Πανάκριβες και περιζήτητες είναι οι ελληνικές αρχαιότητες στις διεθνείς αγορές παρά την εκστρατεία των τελευταίων χρόνων για την επιστροφή όσων έχουν εξαχθεί παράνομα από τη χώρα.
Το χρυσό στεφάνι που προβάλλεται ως αρχαίο μακεδονικό έχει τιμή εκκίνησης 100.000-120.000 στερλίνες Απόδειξη, το πλήθος των αρχαίων που βγαίνουν στο σφυρί από τους «Μπόναμς» του Λονδίνου στις 28 Απριλίου. Από τα πιο ελκυστικά κομμάτια είναι ένα πήλινο αττικό αγγείο (στάμνος για κρασί) κι ένα χρυσό μακεδονικό στεφάνι. Ο οίκος δημοπρασιών έχει εκτιμήσει ακριβότερα το αγγείο από το στεφάνι, ορίζοντας την τιμή εκκίνησής του στις 150-250.000 στερλίνες, ενώ το στεφάνι ξεκινά από 100-120.000 στερλίνες.
Αμέσως μετά την εμφάνιση των αρχαίων στην ιστοσελίδα του οίκου δημοπρασιών, στην Αθήνα σήμανε συναγερμός. Τρεις αρχαιολόγοι, ειδικευμένοι στα αρχαία κοσμήματα από τη Βόρεια Ελλάδα, είδαν τις φωτογραφίες του στεφανιού και επιφυλάχτηκαν για την αυθεντικότητα αλλά και τη «μακεδονική» του προέλευση. Τους προβλημάτισε ο τύπος και το κόψιμο των φύλλων βελανιδιάς που φέρει, ενώ το μέγεθος και το σχήμα είναι πανομοιότυπο με τα γνωστά βασιλικά στεφάνια. Κατέληξαν ότι μόνο μία μακροσκοπική εξέταση θα τους οδηγούσε σε σίγουρα συμπεράσματα.
Το ενδιαφέρον, όμως, της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας στράφηκε και στα υπόλοιπα αντικείμενα που θα δημοπρατηθούν. Γι’ αυτό η νεοσύστατη διεύθυνση Αρχαιοκαπηλίας απευθύνθηκε στους «Μπόναμς» δι’ αλληλογραφίας ζητώντας να ενημερωθεί για την προέλευση όλων των υπό δημοπράτηση αρχαίων και για τον τρόπο απόκτησής τους. Ζήτησε και περισσότερο φωτογραφικό υλικό για το καθένα.
Οι «Μπόναμς» δεν κρύβουν την υπερηφάνειά τους γιατί σε αυτή τη δημοπρασία τους, πέραν του αττικού στάμνου, περιλαμβάνονται κι άλλα αγγεία που θεωρούν μοναδικά, βρίσκονται σε εξαιρετική κατάσταση διατήρησης ή αποδίδονται σε περίφημους αγγειογράφους της αρχαιότητας, όπως ο Δούρις και ο ζωγράφος της Μήδειας. Ο ερυθρόμορφος κύλικας του Δούριδος (480 π.Χ.) παρουσιάζει άνδρα σε εργαστήριο οίνου και αναμένεται να ξεπεράσει κατά πολύ την τιμή εκκίνησης (30-40.000 στερλίνες) όπως και η ερυθρόμορφη υδρία του ζωγράφου της Μήδειας, που απεικονίζει δύο μαινάδες (420 π.Χ.) και έχει τιμή εκκίνησης 25-35.000.
Ο αττικός στάμνος είναι ένα αγγείο κρασιού χωρίς λαβές. Αυτό ακριβώς το καθιστά μοναδικό. Σύμφωνα με τους «Μπόναμς» έχει κατασκευαστεί στο εργαστήριο του Αντιμένη (510 π.Χ.) με μια σπανιότατη τεχνική και απεικονίζει τον Θησέα, τον Μινώταυρο και την Αριάδνη. Αναφέρεται ότι προέρχεται από τη συλλογή Σταύρου Νιάρχου. Πουλήθηκε σε δημοπρασία των «Κρίστις» το 2000 και έχει εκτεθεί στο μουσείο Ζαν-Πολ Γκετί στο Μαλιμπού.
Εξίσου δυσεύρετος και πανάκριβος είναι και ένας μελανόμορφος αμφορέας της ίδιας περιόδου και από το ίδιο εργαστήριο με παράσταση του Διονύσου. Προέρχεται από τη συλλογή Κεβορκιάν και βγαίνει στη δημοπρασία με τιμή εκκίνησης τις 80-100.000 στερλίνες.
Σε ό,τι αφορά το χρυσό στεφάνι, ο Τζούλιαν Ρουπ των «Μπόναμς» σημειώνει ότι πρόκειται για ένα «λεπτοφτιαγμένο αντικείμενο με αναπαράσταση χρυσών φύλλων βελανιδιάς με βελανίδια, του τύπου που φορούσε ο Φίλιππος Β’». Η επικεφαλής του τμήματος Αρχαιοτήτων του οίκου Μαντλίν Πέριτζ επισημαίνει ότι το ελληνιστικό κόσμημα θα πρέπει πριν από 2000 χρόνια να κοσμούσε την κεφαλή ηγεμόνα και είναι άξιο θαυμασμού το γεγονός πως αυτό το εύθραυστο αντικείμενο επιβίωσε ανά τους αιώνες. Για την προέλευσή του αναφέρει ότι μέχρι το 1930 ήταν σε ιδιωτική συλλογή, ως το 1960 σε άλλη και το 1988 αποκτήθηκε από τον σημερινό του ιδιοκτήτη σε δημοπρασία των «Σόθμπις». Αν ισχύει αυτό, δύσκολα μπορεί να το διεκδικήσει η χώρα μας, αφού δεν υπέβαλε αίτημα στην πρώτη δημοπράτησή του.
Πηγή: Ελευθεροτυπία, Ν. Κοντράρου-Ρασσιά, 9/4/10
http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=149589
