Εξαιρετική ζωγραφική της Επτανησιακής Σχολής, xειροποίητες δημιουργίες από τις περίφημες κεντήστρες της Κωνσταντινούπολης, που παρήγαγαν τα πλουσιότερα άμφια των μεταβυζαντινών χρόνων, τοιχογραφίες, μικροτεχνία, Ευαγγέλια, ιερά κειμήλια, είναι μερικά από τα νέα εκθέματα του Βυζαντινού Μουσείου που άνοιξε ένα τμήμα της νέας πτέρυγάς του και μας περιμένει.
Ολόκληρη η καινούργια ενότητα με τίτλο «Το Βυζάντιο στη νεότερη εποχή» θα παρουσιαστεί στα τέλη Ιανουαρίου του 2010.
Κάτω από το φυσικό φως, τα βαρύτιμα άμφια και οι εικόνες σε διάφανες γυάλινες προθήκες ή μέσα στο υποβλητικό σκότος, αφηγούνται γλαφυρά την άγνωστη και παρεξηγημένη ιστορία του Βυζαντίου που γράφτηκε μετά την Αλωση της Πόλης, σε χρόνους σκοτεινούς, τον 15ο-19ο αιώνα.
Το δεύτερο μέρος της μόνιμης συλλογής του μουσείου που ετοιμάζεται εδώ και χρόνια με πολύ κόπο, αναπτύσσεται σε έναν νέο χώρο 1.400 τ.μ. Εκτίθενται συνολικά 750 αντικείμενα, τα περισσότερα για πρώτη φορά, όπως 243 εικόνες, 30 τοιχογραφίες, 24 γλυπτά και 1.000 νομίσματα.
Ο διευθυντής του Βυζαντινού Μουσείου, Δημήτρης Κωνστάντιος, θεωρεί ενδιαφέρουσα μια περιήγηση τις μέρες των Χριστουγέννων στις τρεις πρώτες ενότητες του δεύτερου μέρους των μεταβυζαντινών συλλογών που δείχνουν: την «Ενετική κυριαρχία και τους Γραικούς» την τέχνη που αναπτύχθηκε σε βενετοκρατούμενες περιοχές, όπως στην Κρήτη και στα Επτάνησα, μια συλλογή με έξοχες εικόνες, πολλές από τις οποίες παρουσιάζονται για πρώτη φορά, όπως επίσης μικροτεχνία από τη Μικρά Ασία, άμφια κεντημένα από τα εργαστήρια της Πόλης και πίνακες Καραμανλήδικους. Δηλαδή, κείμενα αλλά και εικόνες Αγίων, γραμμένες από Ορθοδόξους με ελληνικούς χαρακτήρες στην τουρκική γλώσσα.
«Σ’ αυτό το κομμάτι βλέπουμε την ταυτότητα των Ρωμιών σε τουρκοκρατούμενες περιοχές. Είναι φανερό πως ενώ ζούσαν υπό το βλέμμα των κατακτητών, δεν έπαψαν να είναι δημιουργικοί, να εργάζονται, να παράγουν πλούτο, να ταξιδεύουν, να επικοινωνούν με άλλους ανθρώπους, να εισπράττουν νέες ιδέες και να δημιουργούν με βάση την Ορθοδοξία. Διατηρούν έτσι τη ρωμέικη ταυτότητά τους, που είναι διαφορετική από την ταυτότητα των Τούρκων. Επομένως, δεν είναι μια περίοδος σκοταδισμού, όπως νομίζουμε. Οι Ρωμιοί δείχνουν να αντιστέκονται στην αλλοτρίωση με όπλο τη δημιουργία».
Στην ενότητα που παρουσιάζεται, η τέχνη των Επτανήσων, μια σειρά από έξοχες εικόνες του Πουλάκη και άλλων της επτανησιακής σχολής που δεν είχαν ποτέ παρουσιαστεί ώς τώρα ως σύνολο, ο κ. Κωνστάντιος δίνει έμφαση στο αφιέρωμα για τον ναό. «Έχουμε ένα εκπληκτικό ξυλόγλυπτο τέμπλο από τα Επτάνησα. Το σημαντικό όμως είναι ότι προσπαθούμε να δείξουμε την Εκκλησία όχι μόνο ως χώρο πίστης, αλλά ως τόπο κοινωνικής συνοχής. Εκεί παντρεύονται, εκεί συγκεντρώνονται μετά τα ταξίδια τους, εκεί ανταλλάσσουν απόψεις, μαθαίνουν τα νέα, παίρνουν αποφάσεις. Εδώ βλέπουμε τις κρατούσες κοινωνικές αντιλήψεις μέσα κι έξω από την εκκλησία. Έχουμε από τις κολυμπήθρες που βαφτίζουν τα παιδιά τους, εκ των οποίων μια έξοχη ασημένια, ως τις φωτογραφίες του 19ου αιώνα από συγκεντρώσεις γύρω από τις εκκλησίες, συζητήσεις, που δείχνουν τον κοινωνικό ρόλο της εκκλησίας, πώς συσπειρώνονται οι Ορθόδοξοι γύρω της σε όλη την Ελλάδα».
Σε λίγο καιρό θα δείξουν και τις υπόλοιπες ενότητες που αφορούν την καθημερινή ζωή, τον ρόλο του εντύπου στη διαμόρφωση του νέου ελληνισμού. Την μεγάλη ενότητα, την αφιερωμένη στην Κρήτη με σπουδαία έργα της λεγόμενης Κρητικής Σχολής επώνυμα και ανώνυμα: Ρίτζου, Κλόντζα, Δαμασκηνού.
«Είναι η κρητοβενετσάνικη κοινωνία που ήδη από τη Αναγέννηση δημιουργεί τις προϋποθέσεις για να ζωγραφίσουν έτσι οι ζωγράφοι, από τους οποίους βγαίνει ο Γκρέκο. Αυτή είναι η μεγαλύτερη έκθεση και η μοναδική που έχει γίνει ώς τώρα στον ελλαδικό και διεθνή χώρο, που αναφέρεται στο σύνολο της ιστορικής περιόδου που ονομάζαμε ως σήμερα Τουρκοκρατία και Βενετοκρατία».
Η έκθεση θα κλείσει με την τέχνη του νέου ελληνικού κράτους. Η ενότητα αυτή με τον τίτλο «Βυζάντιο και η νεότερη τέχνη» κάθε έξι μήνες θα αλλάζει. «Θα εκθέτουμε έργα νεότερης τέχνης που έχουν επηρεαστεί από το Βυζάντιο. Ξεκινάμε με το πρώτο μισό του 20ού αιώνα και έργα των Παρθένη, Βασιλείου, Κόντογλου».
Εντός των ημερών απελευθερώνονται οι χώροι του καφενείου και των πωλητηρίων, όπου μέχρι τώρα στεγάζονταν προσωρινά τα γραφεία, έτσι ώστε να πιούμε την άνοιξη στον εκπληκτικό κήπο του Βυζαντινού Μουσείου τον πρώτο καφέ.
Πηγή: Ελευθεροτυπία, Ν. Κοντράρου-Ρασσιά, 16/12/09
http://www.enet.gr/?i=news.el.texnes&id=112850
