ και ΜΜ ΙΙΙΒ. Θεωρούμε ότι είναι δύσκολο να αναγνωρίσουμε καταστροφές της ΜΜ ΙΙΒ και ΜΜ ΙΙΙΒ φάσης στο βόρειο τμήμα του νησιού, ενώ αντίθετα αυτές είναι ξεκάθαρες στα νότια. Παρά τις σεισμικές καταστροφές, η ΜΜ ΙΙΙΑ είναι μια περίοδος σημαντικών αρχιτεκτονικών εξελίξεων στη βόρεια Κρήτη, συμπεριλαμβανομένης της ανέγερσης νέων κτηρίων στην Κνωσό, και της ίδρυσης του νέου, αλλά σύντομης διάρκειας, ανακτόρου στο Γαλατά, καθώς και της εντατικής λατρευτικής δραστηριότητας σε συγκεκριμένα ιερά κορυφής. Στη νότια Κρήτη, την ανέγερση νέων και επιδιορθώσεις παλαιών κτηρίων κατά την ΜΜ ΙΙΙΑ στον Κομμό και τη Φαιστό τη διαδέχεται μια αλλαγή ως προς τα κέντρα εξουσίας, με την ανάπτυξη της Αγίας Τριάδας στη ΜΜ ΙΙΙΒ και την ίδρυση ενός αριθμού επαύλεων».
Η διάλεξη, που θα δοθεί στα αγγλικά, θα πραγματοποιηθεί στο κτίριο της Αρχαιολογικής Εταιρείας (Πανεπιστημίου 22, Αθήνα).
