Μια ακόμα σημαντική συμβολή της δημοτικής αρχής Μαλεβιζίου στην ανάδειξη των μνημείων του δήμου, αποτελεί η απόφαση του δημοτικού συμβουλίου για την εξαγορά και κατεδάφιση δύο νεώτερων κτισμάτων, που εμποδίζουν την πρόσβαση και την ανάδειξη των μνημείων της Ροδιάς.

Πρόκειται για ένα ημιερειπωμένο και ένα κατοικήσιμο κτίσμα μέσα στον ιστορικό πυρήνα του οικισμού, τα οποία βρίσκονται σχεδόν σε επαφή με την περίφημη Ενετική Έπαυλη των Καλλέργηδων. Εξαιτίας αυτών των κτισμάτων, μάλιστα, τόσο η ιστορική Έπαυλη όσο και ο γειτονικός μεσοβυζαντινός ναός της Παναγίας της Ροδέας, εγκλωβίζονται ανάμεσα στα μεταγενέστερα κτήρια, χωρίς να διαθέτουν τον απαραίτητο περιβάλλοντα χώρο που θα τα εξάρει και θα τα αναδείξει.

Μετά και την υπογραφή των σχετικών συμβολαίων η δημοτική αρχή Μαλεβιζίου, σε συνεννόηση με την αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων, προχωράει στην κατεδάφιση αυτών των κτηρίων, τα οποία αλλοίωναν τη μορφή των σημαντικών μεσαιωνικών μνημείων της Ροδιάς. Μετά την κατεδάφιση των κτιρίων ο χώρος θα διαμορφωθεί σε πλατεία και θα αποδοθεί στους κατοίκους και τους πολυάριθμους επισκέπτες του γραφικού οικισμού.

Στόχος του δημάρχου Κώστα Μαμουλάκη και της δημοτικής αρχής, είναι η ταχεία διεκπεραίωση των σχετικών διαδικασιών κατεδάφισης, ώστε οι καλοκαιρινές πολιτιστικές εκδηλώσεις που προγραμματίζονται στο χώρο, να πραγματοποιηθούν σε ένα εντελώς νέο περιβάλλον, που θα αυξάνει τον κοινόχρηστο χώρο στο κέντρο του οικισμού και ταυτόχρονα θα αναδεικνύει τα δύο μνημεία.

Ο δήμαρχος σε δηλώσεις του τόνισε τη σημασία της εξαγοράς και κατεδάφισης των δύο ακαλαίσθητων κτισμάτων τα οποία έβλαπταν αισθητικά τα μνημεία της Ροδιάς. «Είμαστε σε διαρκή επικοινωνία», τόνισε ο κ. Μαμουλάκης, «με τις αρμόδιες αρχαιολογικές υπηρεσίες και συμβάλουμε με τις δικές μας δυνάμεις στη δημιουργία πολιτικών προστασίας και ανάδειξης των σπουδαίων μνημείων του Μαλεβιζίου.

Ειδικά η εξαγορά των εν λόγω κτισμάτων και η επικείμενη κατεδάφισή τους αποτελεί πολύχρονο όραμα των κατοίκων και του πολιτιστικού συλλόγου της περιοχής, το οποίο μέχρι σήμερα δεν είχε υλοποιηθεί. Σήμερα, μετά την εξασφάλιση της ιδιοκτησίας των ακινήτων, είμαστε σε θέση να προχωρήσουμε άμεσα στην κατεδάφισή τους και την απόδοση του ελεύθερου χώρου που δημιουργείται στους κατοίκους και τους επισκέπτες μας.

Τα δύο σημαντικά αυτά μνημεία της Ροδιάς, η Έπαυλη των Καλλέργηδων και η Παναγία η Ροδέα, αποκτούν σήμερα ένα εντελώς νέο περιβάλλοντα χώρο που τους αρμόζει και που τα αναδεικνύει όπως αξίζουν».

Ο δήμαρχος Κ. Μαμουλάκης ευχαρίστησε τέλος όσους συνέβαλαν στη διαδικασία της εξαγοράς και ιδιαίτερα τον πρόεδρο του πολιτιστικού συλλόγου Ροδιάς κ. Μανόλη Λεβεντάκη, καθώς και τους ιδιοκτήτες των κατεδαφιστέων ακινήτων για τη συναινετική τους στάση.

Τα μνημεία που αναδεικνύονται

Η Έπαυλη της Ροδιάς, ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της Βενετοκρητικής αρχιτεκτονικής στην Κρήτη του 16ου αιώνα, αποτελεί το μοναδικό δείγμα ιδιωτικής κατοικίας σε ολόκληρη την πρώην Επαρχία Μαλεβιζίου. Το μνημείο είναι γνωστό κυρίως ως Έπαυλη των Καλλέργηδων, όπως μαρτυρούν τα οικόσημα στα παράθυρα, τα οποία παραπέμπουν στην γνωστή Βενετοκρητική οικογένεια, που διατηρούσε φέουδα στην ευρύτερη περιοχή, από τα μέσα του 16ου αιώνα. Η Έπαυλη των Καλλέργηδων έχει κηρυχτεί διατηρητέο μνημείο και έχει περιέλθει στην κυριότητα του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού.

Πρόκειται για συγκρότημα βοηθητικών κτιρίων, που επεκτείνονταν ακόμα στη βόρεια και στην ανατολική πλευρά του σημερινού μνημείου, τα οποία σήμερα δεν σώζονται. Στην αυλή της έπαυλης υπήρχε δεξαμενή νερού. Στην αρχική της μορφή η έπαυλη ήταν τριώροφη και στο ισόγειο στεγάζονταν, όπως πάντα οι αποθηκευτικοί χώροι.

Στον πρώτο και στον δεύτερο όροφο διαμορφώνονταν οι κατοικίες του προσωπικού, καθώς και οι χώροι που κάλυπταν τις υπόλοιπες ανάγκες των ενοίκων και των φιλοξενουμένων. Στον πρώτο όροφο σώζεται και σήμερα το μεγάλο τζάκι-εστία που χρησιμοποιούνταν και για τις ανάγκες τις κουζίνας.

Στην Έπαυλη της Ροδιάς έχουν πραγματοποιηθεί στο παρελθόν από την 13η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων εργασίες επισκευής και συντήρησης και το μνημείο σήμερα βρίσκεται σε πολύ καλή κατάσταση.

Ο ναός της Παναγίας της Ροδέας αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της Μεσοβυζαντινής περιόδου. Στην αρχική του μορφή ανήκε στον τύπο του εγγεγραμμένου σταυροειδούς με τρούλο και στην βορειοανατολική του πλευρά είχε προσαρτημένο παρεκκλήσι που είναι ερειπωμένο σήμερα.

Το εκκλησιαστικό μνημείο διατηρεί ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά στοιχεία, όπως μίμηση ισόδομης τοιχοποιίας, τυφλά αψιδώματα και μικρές κόγχες, που μαρτυρούν έναν έντονο διακοσμητικό χαρακτήρα, ο οποίος κατατάσσει το ναό ανάμεσα στα πιο επιμελημένα μνημεία της εποχής του, στην περιοχή. Το 16ο αιώνα στην είσοδο της νότιας πλευρά του ναού εντοιχίστηκε οικόσημο της οικογένειας Καλλέργη, δηλωτικό και πάλι της ταυτότητας των φεουδαρχών του τόπου.

Ωστόσο, παρά τη μεγάλη σημασία της Έπαυλης των Καλλέργηδων και της Παναγίας της Ροδέας, η πυκνή και άναρχη δόμηση γύρω από αυτά δημιουργούσε μεγάλα αισθητικά προβλήματα στα μνημεία και δεν τα άφηνε να αναδειχθούν. Με τις παρεμβάσεις του Δήμου Μαλεβιζίου, ο περιβάλλων χώρος σταδιακά απελευθερώνεται και τα σημαντικά αυτά μνημεία θα αποτελέσουν και πάλι αξιόλογα τοπόσημα για την ευρύτερη περιοχή.