Μια ιδιόμορφη διχογνωμία με πολιτικές και θρησκευτικές προεκτάσεις ταλανίζει το Λίβανο από τις αρχές του 20ου αι. , καθώς πολλοί από τους κατοίκους της παραθαλάσσιας αυτής χώρας της Ανατολικής Μεσογείου ισχυρίζονται μέχρι και σήμερα ότι είναι απευθείας απόγονοι των αρχαίων Φοινίκων. Πώς όμως είναι δυνατό αυτό, όταν οι Φοίνικες έχουν πάψει να αποτελούν αναγνωρίσιμο πολιτισμικό μόρφωμα εδώ και τουλάχιστον 2000 χρόνια, μετά και από τους συνεχείς κατακτητές της χώρας, ενώ οι σημερινοί Λιβανέζοι μιλούν Αραβικά και είναι, κατά ένα μεγάλο ποσοστό, Μουσουλμάνοι; Σήμερα, ιστορικοί και γενετιστές μελετούν το παρελθόν και προσπαθούν να εξηγήσουν το ποσοστό της αλήθειας που υπάρχει στο πολιτισμικό αυτό αίνιγμα.
Άρθρο του λιβανέζικου συντάγματος του 1943 όριζε ότι η χώρα έχει κατεξοχήν «αραβικό πρόσωπο» ενώ το ίδιο αυτό άρθρο αναπληρώθηκε το 1990 (με το τέλος του εμφυλίου πολέμου της χώρας) με άλλο, το οποίο ορίζει το Λίβανο ως «αραβική χώρα». Το φοινικικό παρελθόν ανασύρθηκε στις αρχές του 20ου αι. από τους Μαρωνίτες, την μεγαλύτερη χριστιανική ομάδα του Λιβάνου, ενώ με την έναρξη του εμφυλίου πολέμου στη χώρα το 1975, χρησιμοποιήθηκε ως ένδειξη διαφοροποίησης των Χριστιανών με τους Μουσουλμάνους κατοίκους της χώρας. Ο ιστορικός Boutros Labaki θεωρεί ότι, ενώ οι σημερινοί Λιβανέζοι συμφωνούν σχετικά με τον σύγχρονο προσδιορισμό τους, διαφωνούν για τις καταβολές τους. Αποδίδει το φαινόμενο αυτό στον κατάλληλο χειρισμό στοιχείων του γεωγραφικού παρελθόντος της χώρας από τις διάφορες πολιτικοθρησκευτικές κοινότητες που την αποτελούν, οι οποίες κατασκευάζουν ταυτότητες για να διαφοροποιηθούν και να επιβιώσουν.
Ειδικά όμως στη διαφοροποίηση με βάση το θρησκευτικό προσανατολισμό αντιτίθενται οι γενετιστές. Ήδη η έρευνα έχει προσδιορίσει κοινά στοιχεία στο γονιδίωμα διαφόρων κατοίκων της Ανατολικής Μεσογείου, τα οποία είναι δυνατόν να σχετιστούν με τους Φοίνικες.
«Μπορείς να είσαι Μουσουλμάνος ή Χριστιανός και να διαθέτεις φοινικικό γενετικό αποτύπωμα» αναφέρει ο Λιβανέζος Pierre Zalloua, ο οποίος ερευνά την προέλευση των λαών της Μέσης Ανατολής με βάση τη γενετική, και έχει δημοσιεύσει στα επιστημονικά περιοδικά American Journal of Human Genetics και Annals of Human Genetics. Σύμφωνα με τον Zalloua, οι Φοίνικες έζησαν πριν τις μονοθεϊστικές θρησκείες και τη σημερινή πολιτική διαίρεση. Έτσι, πληθυσμοί στη Συρία, το Λίβανο και την παλαιστινιακή περιοχή κατά μήκος της Μεσογείου φέρουν κατά μεγάλο βαθμό παρόμοια γενετική ταυτότητα, ενώ γονίδια που σχετίζονται με τους Φοίνικες επιβιώνουν σε ένα 30% των Λιβανέζων, ανεξαρτήτως θρησκείας.
Ακόμη όμως και τα πορίσματα της επιστήμης είναι δύσκολο να πείσουν αρκετούς Λιβανέζους που θεωρούν τους εαυτούς τους αποκλειστικά Φοίνικες. Ενδεικτικό παράδειγμα η Rebecca Yazbeck, μια Χριστιανή με ξανθά μαλλιά και πράσινα μάτια, η οποία ισχυρίζεται ότι έχει κυρίως φοινικική προέλευση ενώ απορρίπτει τον προσδιορισμό των Λιβανέζων ως Αράβων. «Οι πολιτισμοί εξελίσσονται αλλά εμείς είμαστε εδώ για αιώνες».
Πηγή: Middle East Online, 7/06/10
Z.Ξ.
