Ειρήνη Γρατσία, Στέλιος Λεκάκης (επιμ.), Μνημεία της Νάξου σε κίνδυνο. Οι πολίτες μιλούν γι’ αυτά, έκδ. Monumenta, Αθήνα 2012, 64 σελ.
ISBN 978-960-99547-0-9
Πρόκειται για τα πρακτικά της ημερίδας-δημόσιας συζήτησης «Μνημεία της Νάξου σε κίνδυνο. Oι πολίτες μιλούν γι’ αυτά», η οποία οργανώθηκε με τη συνεργασία του Δήμου Δρυμαλίας στις 8 Σεπτεμβρίου 2008, στο πλαίσιο του προγράμματος «Τοπικές Κοινωνίες & Μνημεία».
Η έκδοση περιλαμβάνει εννέα εισηγήσεις, παρεμβάσεις και μια σε βάθος συζήτηση σχετικά με τις αιτίες που προκαλούν τα προβλήματα και την καταστροφή των μνημείων.
Η παρουσίαση των μνημείων που κινδυνεύουν μέσα από τα μάτια των κατοίκων του νησιού έχει πολλαπλούς στόχους.
Σε ένα πρώτο επίπεδο παρουσιάζονται στο βιβλίο απόψεις της τοπικής κοινωνίας και επισκεπτών για τον αρχιτεκτονικό και τον φυσικό πλούτο του νησιού, ενημερώνοντας το ευρύ κοινό καθώς και τους αρμόδιους φορείς για προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα μνημεία.
Πέρα από τη διάσταση της ενημέρωσης, της ευαισθητοποίησης, της προώθησης δημοκρατικής πολυφωνίας και της έρευνας, η έκδοση συμβάλλει στην ίδια τη διαδικασία της συμμετοχής. Παρέχει δομικές πληροφορίες για τη συγκρότηση μιας δημόσιας ανοιχτής συζήτησης με καθορισμένη θεματική και πορεία αλλά με ανοιχτό ορίζοντα σχολίων και παρεμβάσεων.
Επίσης, το βιβλίο επεξεργάζεται και συγκροτεί πτυχές της σύγχρονης κοινωνικής πραγματικότητας των μνημείων και των απειλών τους, μέσω της καταγραφής, από αρχαιολογικά εθνογραφική σκοπιά, της αντίληψης και των απόψεων κοινωνικών ομάδων για τα μνημεία που βρίσκονται σε κίνδυνο αλλά και σχετικά με αιτίες που τα φέρνουν σε αυτήν την κατάσταση.
Στο βιβλίο, τέλος, αναφέρονται 63 μνημεία του φυσικού και του δομημένου περιβάλλοντος, που βρίσκονται σε κίνδυνο. Η εποχική επένδυση στον τουρισμό, η έλλειψη οργάνωσης και συντονισμού, η εγκατάλειψη, η αδιαφορία, η διαφθορά, οι ανισότητες ανάμεσα στη Χώρα και την ορεινή ενδοχώρα, η έλλειψη γνώσης από τους τοπικούς άρχοντες και τους κατοίκους, η ακατάλληλη διαχείριση, συντήρηση και ανάδειξη των μνημείων, η ανεξέλεγκτη δόμηση, η διάνοιξη δρόμων, η αδυναμία αντίδρασης είναι κάποια από τα αίτια των κινδύνων που αναγνωρίζονται από τους ίδιους από τους πολίτες.
Το βιβλίο, που κυκλοφόρησε με την ευγενική υποστήριξη του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστόπουλου, διατίθεται σε κεντρικά βιβλιοπωλεία της Αθήνας και της Νάξου, και ύστερα από επικοινωνία με τη MOnuMENTA (info@monumenta.org). Τα έσοδα του βιβλίου θα διατεθούν για την αποστολή του σε Δήμους και Πανεπιστήμια.
