Το ετήσιο Συνέδριο του European Archaeological Council για το 2012 έχει τίτλο “Who Cares? Perspectives on Public Awareness, Participation and Protection in Europe’s Archaeology” και θα πραγματοποιηθεί στη Cité des Sciences (30 Avenue Corentin Cariou, Παρίσι, Γαλλία) στις 15-17 Μαρτίου 2012

Συντονιστές του Συνεδρίου είναι οι Agneta Lagerlöf and Bernard Randoin.

Ολοένα και πιο συχνά διαβάζουμε και ακούμε για λεηλασίες και βανδαλισμούς που πλήττουν την αρχαιολογική κληρονομιά της Ευρώπης και έχουν ως συνέπεια την απώλεια αναντικατάστατων πολιτισμικών αγαθών και την καταστροφή αρχαιολογικών χώρων και μνημείων.

Το γεγονός αυτό γεννά μια σειρά από ερωτήματα. Ο αυξανόμενος αριθμός δημοσιευμάτων αυτών αντανακλά όντως αυξημένο «δείκτη» λεηλασίας αρχαίων μνημείων; Ή μήπως σημαίνει μεγαλύτερη συχνότητα αναφορών τέτοιων πράξεων στις αρμόδιες υπηρεσίες; Θα μπορούσε επίσης να συμβαίνει και το εξής: η λεηλασία αρχαιοτήτων να είναι αυτή την περίοδο από τα «άξια προβολής» θέματα στα μέσα ενημέρωσης του Δυτικού Κόσμου. Κι αν συμβαίνει κάτι τέτοιο, θα πρέπει να αναρωτηθούμε για ποιο λόγο έγινε αίφνης σημαντικό θέμα.

Το θέμα της καταστροφής αρχαιολογικών καταλοίπων είναι περίπλοκο και οι λόγοι εμφάνισης του φαινομένου ποικίλλουν. Το πρόβλημα και η λύση του είναι διαφορετικά στις διάφορες χώρες της Ευρώπης. Επίσης, υπάρχουν πολλές μέθοδοι αντιμετώπισης με διαφορετικό βαθμό επιτυχίας. Η νομοθεσία συχνά είναι ένα πρώτο βήμα, αλλά δεν αποτελεί από μόνη της μέθοδο επίλυσης του προβλήματος. Οι συνθήκες που υπογράφονται είναι επίσης ένας τρόπος για να δημιουργηθούν κοινές πλατφόρμες (νομοθετικές). Όμως έχουν αποτέλεσμα; Στο πλαίσιο αυτό ίσως έχει ενδιαφέρον να εξεταστεί ο ρόλος της Σύμβασης της Βαλέτα.

Στην πραγματικότητα, οι νόμοι και οι συνθήκες δεν λύνουν προβλήματα από μόνες τους. Είναι όμως ένα είδος «κοινωνικού συμβολαίου» που, στην καλύτερη περίπτωση, μπορεί να προστατεύσει τα μνημεία λειτουργώντας αποτρεπτικά.

 

Ίσως, ένας αποτελεσματικότερος τρόπος να είναι η διάδοση πληροφοριών και γνώσεων για την κληρονομιά μας και το πόσο σημαντική είναι. Αν και υπάρχει η άποψη πως ενώ η προσέγγιση αυτή μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή καταστροφών αρχαιολογικού υλικού από εκείνους που είναι ανίδεοι για την αξία του, μπορεί την ίδια στιγμή να δώσει πληροφορίες για μια θέση κάνοντάς την στόχο για αρχαιοκάπηλους.

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η πρόκληση αυτή; Η πολυπλοκότητα του προβλήματος και τα ζητήματα ηθικής που εγείρει, απαιτούν από εμάς να επανεξετάσουμε την άποψή μας για το αρχαιολογικό υλικό, αλλά και την αρχαιολογία ως επάγγελμα που αφορά όλη την κοινωνία. Πρέπει δηλαδή να ληφθούν υπόψη οι απόψεις, οι επιθυμίες και οι ανάγκες των μελών της κοινωνίας.

Το φαινόμενο της λεηλασίας ήταν το θέμα του ετήσιου συμποσίου της EAC για το 2009, που πραγματοποιήθηκε στο Στρασβούργο και είχε τον (προκλητικό) τίτλο «Ποιος κλέβει το παρελθόν μας; Η αρχαιολογική κληρονομιά της Ευρώπης απειλείται». Σε εκείνο το συμπόσιο το «παρελθόν μας» δεχόταν «επίθεση».

Το 2012, θα υπάρξει μια διαφορετική προσέγγιση στο πρόβλημα. Σκοπός του συμποσίου είναι να συζητηθούν τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν και ποιες είναι οι πιθανές κοινωνικές επιπτώσεις τους.

Το συμπόσιο του 2012 θα πρέπει να περιλαμβάνει εισηγήσεις που θα εμπλουτίσουν τις γνώσεις μας για την κατάσταση, θα μας βοηθήσουν να την κατανοήσουμε καλύτερα και θα περιγράφουν διαφόρους τρόπους αντιμετώπισης του φαινομένου.

Καταληκτική ημερομηνία εγγραφών: 31 Ιανουαρίου 2012