Χωράει στην παλάμη, και όμως στη μικρή ασημένια επιφάνειά του κατάφερε να απεικονίσει μία από τις πιο σημαντικές σελίδες της παγκόσμιας Ιστορίας. Είναι το μοναδικό που κυκλοφόρησε στη Ρώμη εις ανάμνησιν μιας πολιτικής δολοφονίας, εκείνης του Ιούλιου Καίσαρα. Και ενώ είναι σπάνιο —μόλις 80 έχουν καταφέρει να φτάσουν ώς τις μέρες μας— πρόσφατα κατάφερε να τραβήξει τα φώτα της δημοσιότητας, αν και ελάχιστοι μέχρι τον περασμένο χειμώνα γνώριζαν τι σημαίνουν τα χαραγμένα γράμματα στην ασημένια επιφάνειά του.

Τι γράφει λοιπόν το μικρό ασημένιο δηνάριο — ένα από τα 7.000 και πλέον αντικείμενα που βρίσκονται στις προθήκες του μοναδικού στην Ελλάδα Νομισματικού Μουσείου; «Αι ειδοί του Μαρτίου». Όπως ακριβώς δηλαδή και ο τίτλος της πολιτικής ταινίας με τον Τζορτζ Κλούνι που είδαμε πριν από λίγους μήνες στη μεγάλη οθόνη.

Μετά τον θόρυβο που προκάλεσε ο «ακαταλαβίστικος» τίτλος της ταινίας, ίσως πολλοί να έμαθαν ότι οι ειδοί του Μαρτίου ήταν, σύμφωνα με το ρωμαϊκό ημερολόγιο, η 15η Μαρτίου. Ο ίδιος όρος χρησιμοποιούνταν και για την 15η των μηνών Μαΐου, Ιουλίου και Οκτωβρίου, ενώ τους υπόλοιπους μήνες οι ειδοί έπεφταν στις 13.

Ο Πλούταρχος ωστόσο μας πληροφορεί πως ένας μάντης είχε προειδοποίησει τον Ιούλιο Καίσαρα να προσέχει τη συγκεκριμένη ημερομηνία. Ο Ρωμαίος στρατηλάτης και πολιτικός ωστόσο αγνόησε τον χρησμό. Την 15η Μαρτίου μάλιστα συνάντησε τον μάντη στον δρόμο, ενώ πήγαινε στη Σύγκλητο, και τον ειρωνεύτηκε λέγοντάς του ότι «έφθασαν οι ειδοί», υπονοώντας πως δεν του είχε συμβεί κάτι κακό όπως ήθελε η πρόβλεψη. «Ναι, αλλά δεν πέρασαν», του απάντησε ο μάντης.

Τη συνέχεια της 15ης Μαρτίου του 44 π.Χ. τη γνωρίζουμε όλοι. Ο Ιούλιος Καίσαρας δολοφονείται από τον έμπιστό του Βρούτο και τον πολιτικό της αριστοκρατικής μερίδας Κάσσιο.

Οι δύο συνεργοί αναγκάζονται να διαφύγουν καθώς η κατακραυγή είναι μεγάλη. Φθάνουν στην Ελλάδα, αρχικά στην Αθήνα, και αρχίζουν να προετοιμάζονται για να επανακάμψουν. Εν τω μεταξύ ο νομισματοκόπος Λούκιος Πλετόριος Κεστιανός κόβει το συγκεκριμένο νόμισμα για λογαριασμό του Βρούτου σε περιφερόμενο νομισματοκοπείο που χρησιμοποιεί το διάστημα που ο Βρούτος με τον Κάσιο βρίσκονται στη Μακεδονία.

Στη μία όψη του είναι χαραγμένη η επιγραφή «Ειδοί Μαρτίου» ανάμεσα σε δύο ξίφη, τα οποία αντιπροσωπεύουν τα όπλα του Βρούτου και του Κάσσιου. Στο κέντρο απεικονίζεται ο σκούφος της δημοκρατίας, τον οποίο έπαιρναν συνήθως οι απελεύθεροι δούλοι.

Στην άλλη όψη έχει αποτυπωθεί η κεφαλή του Βρούτου η οποία περιβάλλεται από την επιγραφή BRUT(US) IMP(ERATOR) L(UCIUS) PLAET(ORIUS) CEST(IANUS). Και αν μπορεί κάποιος να κατηγορήσει τον Βρούτο για ανακολουθία λόγων —ήταν εκείνος που είχε χαρακτηρίσει αλαζόνα τον Ιούλιο Καίσαρα επειδή είχε χαράξει το πορτρέτο του σε νόμισμα— δεν ισχύει το ίδιο για τον όρο Αυτοκράτωρ (Ιmperator) καθώς ο τίτλος ήταν τιμητικός και δεν είχε την έννοια της εξουσίας που απέκτησε αργότερα.

Από το 44 π.Χ. που κόπηκαν τα πρώτα νομίσματα ώς το 42 π.Χ. που ο Βρούτος έθεσε τέρμα στη ζωή του, μετά την ήττα του στους Φιλίππους, εκτιμάται ότι κυκλοφόρησαν πολλά τέτοια νομίσματα, από τα οποία όμως δεν έφτασαν παρά ελάχιστα ώς τις μέρες μας.