Επιστημονική Συνάντηση με θέμα «Μεσαιωνική Ήπειρος. Η νεώτερη έρευνα. Εξελίξεις και προοπτικές» διοργανώνουν ο Μουσικοφιλολογικός Σύλλογος «Σκουφάς», στο πλαίσιο του εορτασμού 120 χρόνων από την ίδρυσή του, και η Εφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στην Άρτα, στην αίθουσα του Συλλόγου (Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως), την Παρασκευή 11 Νοεμβρίου 2016 και ώρα 10.00.
Στόχος της Συνάντησης είναι η παρουσίαση της πρόσφατης έρευνας για τη Μεσαιωνική Ήπειρο και η προβολή της τόσο στην επιστημονική κοινότητα, όσο και στην τοπική κοινωνία. Η επιστημονική έρευνα για τη Μεσαιωνική Ήπειρο είχε αρχίσει να γνωρίζει άνθηση ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’80. Η ιστορική μονογραφία του D.Μ. Nicol για το Δεσποτάτο της Ηπείρου υπήρξε ορόσημο στον κύκλο των Μεσαιωνικών Ηπειρωτικών Σπουδών. Η Ήπειρος αναγνωρίστηκε ως μια αληθινή terra incognita σε ποικίλα επιστημονικά πεδία και προσήλκυσε το ενδιαφέρον Ελλήνων και ξένων επιστημόνων. Ασφαλώς στην πορεία αυτή συνέβαλαν οι ποικίλες εργασίες που έγιναν από την Αρχαιολογική Υπηρεσία Άρτας (ανασκαφικές έρευνες, αναστηλωτικές εργασίες, συντηρήσεις μνημείων και τοιχογραφιών, κ.ά), καθώς και οι πρωτοβουλίες που ανελήφθησαν από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων για την προώθηση της επιστημονικής έρευνας (εκπόνηση διδακτορικών διατριβών, οργάνωση Συμποσίων, επιστημονικών συναντήσεων κ.λπ.).
Το 1990 πραγματοποιήθηκε στην Άρτα με πρωτοβουλία του Συλλόγου «Σκουφάς», σε συνεργασία με την 8η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και την οργανωτική συνδρομή του καθηγητή Ευάγγελου Χρυσού, το πρώτο Διεθνές Συμπόσιο για το Δεσποτάτο της Ηπείρου με τη συμμετοχή εξεχόντων βυζαντινολόγων. Στο Συμπόσιο αυτό καταδείχθηκε η σημασία της περιοχής και ανακοινώθηκαν αξιόλογες πρωτότυπες μελέτες. Στα τέλη της δεκαετίας του ’90, το Διατμηματικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μεσαιωνικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων οργάνωσε Επιστημονικό Συμπόσιο για τη Μεσαιωνική Ήπειρο, στο οποίο παρουσιάστηκε, εκτός των πρωτότυπων μελετών, και η εξέλιξη της σχετικής επιστημονικής έρευνας από τον 19ο αι. στους τομείς της φιλολογίας, της ιστορίας και της τέχνης. Ακολούθησε, το 2002, το Β΄ Διεθνές Συνέδριο για τη βυζαντινή Άρτα και την περιοχή της, που οργανώθηκε πάλι με πρωτοβουλία του Συλλόγου «Σκουφάς» και την οργανωτική συνεργασία του αείμνηστου καθηγητή Αθανασίου Παλιούρα. Νέα δεδομένα της έρευνας και σύγχρονες μεθοδολογικές προσεγγίσεις προβλήθηκαν στο συνέδριο αυτό. Παράλληλα, Διεθνή Συνέδρια για την ιστορία και τον πολιτισμό της Αιτωλοακαρνανίας (1988 και 2002) και της Νικόπολης (1984 και 2002) ή άλλα, τοπικής ιστορίας (π.χ. για την Πρέβεζα, το 2009 ή την Τριχωνία και Ναυπακτία, το 2012) περιέλαβαν ειδικές θεματικές για τον Μεσαίωνα, ενισχύοντας και αυτά την έρευνα της Μεσαιωνικής Ηπείρου. Τα Πρακτικά των Συνεδρίων αυτών αποτελούν πλέον έργα αναφοράς σε διεθνές επιστημονικό επίπεδο.
Από τη δεκαετία του 2000 έως σήμερα, η συγκεκριμένη έρευνα έχει εμπλουτιστεί σημαντικά με νέες επιστημονικές συμβολές. Η νέα Επιστημονική Συνάντηση, που έχει ως αντικείμενο την αναδρομή της έρευνας στο διάστημα αυτό, συμπυκνώνει όλα τα νεώτερα δεδομένα σε ποικίλα επιστημονικά πεδία και ειδικές θεματικές, όπως της φιλολογίας, της ιστορίας, της αρχαιολογίας και της τέχνης, της επιγραφικής, της νομισματικής, της ιστορικής γεωγραφίας, της αγιολογίας και του δικαίου. Η θεματική αυτή κατάτμηση αποσκοπεί στην καλύτερη δυνατή αξιολόγηση των πιο πρόσφατων ερευνητικών πορισμάτων. Ο απολογισμός των ερευνητικών πεπραγμένων σε συνδυασμό με την εξαγγελία νέων προτάσεων και μεθοδολογικών εργαλείων μπορούν να λειτουργήσουν ως μία χρήσιμη «βάση δεδομένων» για τον μελλοντικό ερευνητή της Μεσαιωνικής Ηπείρου.
Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης Συνάντησης θα πραγματοποιηθεί επίσκεψη σε βυζαντινά μνημεία της Άρτας, καθώς και στο Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης, όπου φιλοξενείται έκθεση φωτογραφίας από το αρχείο του Αρτινού φωτογράφου Βασίλη Γκανιάτσα με θέμα «Ἐν Ἄρτῃ 1920-1930».
