«Η κινητοποίηση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας υπήρξε έγκαιρη», τόνισε η αν. Γενική Γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού, Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη, αναφερόμενη στη δημοπρασία του Οίκου Christie’s. Και συνέχισε:

«Απευθυνθήκαμε όχι μία, αλλά δύο φορές στον βρετανικό οίκο ζητώντας περισσότερα στοιχεία, καθώς και την απόσυρση της ελληνικής αρχαιότητας από τη δημοπρασία. Επικαλέστηκαν ότι το βρετανικό δίκαιο τους επέτρεπε να συνεχίσουν. Η δικαστική οδός δεν προκρίθηκε γιατί απαιτούνται αδιάσειστα νομικά στοιχεία ότι ένα αρχαίο έχει αποκτηθεί με παράνομη πράξη. Κρίθηκε, λοιπόν, ότι μια τέτοια επιλογή δεν θα είχε αποτέλεσμα, ενώ θα είχε μεγάλο κόστος. Όμως, αυτό δεν μας εμποδίζει να συνεχίσουμε τη διεκδίκηση της επιτύμβιας στήλης από το νέο κάτοχό της. Αυτό και θα πράξουμε. Υπάρχει προηγούμενο αυτής της πρακτικής και το υπουργείο Πολιτισμού είχε τότε δικαιωθεί».

Η επιτύμβια στήλη, που χρονολογείται περί το 325 π.Χ., πωλήθηκε από τον Οίκο Christie’s έναντι 128.020 ευρώ. Αξιοσημείωτο είναι ότι η τιμή εκκίνησής της ήταν τα 40.000 ευρώ. Όπως δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ένας από τους μειοδότες «ήταν αναμενόμενο ένα τόσο σημαντικό αρχαίο αντικείμενο να φτάσει σε αυτή την τιμή. Ειδικά μετά τη δημοσιότητα που πήρε το θέμα».

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ, πριν τη διεξαγωγή της δημοπρασίας, ο Οίκος Christie’s δήλωσε: «Οι ελληνικές αρχές έχουν έρθει σε επαφή μαζί μας σχετικά με τη στήλη “Δωριά Ποσειδωνίου”. Έχουμε λάβει σοβαρά υπόψη μας τις πληροφορίες που μας έδωσαν. Με βάση, όμως, τις δικές μας έρευνες και σύμφωνα με τον βρετανικό νόμο, είμαστε πεπεισμένοι ότι η δημοπρασία μπορεί να συνεχιστεί κανονικά. Γι’ αυτό το λόγο δεν έχουμε αποσύρει το συγκεκριμένο αντικείμενο».

H επιτύμβια στήλη, που φέρει την επιγραφή «Δωριά Ποσειδωνίου», έχει αφαιρεθεί από αρχαίο νεκροταφείο της Χαλκίδας και ο Οίκος υποστηρίζει ότι ανήκει σε ιδιωτική γαλλική συλλογή και αποκτήθηκε πριν από το 1994. Ωστόσο, οι ελληνικές αρχές επισημαίνουν ότι υπάρχουν αποδείξεις πως η στήλη έχει καταγραφεί σε ελληνικό έδαφος μετά την απελευθέρωση της Ελλάδος και συνεπώς, όπως τονίζουν, η εξαγωγή της είναι παράνομη.

Η ολοκλήρωση μιας δημοπρασίας δεν αποκλείει τον επαναπατρισμό

Επίσημοι κύκλοι του υπουργείου Πολιτισμού επεσήμαναν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι η ολοκλήρωση μιας δημοπρασίας δεν αποκλείει τον επαναπατρισμό, κάτι που συνέβη και άλλες φορές όταν προέκυψαν στοιχεία, όπως για παράδειγμα, το 2012, με τον επαναπατρισμό του βυζαντινού μαρμάρινου ελκυστήρα από τον ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα στην κοινότητα Νομιτσί της Μεσσηνιακής Μάνης, ο οποίος είχε πωληθεί σε δημοπρασία από τον ίδιο Οίκο.

Επίσης, όπως τονίστηκε, μπορεί να συμβεί και το αντίστροφο, δηλαδή να επιτευχθεί η απόσυρση του αντικειμένου, αλλά λόγω έλλειψης στοιχείων να ζητηθεί αποζημίωση από το ελληνικό Δημόσιο. «Γι’ αυτό θέλει πολλή προσοχή ο χειρισμός παρόμοιων υποθέσεων, που από τη φύση τους είναι δύσκολες, καθώς η παράνομη ενέργεια που πρέπει να αποδειχτεί, τελέστηκε πολύ παλιά», σημειώθηκε από τους κύκλους του ΥΠΠΟ, που δεν παρέλειψαν να επισημάνουν την ανάγκη να παραμείνει χωριστή η Διεύθυνση Τεκμηρίωσης (η οποία με το νέο Οργανόγραμμα του ΥΠΠΟ έχει ενοποιηθεί με τη Διεύθυνση Εθνικού Αρχείου Μνημείων), καθώς διαχειρίζεται τόσο σοβαρά θέματα.