Βιβλία της Μικρασίας

Έκθεση με τίτλο «Βιβλία της Μικρασίας. Πολιτισμικές διαδρομές του μικρασιατικού ελληνισμού [1764-1922]» θα εγκαινιαστεί την Τετάρτη 14 Δεκεμβρίου 2022, και ώρα 7 μ.μ. στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη. Η έκθεση παρουσιάζει 70 από τα σπουδαιότερα δείγματα μικρασιατικών εκδόσεων, χειρογράφων και τεκμηρίων από τις συλλογές της Γενναδείου Βιβλιοθήκης από το 1764 έως το 1922, εστιάζοντας στη γεωγραφική διασπορά των ελληνικών τυπογραφείων με επίκεντρο τη Σμύρνη (η «Σμυρναϊκή Βιβλιογραφία» καταγράφει πάνω από 2.000 εκδόσεις), καθώς επίσης τις Κυδωνιές και την Τραπεζούντα.

Tο βιβλίο, σαν πολιτισμικό αγαθό, συνδέεται άμεσα με την εκπαίδευση, τον πολιτισμό και την πολιτική και θρησκευτική δραστηριότητα των ελληνορθόδοξων πληθυσμών της Μικράς Ασίας. Η έκθεση ξεδιπλώνεται στο Κεντρικό Αναγνωστήριο της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, με αφετηρία την παρουσίαση του χώρου και των ανθρώπων της πολυπολιτισμικής Μικράς Ασίας, μέσα από χάρτες, ιστορικά και γεωγραφικά βιβλία του 19ου αιώνα, σπανιότατες καραμανλίδικες και φραγκοχιώτικες εκδόσεις, καθώς και λεξικά. Μοναδικά ιστορικά τεκμήρια της εποχής, που αποκτήθηκαν πρόσφατα, συμπληρώνουν το πανόραμα της εποχής: το χειρόγραφο σημειωματάριο ενός δάσκαλου που μαθήτευσε στη Σχολή των Κυδωνιών, το λεύκωμα ενός Σμυρνιού εφήβου, το ημερολόγιο ενός στρατιώτη της Μικρασιατικής Εκστρατείας και ένα λεύκωμα με φωτογραφίες από την Καταστροφή της Σμύρνης του σκηνοθέτη Ελία Καζάν.

Εκδόσεις από τη Σχολή των Κυδωνιών, κανονισμοί των σχολών της Σμύρνης, αλφαβητάρια και σχολικά εγχειρίδια τεκμηριώνουν πολλαπλές εκπαιδευτικές δράσεις. Λειτουργικά και θεολογικά βιβλία με κορυφαία την Ακολουθία του οσίου και θεοφόρου πατρός ημών Συμεών, το πρώτο βιβλίο που τυπώθηκε στη Σμύρνη το 1764, μαρτυρούν την έντονη θρησκευτική δραστηριότητα των ελληνορθόδοξων πληθυσμών της Μικράς Ασίας.

Μια ευρεία γκάμα μυθιστορημάτων ή θεατρικών έργων σηματοδοτούν ένα έντονο λογοτεχνικό ενδιαφέρον. Ξεχωρίζουν ο Νέος Ερωτόκριτος του Διονυσίου Φωτεινού, έργα του Φαναριώτη Παναγιώτη Σούτσου και ανθολογίες ποιημάτων. Από τα γαλλικά μεταφράζονται έργα του Μολιέρου, του Μοντεσκιέ, του Βολταίρου και του Λαμαρτίνου, ενώ από τα ρωσικά ο Ντοστογιέφσκι. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι καραμανλίδικες λογοτεχνικές εκδόσεις.

Το πλούσιο υλικό που αφορά στην εκπαίδευση, ηθικοπλαστική και μη, των γυναικών, με πρώτη χρονολογικά τη μετάφραση από τη λόγια Ευανθία Καΐρη, του γαλλικού έργου του Bouilly Συμβουλαί προς την θυγατέρα μου, αλλά και ο περιοδικός τύπος της εποχής, που δείχνει την εξέλιξη της θέσης της γυναίκας και την πορεία προς τη νεωτερικότητα, αποτελούν μια ξεχωριστή ενότητα στην έκθεση

Την επιμέλεια της έκθεσης έχει η Ειρήνη Σολομωνίδη, Επικεφαλής Βιβλιοθηκάριος της Γενναδείου Βιβλιοθήκης.