Για τρία χρόνια, ο καθ. Roger Matthews (Institute of Archaeology, UCL ) και η ομάδα του «όργωνε» την τουρκική επικράτεια στις επαρχίες Çankiri και Karabük, με σκοπό την αναζήτηση, καταγραφή και ερμηνεία της ανθρώπινης παρουσίας στην τεράστια περιοχή που είναι ιστορικά γνωστή ως Παφλαγονία. Σήμερα, μετά από μια πορεία 8.500 τ. χλμ., ο Matthews δημοσίευσε τα αποτελέσματα της επιφανειακής αυτής έρευνας, που είναι και η πρώτη που έχει πραγματοποιηθεί για την περιοχή.
Kαι τα αποτελέσματα είναι πράγματι εντυπωσιακά. Μέσα στα τρία χρόνια της έρευνας, η ομάδα από το UCL κατάφερε να καταγράψει και να ταυτίσει 330 θέσεις αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, χρονολογούμενες από την παλαιολιθική περίοδο μέχρι και τα ύστερα οθωμανικά χρόνια. Στα όσα εντοπίστηκαν περιλαμβάνονται παλαιολιθικές εγκαταστάσεις, χαλκολιθικοί και πρωτοχαλκοί οικισμοί και νεκροταφεία, αμυντικές κατασκευές των Χετταίων, φρυγικά χωριά και τύμβοι, καθώς και ένα πλήθος από μικρές πόλεις, χωριά, αγροικίες και καταφύγια της ελληνιστικής, ρωμαϊκής, βυζαντινής και πρώιμης τουρκικής περιόδου.
Στόχος της αποστολής ήταν να εντοπιστούν, μέσα από τις θέσεις, τα μοντέλα οικιστικής ανάπτυξης που χαρακτηρίζουν διαχρονικά την εξέλιξη της κατοίκησης αλλά και της ανθρώπινης εκμετάλλευσης στην Παφλαγονία. Ο Matthews αναφέρει σχετικά: “Το πρόγραμμα αποκάλυψε την εύθραυστη ισορροπία που υπήρξε διαχρονικά μεταξύ των μοντέλων κατοίκησης των κοινοτήτων και των περιβαλλοντικών και πολιτικών παραγόντων. Η γεωγραφική θέση της Παφλαγονίας αντικατοπτρίζει ότι για μεγάλο διάστημα της ιστορίας της η περιοχή υπήρξε διαφιλονικούμενη συνοριακή ζώνη, όπου υπάρχουν ενδείξεις οχύρωσης και εγκατάλειψης των αγρών σε περιόδους διαδοχής αυτοκρατοριών (Χετταίοι, Φρύγες, Ρωμαίοι, Βυζαντινοί, Οθωμανοί). Αυτή η αστάθεια επίσης υποκρύπτει την αποτυχία στις προσπάθειες αστικής ανάπτυξης στην περιοχή. Μέχρι πρόσφατα, ήταν πολύ ασταθής [ενν. η Παφλαγονία] για να ευνοηθεί η θεμελίωση και άνθιση πόλεων, παρά τις συχνές προσπάθειες διαφόρων αυτοκρατορικών παραγόντων να αστικοποιήσουν την περιοχή. Κατά τις περιόδους που προηγήθηκαν τη σύγχρονη, μόνο οι Ρωμαίοι πέτυχαν στο να διατηρήσουν την αστική ανάπτυξη στην Παφλαγονία, και αυτό λόγω των ειρηνικών συνθηκών που ήταν δυνατόν να επιβάλλουν εκεί.”.
Εκτός από τα επαναστατικά του αποτελέσματα, το πρόγραμμα διακρίνεται και από άλλη μια, τεχνικού τύπου, πρωτοπορία. Η έρευνα της Παφλαγονίας είναι η πρώτη παρόμοιου τύπου που δημοσιεύεται σε έντυπη και ταυτόχρονα σε διαδικτυακή μορφή. Τα πορίσματα είναι προσβάσιμα από την ιστοσελίδα του προγράμματος, όπου περιλαμβάνεται αναλυτική περιγραφή των διάφορων περιόδων κατοίκησης και μελέτες της γεωμορφολογίας, της γεωλογίας, του κλίματος και των οικιστικών μοντέλων της περιοχής. Η έρευνα του Matthews πάντως φαίνεται να εντάσσεται σε μια τάση για αύξηση του ενδιαφέροντος προς την Παφλαγονία από την επιστημονική κοινότητα. Ένα παρόμοιο πρόγραμμα κατανόησης της περιοχής μέσα από έρευνα πεδίου πραγματοποιείται από το 2004 από το Πανεπιστήμιο Dokuz Eylül της Σμύρνης.
Πηγή: PhysOrg, 16/12/09
Z.Ξ.
