Έπειτα από 32 χρόνια τέσσερις τοιχογραφίες επιστράφηκαν χθες τα ξημερώματα στην Αθήνα. Οι τοιχογραφίες, οι οποίες χρονολογούνται από τον 16ο αιώνα και είχαν κλαπεί από την εκκλησία της Παλαιοπαναγιάς στη Στενή Ευβοίας, εντοπίστηκαν σε αποθήκη εμπόρου τέχνης στη Βασιλεία της Ελβετίας. Η ευτυχής κατάληξη του επαναπατρισμού τους οφείλεται στη συνεργασία της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, διεθνών διωκτικών αρχών και των ελβετικών δικαστηρίων. Ήδη μάλιστα βρίσκονται στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, όπου θα συντηρηθούν, ώστε να εκτεθούν στη συνέχεια στο προετοιμαζόμενο διαχρονικό Μουσείο της Χαλκίδας.
Να σημειωθεί ότι ο εντοπισμός των αρχαιοτήτων έγινε πριν από περίπου τέσσερα χρόνια, ενώ όλα τα στοιχεία συνδέουν την υπόθεση αυτή με την αποκάλυψη του μεγάλου κυκλώματος αρχαιοκαπηλίας εκείνη την εποχή από τις ιταλικές διωκτικές αρχές. Στη συγκεκριμένη αποθήκη μάλιστα βρίσκονταν κυρίως αρχαιότητες από την Κάτω Ιταλία. Στην Ελλάδα είχε φθάσει ένα CD με φωτογραφίες και βάσει αυτών επήλθε η ταύτιση των τοιχογραφιών από τις υπηρεσίες του υπουργείου.
Η διευθύντρια της 23ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων δρ Ευγενία Γερούση ήταν εκείνη που παρέλαβε από την Εισαγγελία της Βασιλείας τις κλεμμένες αρχαιότητες ενώ τα κιβώτια που τις μετέφεραν άνοιξαν στα εργαστήρια του Μουσείου, παρουσία του υπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού κ. Παύλου Γερουλάνου και της γενικής γραμματέως κυρίας Λίνας Μενδώνη.
Oι μορφές των αγίων Νικήτα, Ερμόλαου, Μακαρίου και Νέστορος απεικονίζονται σε αυτές τις τοιχογραφίες, οι οποίες περιλαμβάνονταν στις κατώτερες ζώνες του διάκοσμου του ναού. Οι αρχαιοκάπηλοι μάλιστα είχαν αφαιρέσει βιαίως επτά συνολικά τμήματα τοιχογραφιών, σπαράγματα των οποίων είχαν βρεθεί στο δάπεδο του ναού από τους αρχαιολόγους, οι οποίοι είχαν σπεύσει μετά τους βανδαλισμούς. Τα κατάλοιπα αυτά είχαν μεταφερθεί για συντήρηση και αποκατάσταση στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, όπου βρίσκονται ως και σήμερα. Πιθανώς μάλιστα να συγκολληθούν στις τοιχογραφίες που επαναπατρίστηκαν. Σε πρόγραμμα συντήρησης θα υπαχθεί άλλωστε όλος ο εικονογραφικός διάκοσμος της Παλαιοπαναγιάς.
Σε ωραίο πλην απόμερο φυσικό τοπίο στην ευρύτερη περιοχή της Στενής βρίσκεται ο ιστορικός ναός του 12ου αιώνα που θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της παραδίρφυας περιοχής της Εύβοιας. Αρχιτεκτονικώς ανήκει στην κατηγορία των σταυρεπίστεγων, τύπος που επικρατεί στην τοπική ναοδομία, αλλά είχε υποστεί μεταγενέστερες επεμβάσεις. Αλώβητος ωστόσο είχε παραμείνει ο εικονογραφικός του διάκοσμος, ακριβώς δηλαδή αυτός που είχε γίνει στόχος των αρχαιοκαπήλων.
Πηγή: Το Βήμα, 19/2/10
