H Αίγυπτος πρόκειται να φιλοξενήσει αντιπροσωπείες των χωρών που διαπραγματεύονται την επιστροφή αρχαιοτήτων, στα πλαίσια διεθνούς συνεδρίου που θα πραγματοποιηθεί στη χώρα τον επόμενο Μάρτιο. Η πρωτοβουλία ανήκει στον Zahi Hawass, τον δυναμικό αρχαιολόγο που ως γραμματέας του Ανώτατου Συμβουλίου Αρχαιοτήτων της χώρας (SCA) διαπραγματεύεται την επιστροφή στην Αίγυπτο αρχαίων θησαυρών που φυλάσσονται σε ξένα μουσεία, μετά την παράνομη απομάκρυνσή τους από το σημείο εύρεσης. Με χιλιάδες αντικείμενα να έχουν απομακρυνθεί από τη χώρα μετά από παράνομες ανασκαφές και αγοραπωλησίες τα τελευταία 100 χρόνια, ο Hawass έχει θέσει ως προτεραιότητα τον περιορισμό της αρχαιοκαπηλικής δραστηριότητας στη χώρα του με μια σειρά δυναμικών ενεργειών. Μέχρι σήμερα, οι ενέργειες αυτές έχουν οδηγήσει στην εγγύηση επιστροφής στη χώρα από το Μουσείο του Λούβρου μιας ομάδας εικονογραφικών παραστάσεων από τάφο στη θηβαϊκή νεκρόπολη - μετά από πρόσκαιρο «πάγωμα» της γαλλικής ερευνητικής δραστηριότητας στην Αίγυπτο – ενώ έχουν ήδη αποφέρει την επιστροφή διαφόρων αρχαιοτήτων από λιγότερο διάσημα μουσεία εκτός της χώρας. Επίσης, ο Hawass έχει εντείνει την ασφάλεια των συνόρων της Αιγύπτου στην ξηρά, τη θάλασσα και τον εναέριο χώρο και έχει προωθήσει νέους νόμους που συστήνουν αυστηρές ποινές στους αρχαιοκάπηλους.

Κατά το συνέδριο όμως του Μαρτίου ο Hawass θα ζητήσει τη συνδρομή στον αγώνα του και εκπροσώπων άλλων χωρών με παρόμοια ιστορία στην παράνομη απομάκρυνση αρχαιοτήτων, και οι οποίες διεκδικούν την επιστροφή των θησαυρών τους από διάφορα μουσεία του εξωτερικού.
“Υπάρχει ηθική υποχρέωση των μουσείων του κόσμου να επιστρέψουν συγκεκριμένα αντικείμενα στις χώρες προέλευσής τους και εμείς πρόκειται να διευκρινίσουμε πώς μπορούμε να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλον στην αύξηση των πιέσεων σε εκείνους που κρατούν τα αντικείμενα αυτά μακριά”, εξηγεί ο Hawass, ενώ αναφέρει χαρακτηριστικά ότι στη δραστηριότητα θα συμμετάσχουν δώδεκα, και ίσως και περισσότερες χώρες, μεταξύ των οποίων η Ιταλία, η Κίνα, το Μεξικό και η Ελλάδα, ως διεκδικήτρια των μαρμάρων του Παρθενώνα. Τονίζει πάντως ότι η πρωτοβουλία του δε συστήνει την απογύμνωση των μεγάλων μουσείων από τους θησαυρούς τους.
“Δεν ζητώ από τα μουσεία την επιστροφή όλων των αιγυπτιακών τους συλλογών. Ζητώ την επιστροφή αντικειμένων-συμβόλων που καθορίζουν τον αρχαίο μας πολιτισμό”.

Η ανακοίνωση του Hawass έρχεται σε μια χρονική συγκυρία όπου η διεκδίκηση επιστροφής αρχαιοτήτων στις χώρες προέλευσής τους λαμβάνεται σοβαρά από τη διεθνή κοινότητα. Σχεδόν ταυτόχρονα με τη δήλωση του Hawass, 85 κράτη – μέλη του ΟΗΕ υιοθέτησαν ψήφισμα με τίτλο “Επιστροφή ή αποκατάσταση των αγαθών της πολιτιστικής κληρονομιάς στις χώρες προέλευσής τους”, ενώ στη σχετική ομιλία του ο Έλληνας υπουργός πολιτισμού Παύλος Γερουλάνος χαρακτήρισε το διαμελισμό των γλυπτών του Παρθενώνα ως “ανήθικο”, δίνοντας όπως και ο Hawass ηθική διάσταση στο θέμα.

Σύνταξη, με πληροφορίες από Sunday Morning Herald, Middle East Online και Ελευθεροτυπία, 11/12/09

Ζ.Ξ.