Τα αποτελέσματα των συστηματικών αρχαιολογικών ερευνών πεδίου στο Βαθύ της Αστυπάλαιας θα παρουσιάσει ο επίκουρος καθηγητής προϊστορικής αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Ανδρέας Γ. Βλαχόπουλος σε ομιλία του στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων, την Κυριακή 19 Οκτωβρίου 2014 και ώρα 12:00.
Οι αρχαιολογικές έρευνες στο Βαθύ διενεργούνται από το 2010, υπό την επιστημονική αιγίδα της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας και με χρηματοδότηση του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, σε συνέχεια εκείνων που είχε ξεκινήσει το 2008 ο καθηγητής Χρήστος Ντούμας.
Το Βαθύ είναι φυσικά προστατευμένη χερσόνησος, που ελέγχει την από θαλάσσης στενή πρόσβαση από το πέλαγος προς τον ομώνυμο κόλπο, εξασφαλίζοντας την πλήρη εποπτεία μιας ευρείας θαλάσσιας και χερσαίας περιοχής. Στην απόληξη της χερσονήσου, στο ακρωτήριο Ελληνικό, ιδρύθηκε την πρώιμη 3η χιλιετία π.Χ. ακρόπολη, της οποίας ογκολιθικοί περίβολοι, αναλημματικοί τοίχοι και οικιστικά λείψανα είναι σήμερα ορατά σε ικανή έκταση. Στην ανώτερη επιφάνεια του ακρωτηρίου, στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ., οικοδομήθηκε τετράγωνος πύργος με περιβάλλοντα βοηθητικά κτήρια (δεξαμενές κ.λπ.). Στα μέσα του 20ού αιώνα, στο εσωτερικό του πύργου χτίστηκε ασβεστοκάμινος, που τροφοδοτήθηκε με το μεγαλύτερο μέρος της ανωδομής του μνημείου.
Το Βαθύ, οι θαλάσσιοι δρόμοι του ΝΑ Αιγαίου και η τέχνη της βραχογραφίας
Όπως αναφέρει σχετικά ο κ. Βλαχόπουλος: «Η εντατική επιφανειακή έρευνα (2011-2013) και η συστηματική ανασκαφή που ξεκίνησε εφέτος (2014) τεκμηριώνουν τη σημασία του οικισμού της 3ης χιλιετίας π.Χ. και την εξέλιξή του κατά τους ιστορικούς χρόνους σε τόπο διαχρονικής εποπτείας των θαλάσσιων δρόμων του Νοτιοανατολικού Αιγαίου. Ευρήματα, όπως κεραμική και μαρμάρινα ειδώλια κυκλαδικών τύπων, επαναπροσδιορίζουν τον γεωγραφικό ορίζοντα του Πρωτοκυκλαδικού πολιτισμού αποδεικνύοντας ότι η Αστυπάλαια αποτελούσε μέρος της επικράτειάς του.
»Η αναγνώριση μεγάλου αριθμού προϊστορικών βραχογραφιών με παραστάσεις κωπήλατων πλοίων, εγχειριδίων, σπειρών και άλλων θεμάτων, θέτουν σε νέα ερμηνευτική διάσταση την τέχνη της βραχογραφίας, ως κώδικα εικονογραφίας που αποτυπώνει τα σύμβολα κύρους και τον ιδεολογικό ορίζοντα των νησιωτικών κοινωνιών του Αιγαίου της 3ης χιλιετίας π.Χ..
»Αρχαϊκές και κλασικές εφηβικές επιγραφές λαξευμένες στα βράχια και φαλλικά χαράγματα αποτυπώνουν την ερωτική επιθυμία των νέων του πρώιμου 6ου και του ύστερου 5ου αιώνα π.Χ. και τεκμηριώνουν τη συνέχιση της εγκατάστασης στο Βαθύ, πιθανότατα μέσω της ίδρυσης φρουρών.
»Η οικοδόμηση του πύργου εμπλουτίζει τη γνώση μας για την οχυρωματική αρχιτεκτονική των πρώιμων ελληνιστικών χρόνων στα νησιά, ενώ τα ευρήματα αποτυπώνουν τη συνεχή χρήση των εγκαταστάσεών του έως τους ύστερους ρωμαϊκούς χρόνους.
»Μνημεία που συμπληρώνουν την εικόνα μας για την εξέλιξη της ζωής στο Βαθύ είναι το εντυπωσιακό σπήλαιο Χάσμα, που ερευνήθηκε πρόσφατα, και οι βυζαντινοί-μεσαιωνικοί ναοί της ευρύτερης περιοχής».
Όπως επισημαίνει ο κ. Βλαχόπουλος: «Στόχος των αρχαιολογικών ερευνών στο Βαθύ είναι η ιστορική-διαχρονική μελέτη ενός σημαντικού ναυτικού κέντρου του Αιγαίου, μέσω της παράλληλης ευαισθητοποίησης των φοιτητών στο φυσικό περιβάλλον και την ιστορία των νησιωτικών κοινοτήτων».
Την ομιλία, που έχει τίτλο «Βαθύ Αστυπάλαιας: Ένα διαχρονικό παλίμψηστο ανθρώπινης δραστηριότητας στο νησιωτικό Αιγαίο», διοργανώνουν η Εταιρεία Φίλων του Αρχαιολογικού Μουσείου Ιωαννίνων σε συνεργασία με την ΙΒ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, στο πλαίσιο της σειράς εκδηλώσεων με τίτλο «Κυριακή στο Μουσείο».
Η ομιλία θα γίνει στα ελληνικά και θα διανεμηθεί περίληψη. Είσοδος ελεύθερη.
