Roland Étienne, Νότα Κούρου, Εύα Σημαντώνη-Μπουρνιά, Η Αρχαία Τήνος, έκδ. Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού, Αθήνα 2013, 184 σελ.
Μια συλλογική επιστημονική μελέτη, με σκοπό την προβολή της ιστορίας της Τήνου έως τους ύστερους Ρωμαϊκούς Χρόνους, με επιστημονικά κριτήρια που στοιχειοθετούνται από τις αρχαιολογικές ανασκαφές στην Τήνο και τις Κυκλάδες, από μαρτυρίες γραπτών πηγών της αρχαιότητας και τη διεθνή βιβλιογραφία.
Οι συγγραφείς του έργου, Roland Étienne, Νότα Κούρου και Εύα Σημαντώνη-Μπουρνιά, είναι καταξιωμένοι αρχαιολόγοι, καθηγητές Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων, με πολύ σημαντικό ανασκαφικό έργο στις Κυκλάδες (στη Δήλο ο κ. Étienne, στην Τήνο και τη Νάξο η κα Κούρου και η κα Μπουρνιά).
Το βιβλίο είναι γραμμένο στα ελληνικά με γαλλική περίληψη ανά κεφάλαιο.
Από τον πρόλογο
«Για την ιστορία της αρχαίας Τήνου έχουν γραφεί πολλές και καλές μελέτες, από το εμπνευσμένο έργο του Γεωργαντόπουλου έως τις πρόσφατες δημοσιεύσεις που πραγματεύονται συνολικά την ιστορία του νησιού. Ιστορική θεώρηση, ωστόσο, η οποία να λαμβάνει συστηματικά υπόψη της και τα αρχαιολογικά δεδομένα δεν έχει εμφανισθεί μέχρι στιγμής, παρά το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που παρουσιάζει η τηνιακή αρχαιολογία.
»Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα διάσπαρτα αρχαία κατάλοιπα στην Τήνο έχουν πληθώρα πληροφοριών να καταθέσουν και μαρτυριών να αθροίσουν για την ιστορία της. Ηγνωστή ακτινοβολία του ιερού του Ποσειδώνος και της Αμφιτρίτης στα Ελληνιστικά χρόνια, ο ιδιαίτερος ρόλος που εικάζεται για την οχυρωμένη ακρόπολη της εποχής του Χαλκού στο Βρυόκαστρο, η μεγάλη σημασία της ανάπτυξης του αρχαίου οικισμού στο Ξώμπουργο ή ο ρόλος και οι πληροφορίες που προκύπτουν από τη μελέτη των μοναδικών ανάγλυφων αγγείων της Τήνου, είναι λίγα μόνον από τα θέματα που απασχολούν την επιστημονική αρχαιολογική έρευνα σήμερα, αλλά έχουν μείνει έξω από το στόχαστρο των σύγχρονων ιστορικών αναδρομών.
»Για την κατάσταση αυτή ευθύνεται πρωτίστως η ίδια η αρχαιολογική έρευνα, η οποία άλλοτε περιορίζεται σε σύντομες ανασκαφικές εκθέσεις και άλλοτε εξαντλείται σε αυστηρά επιστημονικές μελέτες, γραμμένες με το αναγκαίο σχολαστικό ύφος και με την αναπόφευκτη ειδική ορολογία που αποκλείει την άνετη πρόσβαση στους μη ειδικούς. Η ιδέα της συγγραφής αυτού του βιβλίου πηγάζει ακριβώς από αυτήν την παραδοχή, αλλά και από τη διαπίστωση ότι από το σώμα των υπαρχουσών μελετών για την αρχαία Τήνο απουσιάζει εκείνο το επίπεδο προσέγγισης που θα προσέφερε την ιστορική σύνθεση των πληροφοριών για τα ερευνημένα μνημεία και τους ανασκαμμένους χώρους.
»Παράλληλα, η συγκυρία της συνεργασίας ερευνητών της Τήνου που ο καθένας χωριστά είχε μελετήσει, ή συνεχίζει να ασχολείται με διαφορετικό τομέα της πρωτογενούς αρχαιολογικής έρευνας στο νησί, βοήθησε αποφασιστικά στην παράκαμψη της βασικής εγγενούς δυσκολίας, δηλ. των διαφορετικών πεδίων έρευνας των συγγραφέων. Έτσι, η διαχείριση του ιερoύ του Ποσειδώνος και της Αμφιτρίτης στα Κιόνια και της ανάγλυφης κεραμεικής που έχουν ήδη δοθεί στην επιστημονική κοινότητα με συστηματικές δημοσιεύσεις, έγινε από κοινού με τον αρχαιολογικό χώρο του Ξώμπουργου, όπου η έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη. Για τους ίδιους λόγους και για την πληρέστερη παρουσίαση της υπάρχουσας εικόνας της αρχαίας Τήνου περιελήφθησαν στη συζήτηση, στο βαθμό του δυνατού φυσικά, και τα άλλα μνημεία του νησιού, τα οποία παραμένουν ανεξερεύνητα ανασκαφικά ή είναι ελάχιστα γνωστά μέσω μικρών προκαταρκτικών ανακοινώσεων.
»Αν και θελήσαμε να αποφύγουμε τις υπεραπλουστεύσεις, δεν παρακάμψαμε κάποιες προκαταρκτικές εξηγήσεις και σχολιασμούς για τα ιερά του Ξώμπουργου προκειμένου να καταστεί απόλυτα κατανοητή η ιδιαίτερη σημασία των χώρων, ανεξάρτητα από την ερμηνεία που τους αποδίδεται. Αυτό που διεκδικεί αυτή η μελέτη είναι η παρουσίαση της αρχαίας ιστορίας της Τήνου μέσα από την οπτική που εξασφαλίζουν τα πορίσματα της πρόσφατης αρχαιολογικής έρευνας. Ελπίζουμε να βοηθήσει αποφασιστικά στην κατά το δυνατόν πληρέστερη παρουσίαση της εικόνας της αρχαίας Τήνου. Την καταθέτουμε με την ελπίδα ότι οι προβλεπόμενες συστηματικές δημοσιεύσεις θα συμβάλουν ακόμα περισσότερο στον εμπλουτισμό της».
