Το Επιγραφικό Μουσείο εγκαινιάζει την Πέμπτη 19 Δεκεμβρίου 2024, και ώρα 18:30, την έκθεση του Ιταλού καλλιτέχνη Matteo Fraterno με τίτλο Η Ύλη του Μύθου / La Materia del Mito, σε επιμέλεια της Κατερίνας Κοσκινά.
Με την τεχνική του frottage και την άδεια του μουσείου, ο καλλιτέχνης αποτύπωσε σε χαρτί την επιφάνεια 29 αρχαίων ελληνικών επιγραφών που βρίσκονται, οι περισσότερες, στον αύλειο χώρο του μουσείου. Αυτό έγινε κατά τη διάρκεια 15 ημερών, το φθινόπωρο του 2023, στο πλαίσιο ενός προγράμματος δημιουργικής διαμονής (residency), με στόχο την ιχνηλάτηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Ως Ιταλός με συνείδηση της οργανικής σχέσης που συνδέει τον ρωμαϊκό πολιτισμό με την Αρχαία Ελλάδα και ειδικότερα, με τη Μεγάλη Ελλάδα (Magna Grecia), αλλά και ως ενεργός καλλιτέχνης, που εδώ και χρόνια μελετάει και «δουλεύει» πάνω στις ανθρώπινες σχέσεις, ήταν επόμενο για τον Matteo Fraterno να βρει σε ένα Μουσείο που φυλάσσει τεκμήρια της εννοιολογικής και υλικής απαρχής ενός προηγμένου κώδικα ανθρώπινης επικοινωνίας, ανεξάντλητο υλικό. Αυτός ο κώδικας παραμένει μέχρι και σήμερα κύριο συστατικό του Δυτικού Πολιτισμού. Παράλληλα η επιλογή εφαρμογής μιας τεχνικής που βασίζεται στην απτή και ταυτόχρονα σωματική επαφή με ανθρώπινα δημιουργήματα της αρχαιότητας, που έχουν αναχθεί σε έργα τέχνης λόγω της αντοχής του μηνύματος τους στο χρόνο, τον εισάγει σε έναν άχρονο χώρο, αυτόν του μύθου.
«Η επιβεβλημένη επαναληπτική κίνηση του χεριού πάνω στην επιφάνεια της πέτρας ή του μαρμάρου, η ελεγχόμενη πίεση για την αποφυγή καταστροφής του χαρτιού, στο οποίο αποτυπώνεται και σταδιακά αποκαλύπτεται η εικόνα, προσομοιάζει με την τρυφερή φροντίδα μιας μητέρας προς το παιδί της. Η θωπευτική επαφή με την ύλη προσφέρει μια εμπειρία διαφορετική από αυτήν της ζωγραφικής, του σχεδίου ή της κάμερας, που μόνο με την κλασική γλυπτική μπορεί να συγκριθεί, χωρίς όμως τη χρήση των εργαλείων που πληγώνουν το υλικό», αναφέρει η Κατερίνα Κοσκινά στο κείμενό της. Ενώ ο καλλιτέχνης, ομολογεί: «Όσο πλησίαζα στην επιφάνεια, άρχισα να νιώθω κάτι σαν ίλιγγο, έναν τέτοιο συγκερασμό, που με έκανε να ξεχνώ την ασυνέχεια μεταξύ του σώματός μου και της ύλης».
Ο καλλιτέχνης ξεκίνησε να χρησιμοποιεί το frottage το 2022 στη Σικελία, έπειτα από τη γενναιόδωρη δωρεά από τον Prof. Valentino Pace, κληρονόμο της οικογένειας Verzocchi, ενός αποθέματος χαρτιού Fabrianο. Το φύλλο χαρτιού Fabrianο, διαστάσεων 56×76 εκ. και βάρους 50 gm φέρει ανάγλυφη τη σφραγίδα Collezione Verzocchi και θεωρείται το καταλληλότερο για Frotage. Η πρώτη επιτόπια αποτύπωση frottage έγινε στα εξωτερικά τείχη της περίφημης μπορμπονικής Φυλακής του 17ου αιώνα, Carcere Ucciardone στο Παλέρμο, που είναι ενεργή μέχρι σήμερα. Ακολούθησε το 2023 η δεύτερη σειρά αποτυπώσεων στην Αθήνα, στο Επιγραφικό Μουσείο, ενώ στις 18 Μαΐου 2024, για την Παγκόσμια Ημέρα Μουσείων, ο καλλιτέχνης παρουσίασε στο Αρχαιολογικό Πάρκο Grumentum (Potenza) εικόνες από την προετοιμασία της έκθεσης της Αθήνας, τις οποίες στη συνέχεια έστησε στους υπόγειους χώρους του Μουσείου Hermann Nitsch, στη Νάπολη.
Η Ύλη του Μύθου εξελίσσεται σε ένα πρότζεκτ που αναπτύσσεται και διακλαδώνεται. Ενδεχομένως, είναι αποτέλεσμα του παγώματος της φυσικής και απτικής επικοινωνίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας, τότε που εξαπλώθηκε παγκοσμίως και με μεγάλη ταχύτητα η ψηφιακή επικοινωνία.
«Για έναν καλλιτέχνη, όπως ο Matteo Fraterno, του οποίου ολόκληρο το έργο στηρίζεται στην έρευνα, τη σύναψη και ανάπτυξη, μέσω της τέχνης, σχέσεων και συσχετισμών, ατομικών, κοινωνικών και διαπολιτισμικών, η σωματική προσέγγιση με την ύλη του έργου φαίνεται ότι ήταν το αντίδοτο στην ανθρώπινη απομόνωση στο διάστημα του υποχρεωτικού εγκλεισμού», σύμφωνα με την επιμελήτρια. «Ίσως να είναι και η αφορμή που αναζητούσε για να επεκτείνει την έρευνά του από το χώρο μιας πραγματικότητας που αλλάζει με ιλιγγιώδη ταχύτητα, αποκλείοντας πολλούς και για διαφορετικούς λόγους από το νέο τρόπο επικοινωνίας, σε αυτόν του μύθου, του οποίου αδιαμφισβήτητο χαρακτηριστικό είναι η υπεροχή του ανθρώπου και η α-λήθεια».
Η έκθεση συμπληρώνεται με την προβολή της ταινίας La material del mito σε μοντάζ της Μαρίας Αγγελή, στην οποία καταγράφεται η διαδικασία προετοιμασίας των έργων «Η Ύλη του Μύθου». Τη φωτογράφιση της διαδικασίας έκανε η φωτογράφος Ζαφείρω Βλάχου και τον γενικό συντονισμό της φιλοξενίας του καλλιτέχνη στο Επιγραφικό Μουσείο και των τεχνικών εργασιών είχε η εικαστικός Μαίρη Ζυγούρη.
Η παρουσίαση της συνοδευτικής έκδοσης προγραμματίζεται για τον Φεβρουάριο του 2025.
Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 28 Φεβρουαρίου 2025.
