Τον Σεπτέμβριο του 2000 η αρχαιολόγος της Α’ ΕΠΚΑ Όλγα Βογιατζόγλου, στο πλαίσιο ανασκαφής σε παρόδιο νεκροταφείο επί της αρχαίας οδού Κοίλης, στην περιοχή των λόφων Μουσών-Πνύκας-Νυμφών, ανακάλυψε στον τάφο με αριθμό 22/108 έναν οστέινο πλαγίαυλο, πνευστό κυλινδρικού σχήματος μουσικό όργανο, που φέρει κωνικό επιστόμιο.

Ο «πλαγίαυλος της Κοίλης» χαρακτηρίζεται ως πολύτιμο εύρημα στο πεδίο της αρχαιομουσικολογίας καθώς είναι το μοναδικό σωζόμενο ακέραιο εύρημα του είδους. Αποτελείται από πέντε μέρη, τα οποία μολονότι έχουν υποστεί φθορές, εντούτοις παρέχουν το σύνολο του απαιτούμενου υλικού που διασφαλίζει την αποκατάσταση και ανακατασκευή του οργάνου.

Τριακόσια πενήντα τρία ατρακτόσχημα μυροδοχεία, χρυσές κλωστές, ένα ζευγάρι οστέινων ασπιδίων και η λεπίδα ενός ψαλιδιού, που βρέθηκαν στον ίδιο τάφο, δείχνουν ξεκάθαρα, όπως εξηγεί η Όλγα Βογιατζόγλου ερμηνεύοντας τα δεδομένα, ότι ο νεκρός  ήταν, πιθανότατα, γυναίκα, μια πολυαγαπημένη στην εποχή της, άγνωστη όμως σε εμάς αυλητρίδα, που έφυγε για το τελευταίο της ταξίδι φορώντας χρυσοκέντητο ένδυμα, κάπου μέσα στο 2ο τέταρτο του 2ου π.Χ. αιώνα.

Στην πρώτη δημοσίευση του πλαγίαυλου της Κοίλης από τον Στέλιο Ψαρουδάκη (2011) υποστηρίζεται ικανοποιητικά για πρώτη φορά ότι ο πλαγίαυλος βρισκόταν σε χρήση στον ελλαδικό χώρο ήδη από τους ελληνιστικούς χρόνους, αν όχι νωρίτερα. Επίσης, δίδονται οι αναγκαίες μετρήσεις που διασφαλίζουν την ανακατασκευή του οργάνου.

Σε άρθρο του αρχαιομουσικολόγου δρος Χρήστου Τερζή, με τίτλο «Ο πλαγίαυλος της Κοίλης – τεκμηρίωση, ακουστική μελέτη και ανακατασκευή», που αναρτήθηκε στον δικτυακό τόπο του Κέντρου Αρχαιομουσικολογίας (http://grms.gr/) επιχειρείται για πρώτη φορά η ανακατασκευή ενός φυσικού μοντέλου του πλαγίαυλου σε σφένδαμο και ορείχαλκο, αποκαθίστανται –πάνω σε ακουστικά κριτήρια– οι ακριβείς θέσεις των οπών για τις οποίες οι μετρήσεις δεν παρέχουν ασφαλή δεδομένα και αποκαλύπτεται η ακουστική περιοχή του οργάνου. Επίσης δίνονται διαγράμματα με το σύνολο των φθόγγων που μπορούσε ο πλαγίαυλος της Κοίλης να παραγάγει με το άνοιγμα διαδοχικών οπών ή με τη χρήση συγκεκριμένων δακτυλισμών. Τέλος παρουσιάζεται σε video η απόδοση του ύμνου Εἰς Νέμεσιν του λυρικού ποιητή της εποχής του Αδριανού, Μεσομήδη, πάνω στο ανακατασκευασμένο φυσικό μοντέλο.

Για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο πατήστε εδώ.