«Οι τρεις Κουλούρες της Δυτικής Αυλής του Ανακτόρου της Κνωσού: μεταξύ της Παλαιο- και Νεοανακτορικής εποχής» («The three West Court Kouloures at Knossos: between the First and Second Palace periods») είναι ο τίτλος διάλεξης που θα δώσουν η Ηρώ Μαθιουδάκη και ο Luca Girella, την Παρασκευή 20 Οκτωβρίου και ώρα 18:00, στο πλαίσιο του Σεμιναρίου Μινωικής Αρχαιολογίας.
Στη διάλεξη θα παρουσιαστεί η κεραμική των κτιστών απορριμματικών αποθετών του Evans, των λεγόμενων Κουλούρων, που έχει εν μέρει δημοσιευτεί στη μονογραφία του MacGillivray, Knossos Pottery Groups of the Old Palace Period (1998), όπως μας πληροφορούν οι ομιλητές στην περίληψη της ανακοίνωσής τους. Οι τρεις Κουλούρες της Δυτικής Αυλής διαμορφώθηκαν στις αρχές της Παλαιοανακτορικής εποχής και έπαψαν να λειτουργούν στο τέλος της, σύμφωνα με τη μεγάλη απόθεση ΜΜ ΙΙΒ και ΜΜ ΙΙΙΑ κεραμικής που βρέθηκε στο εσωτερικό τους. Φαίνεται πως πρόκειται για δευτερογενείς αποθέσεις που προέρχονται από κτίσματα στη βόρεια πλευρά της Δυτικής Αυλής ή/και το ίδιο το ανάκτορο. Με την πλήρωση των Κουλούρων, πρώιμα στη ΜΜ ΙΙΙ περίοδο, η Δυτική Αυλή επενδύθηκε με λίθινες πλάκες σε μεγάλη έκταση. Επομένως, οι αποθέσεις των Κουλούρων σχετίζονται με την αναδιαμόρφωση της Δυτικής Αυλής την ίδια περίοδο και κατ’ επέκταση με την εκ νέου διευθέτηση της Δυτικής Πρόσοψης και της Δυτικής Πτέρυγας του Νέου Ανακτόρου.
Στη διάλεξη θα παρουσιαστούν τα πρώτα πορίσματα του ερευνητικού προγράμματος «Η κεραμική των Κουλούρων της Κνωσού» που ξεκίνησε το 2022 με στόχο την επαναξιολόγηση της χρονολόγησης και της τυπολογίας, την ποσοτικοποίηση των κεραμικών αποθέσεων των Κουλούρων και την ένταξή τους στο πλαίσιο της ιστορίας του ανακτόρου της Κνωσού, επανεκτιμώντας το επιχείρημα του MacGillivray πως πρόκειται για υλικό από το Παλαιό Ανάκτορο που απορρίφθηκε ως αποτέλεσμα μιας προηγηθείσας καταστροφής. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ο συσχετισμός του κεραμικού αυτού υλικού με τους αποθέτες που έχουν ήδη μελετηθεί από την Ανατολική Πτέρυγα και τις Νοτιοανατολικές Οικίες στην εγγυτητα του ανακτόρου.
Πρόσφατες έρευνες ΜΜ ΙΙΙ κεραμικών συνόλων από την Κνωσό και την κεντρική Κρήτη γενικότερα επιτρέπουν τη θεώρηση των αποθέσεων των Κουλούρων σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Εδώ θα γίνει μια πρώτη συζήτηση σχετικά με το ρόλο και τη σημασία της ΜΜ ΙΙΙ περίοδου ως τυπικού διαχωρισμού μεταξύ Παλαιο- και Νεοανακτορικής εποχής. Αν και οι δύο αυτές εποχές έχουν σχετιστεί με διαφορετικούς κοινωνικοπολιτικούς σχηματισμούς που είναι ενδεχομένως διαφορετικοί σε κάθε περιοχή του νησιού, η χρήση της ορολογίας αυτής, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τη μεταβατική φάση ΜΜ ΙΙΙ, είναι πολλές φορές αόριστη. Αυτό επιβεβαιώνεται από τις αποθέσεις των Κουλούρων που έχουν κατά καιρούς τοποθετηθεί είτε στο τέλος της Παλαιο- είτε στην αρχή της Νεοανακτορικής εποχής. Η έντονη οικοδομική δραστηριότητα και ο υλικός πολιτισμός πολλών θέσεων που μελετώνται στην εποχή μας αποδεικνύει όλο και περισσότερο πως η ΜΜ ΙΙΙ αποτέλεσε μια ιδιαίτερα γόνιμη, δυναμική και σύνθετη περίοδο, τουλάχιστον στην κεντρική Κρήτη, επισημαίνουν οι ομιλητές.
Στη συνέχεια θα παρουσιαστεί η κεραμική των Κουλούρων· αντιπροσωπεύονται πολλοί και διαφορετικοί τύποι αγγείων που καλύπτουν ευρύ φάσμα του ρεπερτορίου της πρώιμης ΜΜ ΙΙΙΑ τυπολογίας, αλλά και τύποι που ανήκουν σε ελαφρώς πρωιμότερες φάσεις. Οι αποθέσεις περιλαμβάνουν πολλά αγγεία ιδιαίτερης χρήσης, όπως ρυτά, «κύπελλα κοινωνίας», μικρογραφικά αγγεία και λύχνους. Θα συζητηθούν επίσης οι αποθέσεις των Κουλούρων σε συνάφεια με άλλα σημαντικά σύνολα ΜΜ ΙΙΒ και ΜΜ ΙΙΙΑ κεραμικής, κυρίως της κεντρικής Κρήτης. Η διαφορετική χρήση και λειτουργία των αγγείων, καθώς και η διαδικασία εναπόθεσής τους στις Κουλούρες, ευθύνονται σε κάποιο βαθμό για τις τυπολογικές και χρονολογικές ασυνάφειες που παρατηρούνται.
Το Σεμινάριο Μινωικής Αρχαιολογίας διοργανώνουν οι: Έφη Σακελλαράκη, Λευτέρης Πλάτων, Γιάννης Παπαδάτος και Colin Macdonald.
Η διάλεξη θα δοθεί στα αγγλικά, στο Upper House της Βρετανικής Σχολής Αθηνών (Σουηδίας 52, Αθήνα).
Για να παρακολουθήσετε τη διάλεξη διά ζώσης, μπορείτε να εγγραφείτε εδώ.
Για να παρακολουθήσετε τη διάλεξη μέσω zoom, μπορείτε να εγγραφείτε εδώ.
