Aυτοψία στο Τεμένος Χαμζά Μπέη, γνωστό ως Αλκαζάρ, στη Θεσσαλονίκη πραγματοποίησε η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη. Το έργο της συντήρησης και αποκατάστασης του μνημείου έχουν αναλάβει οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού με χρηματοδότηση περίπου 11.000.000 ευρώ από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Η Υπουργός ενημερώθηκε από τα αρμόδια στελέχη του ΥΠΠΟ και τον ανάδοχο για την πορεία υλοποίησης του έργου. Όπως τονίζεται στην ανακοίνωση του ΥΠΠΟ, πρόκειται για έργο σύνθετο και απαιτητικό, καθώς η μορφολογία του μνημείου έχει υποστεί σημαντικές αλλοιώσεις λόγω των πολλών επεμβάσεων σε διάφορες ιστορικές περιόδους.

Το Τέμενος Χαμζά Μπέη βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Πρόκειται για τον παλαιότερο ισλαμικό ευκτήριο οίκο στη Θεσσαλονίκη. Βρίσκεται στην διασταύρωση των οδών Εγνατίας και Βενιζέλου. Οικοδομήθηκε το 1467 από την κόρη του στρατιωτικού διοικητή Χαμζά Μπέη. Αργότερα, στην περίστυλη αυλή του τεμένους λειτούργησε για δεκαετίες ο κινηματογράφος Αλκαζάρ, το όνομα του οποίου επικράτησε στη συλλογική μνήμη. Το Τέμενος προστατεύεται δυνάμει του αρχαιολογικού νόμου ως ιστορικό και αρχαιολογικό μνημείο από το 1926.

Η τετράγωνη σε κάτοψη αίθουσα προσευχής του τεμένους έχει εσωτερικές διαστάσεις 11,54×11,54 μ. και μέγιστο ύψος 17 μ. Διαθέτει μολυβδοσκέπαστο ημισφαιρικό θόλο, ο οποίος εδράζεται σε οκταγωνικό τύμπανο. Σε αυτή προστέθηκαν διαμερίσματα, στη βορειοανατολική και νοτιοδυτική πλευρά και έκκεντρο προστώο, στη βορειοδυτική πλευρά και τη δυτική γωνία, τα οποία αποτελούν ενιαίο περίστωο περιβάλλοντας το τέμενος σε σχήμα Π. Τα διαμερίσματα του περιστώου αναπτύσσονται παράλληλα με τους πλευρικούς τοίχους του κυρίως τεμένους. Το περίστωο συντίθεται από ανοικτή κιονοστήρικτη στοά (ρεβάκ), στα δυτικά με πλευρικά κλειστά διαμερίσματα, βόρεια και νότια. Το αίθριο έχει κάτοψη σχήματος τραπεζίου, ενώ οι στοές του ορίζονται από κιονοστοιχίες. Το τέμενος αποτελείται από τρεις διακριτές ενότητες που αντιστοιχούν σε τρεις διαδοχικές χρονολογικές φάσεις κατασκευής του: Την αίθουσα προσευχής, το περίστωο και το αίθριο.

Όπως δήλωσε η Λίνα Μενδώνη: «Τα τελευταία έξι χρόνια υλοποιούμε στην Κεντρική Μακεδονία ένα πρόγραμμα έργων και δράσεων που ξεπερνά τα 150 εκατομμύρια ευρώ από κοινοτικούς και εθνικούς πόρους. Αυτό είναι δηλωτικό της σημασίας που αποδίδουμε σε μνημεία μοναδικής ιστορικής και αρχαιολογικής σημασίας, τα οποία σταδιακά αποδίδονται στους πολίτες συντηρημένα και με μια εντελώς διαφορετική εικόνα από αυτή που έχουμε σήμερα. Είναι, όμως, ενδεικτικό και της σημασίας που αποδίδει η Κυβέρνηση στη Βόρεια Ελλάδα. Η αποκατάσταση του Τεμένους Χαμζά Μπέη ή Αλκαζάρ, όπως είναι γνωστό το μνημείο λόγω της πολύχρονης χρήσης του ως αίθουσας κινηματογράφου, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης και σε άμεση γειτνίαση με το σταθμό Βενιζέλου, εξελίσσεται σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα. Η αποκατάστασή του θα αποδώσει στην πόλη ένα ακόμη εμβληματικό μνημείο. Το έργο εντάσσεται στο ευρύτερο πρόγραμμα του ΥΠΠΟ για την αποκατάσταση και την ανάδειξη του μνημειακού αποθέματος της Θεσσαλονίκης όλων των ιστορικών περιόδων. Αναφέρω, ενδεικτικά, ότι υλοποιούνται έργα στην Αχειροποίητο, στη Ροτόντα, στην Αγία Σοφία, στην Παναγία των Χαλκέων, στους ναούς της Αγίας Αικατερίνης, του Αγίου Νικολάου του Ορφανού και του Προφήτη Ηλία, στα Βόρεια, Βορειοδυτικά και Δυτικά Τείχη της πόλης, στην Αρχαία Αγορά, στο Αγίασμα του Αγίου Ιωάννη, στο Λουτρό Μπέη Χαμάμ (Λουτρά Παράδεισος) και στο μνημειακό κτήριο του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης. Το Υπουργείο Πολιτισμού συμβάλλει αποφασιστικά όχι μόνο στην αποκατάσταση των μνημείων, τα οποία είναι άρρηκτα δεμένα με το ιστορικό παλίμψηστο της πόλης, αλλά και στην πολιτιστική λειτουργία και οικονομική ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης, πράγμα που αποτελεί σταθερό στόχο μας».

Τη Λίνα Μενδώνη στην αυτοψία συνόδευσαν ο Γενικός Γραμματέας Πολιτισμού Γιώργος Διδασκάλου, οι προϊστάμενοι των Διευθύνσεων Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων και Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων Θέμις Βλαχούλης και Ιουλία Παπαγεωργίου, αντίστοιχα, η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης Ελισάβετ Τσιγαρίδα και άλλα υπηρεσιακά στελέχη του ΥΠΠΟ.