Γίνονταν ανθρωποθυσίες στο Λύκαιο Όρος; «Όσο διαβάζουμε επί του θέματος και ενημερωνόμαστε επιστημονικά, το μυαλό τρέχει προς διάφορες κατευθύνσεις. Η αρχική ιδέα είναι ότι ναι, μπορεί να πρόκειται για ανθρωποθυσία. Αυτή τη στιγμή, όμως, δεν μπορούμε να πούμε κάτι με βεβαιότητα, είναι όμως μοναδικό, σημαντικό και εξαιρετικό το ότι σε έναν λατρευτικό βωμό που θυσιάζονταν ζώα προς τιμή του Δία βρίσκουμε τάφο με ανθρώπινο σκελετό», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Άννα Καραπαναγιώτου, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αρκαδίας, σχετικά με το εύρημα που γνωστοποίησε πρόσφατα με ανακοίνωσή του το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.

«Έχουμε μια επιστήμη χωρίς ταμπού πλέον και πιστεύουμε ότι ο κόσμος πρέπει να ενημερώνεται. Δεν θέλαμε να παρουσιάσουμε το εύρημα, που είναι πολύ σημαντικό, μετά από 2-3 χρόνια. Θεωρώ ότι η Αρκαδία μίλησε με την ιστορία της κι εμείς ως αρχαιολόγοι καταγράψαμε την ιστορία αυτή», συμπλήρωσε η ίδια, τονίζοντας παράλληλα ότι μόνο μια μικροσκοπική, λεπτομερής, επιστημονική μελέτη μπορεί να δώσει στοιχεία που να τεκμηριώνουν μια ανθρωποθυσία. «Όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά», τόνισε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Συγκεκριμένα, στη νοτιότερη κορυφή του Όρους, σε υψόμετρο που αγγίζει τα 1.400 μ. και με πανοραμική θέα σε όλη την ηπειρωτική Πελοπόννησο, βρίσκεται ο βωμός τέφρας για τις θυσίες ζώων προς τιμήν του Δία, ενώ στο οροπέδιο χαμηλότερα έχουν αποκαλυφθεί τα μνημειακά οικοδομήματα του κάτω ιερού, όπου λάμβαναν χώρα κατά την αρχαιότητα φημισμένοι αθλητικοί αγώνες, τα Λύκαια. Φέτος το καλοκαίρι, στο μέσο του βωμού και πλησίον μίας πλατφόρμας λαξευμένης στο φυσικό βράχο, εντοπίστηκε για πρώτη φορά και ανασκάφηκε ανθρώπινη ταφή (πιθανόν άνδρα) με προσανατολισμό Ανατολή-Δύση. «Φανταστείτε ότι έχουμε την κορυφή ενός υψώματος η οποία έχει διαμορφωθεί ως ένας βωμός τέφρας, που είναι το καμένο χώμα από τις θυσίες. Είναι μια αρκετά μεγάλη έκταση, η οποία δεν έχει πλήρως ερευνηθεί. Στην κορυφή αυτού του υψώματος όπου διαμορφώνεται ο βωμός, στο κέντρο του κυκλικού χώρου, βρέθηκε αυτή η ταφή», συμπληρώνει η κα Καραπαναγιώτου, που πληροφορεί ότι οι πρώτες ανασκαφές έγιναν στις αρχές του 20ού αιώνα από τον αρχαιολόγο Κωνσταντίνο Κουρουνιώτη, ο οποίος πραγματοποίησε ανασκαφικές τομές, εντοπίζοντας μόνον οστά ζώου.

«Οι ανασκαφές επαναλαμβάνονται πολύ αργότερα, πάλι με μικρές δοκιμαστικές τομές, και ως τότε βρίσκονταν μόνο καμένα οστά ζώου. Παρότι οι πηγές μιλούν άμεσα ή έμμεσα για ανθρωποθυσίες, δεν είχαμε βρει ανθρώπινα οστά. Και ήρθε αυτός ο σκελετός να ανοίξει νέους ορίζοντες έρευνας», σημειώνει η ίδια, συμπληρώνοντας: «Στους βωμούς αναμένουμε να βρούμε καμένα οστά ζώων, αφιερώματα, καμένα ή όχι, προϊόντα από τα γεύματα ή τις τελετουργίες που ακολουθούσαν πάνω στο βωμό και οι οποίες ουσιαστικά αποτελούσαν μια προσφορά προς τον θεό. Το ερωτηματικό λοιπόν είναι αν κι αυτή η ταφή ήταν μια προσφορά στον θεό», τονίζει. Όσο για τη χρήση του βωμού, αυτή τεκμηριώνεται από το 1500 π.Χ. με τις ως τώρα ενδείξεις να «μιλάνε» για διάρκεια που φτάνει τουλάχιστον ως το 300 π.Χ.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ, ο σκελετός, σε ύπτια θέση και σε άριστη κατάσταση διατήρησης, είχε αποτεθεί εντός στενού ορύγματος, που δημιουργήθηκε μέσα στις επιχώσεις από την τέφρα και τα καμένα χώματα. Λείπει μόνο το κρανίο του νεκρού, ενώ σώζεται η κάτω γνάθος.

Από τον 4ο αι. π.Χ. και εξής, γραπτές πηγές αναφέρουν ανθρωποθυσίες πάνω στο βωμό του Λυκαίου Όρους, αλλά στις ανασκαφές που είχαν διενεργηθεί έως σήμερα στο χώρο δεν είχαν εντοπιστεί ανθρώπινα οστά. Σε εξέλιξη βρίσκεται η επιστημονική μελέτη του σκελετού και παρά το γεγονός ότι είναι πολύ πρώιμο ακόμα να εξαχθούν συμπεράσματα για τις συνθήκες θανάτου του νεκρού, η εξέχουσα θέση της ταφής στο μέσο του βωμού και ο προσανατολισμός της καταδεικνύουν την ιδιαίτερη σημασία της.