Τα σπήλαια ανέκαθεν υπήρξαν προστατευμένοι τόποι κατοίκησης και εργασίας, καταφύγια, τόποι περισυλλογής μυστικοί, και τόποι μύησης. Επελέγησαν ως κατεξοχήν μεταφορά του σκιερού Άδη και, εκ τούτου, θεατρικές σκηνές καταβάσεων υποσχόμενων αναγέννηση. Πέτρινα, όμορφα και εσωτερικά, ήταν κατάλληλα να φιλοξενήσουν τη θεότητα στο πέρασμα των αιώνων. Αυτά τα πανέμορφα και υπαινικτικά έργα της φύσης και η σύνδεσή τους με την καθημερινή ζωή των ανθρώπων στη Δυτική Κρήτη κατά τη Μινωική περίοδο, θα παρουσιαστούν στο πλαίσιο της ανακοίνωσης της Ειρήνης Γαβριλάκη (Αρχαιολογική Υπηρεσία, ΚΕ’ ΕΠΚΑ, Μουσείο Ρεθύμνου), σε σχέση με τα δεδομένα της σωστικής ανασκαφής στο σπήλαιο Μελιδονίου.
Ο τίτλος της ανακοίνωσης, που θα παρουσιαστεί στο πλαίσιο του Μινωικού Σεμιναρίου (Παρασκευή 7 Δεκεμβρίου 2012, 18.30, Αρχαιολογική Εταιρεία, Πανεπιστημίου 22) είναι «Η χρήση των σπηλαίων της Δυτικής Κρήτης κατά τη Μινωική περίοδο, με αφορμή το σπήλαιο Μελιδονίου».
Το σπήλαιο Μελιδονίου, τόπος αναφοράς στην νεότερη ιστορία της Νήσου εξαιτίας του μαρτυρικού θανάτου 370 αμάχων στο εσωτερικό του, το 1824, χρησιμοποιήθηκε ως τόπος ημιμόνιμης κατοίκησης κατά την Τελική Νεολιθική / ΠΜ Ι, προφανώς στο πλαίσιο των αναγκών μιας αγροτικής κοινωνίας.
Κατά τη διάρκεια της Εποχής του Χαλκού, ωστόσο, χρησιμοποιήθηκε κυρίως ως τόπος λατρείας, για την οποία επελέγη συγκεκριμένα ο βόρειος μυχός, εξαιτίας της παρουσίας σε αυτόν κεντρικού σταλαγμίτη και υδατοσυλλογής. Η λατρεία ήταν εντατικότερη κατά τη νεοανακτορική περίοδο, όπως μαρτυρεί η πληθώρα της κεραμικής και οι επεμβάσεις / ξηρολιθικές κατασκευές στον μυχό, χωρίς, ωστόσο, να διακοπεί ποτέ. Αντίθετα επιβεβαιώνεται η ομαλή συνέχισή της κατά τους Ιστορικούς Χρόνους, κατά τους οποίους επίσης παρουσιάζει φάσεις εντατικοποίησης. Κατά τα τέλη των ελληνιστικών χρόνων και μέχρι την ύστερη αρχαιότητα, επιγραφικές μαρτυρίες βεβαιώνουν τη λατρεία του Ερμή, ο οποίος φαίνεται επικράτησε της γυναικείας θεότητας —πιθανότατα Αφροδίτης— που λατρευόταν κατά τη διάρκεια των Ιστορικών Χρόνων, όπως αποδεικνύουν τα ειδώλια.
Στην ανακοίνωση θα συζητηθεί η τοπογραφία της περιοχής, προκειμένου να ενταχθεί το σπήλαιο στο πλέγμα των αρχαιολογικών χώρων της ευρύτερης περιοχής Μυλοποτάμου. Θα αναφερθούν, επίσης, τα σπήλαια της Δυτικής Κρήτης, τα οποία είχαν χρήσεις ανάλογες εκείνων που αποκωδικοποιήθηκαν από την ανασκαφική έρευνα του σπηλαίου Μελιδονίου.
Το σεμινάριο θα δοθεί στα ελληνικά.
