Μπορεί η υποβρύχια αρχαιολογική έρευνα στο αρχαίο λιμάνι της Κύθνου να έφερε στο φως εφέτος το καλοκαίρι ερμαϊκές στήλες και θραύσματα γλυπτών, μερικά από τα οποία συνταιριάζουν με εκείνα που είχαν ανελκυσθεί πέρυσι, αλλά και στην ξηρά οι ανασκαφές φαίνεται ότι εντόπισαν την Αγορά της πόλης. Ο αρχαιολόγος κ. Αλέξανδρος Μαζαράκης-Αινιάν, καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και υπεύθυνος των ανασκαφών στην Κύθνο, είναι ακόμη επιφυλακτικός σχετικά με αυτή την τελευταία αποκάλυψη, όμως τα ευρήματα δείχνουν προς την κατεύθυνση ενός δημόσιου οικοδομήματος. Άλλωστε η αρχαία Αγορά της Κύθνου αναζητείται από τον ίδιο εδώ και χρόνια στην Άνω Πόλη της Αρχαίας Κύθνου.
Διαστάσεων 17×12 μέτρων, αυτό το ορθογώνιο κτίριο χωρίζεται κατά το μήκος του σε δύο περίπου ίσα μέρη, ενώ ένα τμήμα του ήταν στρωμένο με μεγάλες σχιστόπλακες, δίνοντας την εντύπωση μιας επίσημης αίθουσας. Η αποκάλυψη όμως ήρθε από μια τετράγωνη κατασκευή στο μέσον της αίθουσας γεμισμένη από μικρούς λίθους και κεράμους, στο βάθος στάχτη, καρβουνάκια και, τέλος, πολυάριθμα ευρήματα: πήλινα γυναικεία ειδώλια, μικρά ακέραια αγγεία πόσης και βρώσης (κυρίως μικρογραφικά), μικρογραφικός λύχνος, σιδερένιο εγχειρίδιο, μολύβδινο σταθμίο (με σύμβολο τον παναθηναϊκό αμφορέα και με την επιγραφή ΤΡΙΤΗ- ενός στατήρα) κ.ά.
Πολλά ήταν τα ευρήματα έξω από την κατασκευή: πήλινες αγνύθες και σφονδύλια, ένα αργυρό νόμισμα Αλεξάνδρου και μολύβδινα σταθμία (το 1/8 ενός στατήρα με την επιγραφή ΔΗΜΟ[ΣΙΟΝ] και ένα πυραμιδόσχημο βάρος), μία πυρά με οστά ζώων και ανάμεσά τους ένας μικρογραφικός πήλινος λύχνος. «Πρόκειται για οικοδόμημα δημόσιου, ίσως και εμπορικού χαρακτήρα, ενώ η κατασκευή στο μέσον του δωματίου φαίνεται ότι είχε λατρευτικό προορισμό. Τα ευρήματα το χρονολογούν στον 4ο αι. π.Χ., αν και η παρουσία πολλών άλλων ευρημάτων της Ελληνιστικής Περιόδου στις άμεσες επιχώσεις του οικοδομήματος(«μεγαρικοί» σκύφοι, λύχνοι και ενσφράγιστες λαβές αμφορέων)μάλλον μιλούν για τη χρήση του και κατά τους ελληνιστικούς χρόνους» λέει ο κ. Μαζαράκης-Αινιάν. Η συνέχιση της ανασκαφικής έρευνας πάντως στην περιοχή αυτή το 2010 θα επιτρέψει την αποσαφήνιση του ευρήματος.
Εφέτος εξάλλου ανεσκάφη και το μνημειακό ανάλημμα στα δυτικά του ναού (60 μέτρα μήκος και 20 πλάτος), στο εσωτερικό του οποίου αποκαλύφθηκαν και παλαιότεροι αναλημματικοί τοίχοι, ενώ στο μπάζωμα της βορειοδυτικής γωνίας του βρέθηκε πλούσια απόθεση αγγείων και μετάλλινων αφιερωμάτων, ορισμένα από τα οποία συνανήκουν με παλαιότερα. Μεταξύ αυτών αναφέρονται θραύσματα αγγείων διακοσμημένα με παραστάσεις (7ος και 6ος αι. π.Χ.), χάλκινες βελόνες, δακτύλιοι και ρόδακες. Από την επίχωση εξωτερικά του αναλήμματος προέκυψαν και άλλα ενδιαφέροντα ευρήματα, κυρίως της ελληνιστικής περιόδου, όπως πήλινα ειδώλια γυναικείων μορφών. Το ανάλημμα φαίνεται ότι χτίστηκε στη διάρκεια της αρχαϊκής περιόδου και πιθανώς επεκτάθηκε και έλαβε τη μνημειακή μορφή του στη διάρκεια της ελληνιστικής περιόδου.
Η Αρχαία Κύθνος υπήρξε σημαντική ναυτική δύναμη με επαφές στον αιγαιακό και μεσογειακό χώρο, κάτι που προκύπτει κυρίως από τα ευρήματα του ιερού της, τα οποία προέρχονταν από την Κάτω Ιταλία και τη Σικελία ως τη Φοινίκη. Η υποβρύχια ανασκαφή λοιπόν που έγινε στον όρμο Μανδράκι έχει εντοπίσει τα κατάλοιπα του αρχαίου λιμανιού της πρωτεύουσας του νησιού, φέρνοντας στο φως τρεις μαρμάρινες στήλες, η μεγαλύτερη από τις οποίες ανήκει στο κεφάλι που είχε βρεθεί πέρυσι και μπορεί να συγκριθεί με τις στήλες των κοσμητών από την Αρχαία Αθήνα. Από τον βυθό ανελκύστηκαν ακόμη ένα τμήμα από το ένδυμα μαρμάρινου γλυπτού, μία λίθινη άγκυρα, καθώς και πολυάριθμα θραύσματα αγγείων, μολύβδινα αλιευτικά βάρη κ.ά. Η συνεργατική ενάλια ανασκαφή διεξάγεται υπό τη διεύθυνση του κ. Μαζαράκη-Αινιάν από την πλευρά του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και του αρχαιολόγου δρος Δημήτρη Κουρκουμέλη από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων.
Πηγή: Το Βήμα, Μ. Θερμού, 4/12/09
