Η ταραγμένη ιστορία αλλά και ο ισλαμικός χαρακτήρας της Σαουδικής Αραβίας που προβλέπει περιορισμούς στην έρευνα και τον τουρισμό, είναι οι κύριοι παράγοντες για τους οποίους η μεγάλης αυτή χώρα, στο σταυροδρόμι της Αφρικής, και της Ασίας παρέμεινε μέχρι και πρόσφατα μια μυστηριώδης, ανεξερεύνητη αρχαιολογικά ζώνη. Με αυτά τα δεδομένα, η ομιλία της Ionis Thompson στην καθιερωμένη συνάντηση της Ομάδας Φυσικής Ιστορίας του γειτονικού Εμιράτου του Κατάρ (QNHG) για το μήνα Νοέμβριο αποτελεί ένα σημαντικό γεγονός για την αρχαιολογία της περιοχής, καθώς πραγματοποιήθηκε μια σπάνια σε συχνότητα αλλά και σε περιεχόμενο επισκόπηση. Την ομιλία παρακολούθησαν 120 μέλη της QNHG, τα οποία είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν την ιστορία και τον πολιτισμό της Σαουδικής Αραβίας όπως εξελίχθηκε από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
Στην παρουσίασή της στο QNHG, η Thompson δήλωσε ότι στο βόρειο τμήμα του βασιλείου υπάρχουν ενδεικτικά στοιχεία για τη μετανάστευση από την Αφρική των πρώτων ανθρώπων, η οποία τοποθετείται ένα εκατομμύριο χρόνια πριν από την εποχή μας. Μια από τις πιο αξιόλογες θέσεις της Αραβίας είναι το Al Rajajil ( «οι άνδρες»), στο βόρεια έρημο. Εδώ σε μια αναβαθμίδα πάνω από μια κοιλάδα βρίσκονται περίπου 50 μεγάλιθοι, ύψους σχεδόν 3μ. και ευθυγραμμισμένοι προς την ανατολή και τη δύση του ηλίου. Χρονολογικά τοποθετούνται στην 4η χιλιετία π.Χ. αλλά ο σκοπός τους παραμένει αινιγματικός.
Μετά το 900 π.Χ, η σημερινή Σαουδική Αραβία βρίσκεται στον εμπορικό δρόμο για τα προϊόντα που προέρχονται από το νότιο τμήμα της αραβικής χερσονήσου, ιδιαίτερα το Ομάν και την Υεμένη, όπου παραγόταν λιβάνι και σμύρνα. Πόλεις που βρίσκονταν σε οάσεις, όπως η Tayma, η al Ula και η Domat al Jandal ισχυροποιήθηκαν τόσο ώστε να αμφισβητήσουν τον έλεγχο που είχαν επιβάλλει στους εμπορικούς δρόμους του Βορρά οι νέο-Ασσύριοι, προσπαθώντας να μονοπωλήσουν το εμπόριο στην περιοχή κατά τον 8ο και 7ο αι. π.Χ. Ισχυρότερη όλων αυτών των θέσεων ήταν Madain Saleh, η νοτιότερη πόλη των Ναβαταίων, οι οποίοι είναι γνωστότεροι από τη δημιουργία και την ακμή της ιορδανικής Πέτρας. Όπως και στη Πέτρα, στη Madain Saleh υπάρχουν τάφοι λαξευμένοι στο μαλακό ψαμμόλιθο της περιοχής, ως μοναδικό όμως ορατό τεκμήριο της ακμάζουσας πόλης των Ναβαταίων. Σήμερα, μια γαλλική ομάδα ανασκάπτει το χώρο, ευελπιστώντας να αποκαλύψει και το χώρο κατοίκησης στην περιοχή. Πρόσφατα μάλιστα, η Madain Saleh είναι και επίσημα θέση εξαιρετικού ιστορικού ενδιαφέροντος, αναγνωρισμένη από την UNESCO.
Η ομιλήτρια συμπεριέλαβε στην παρουσίασή της και θέσεις που αναπτύχθηκαν και μετά την εδραίωση του Ισλάμ, στοχεύοντας στην ανάδειξη της αξίας τους ως μνημεία κοινωνικού και λαϊκού πολιτισμού, όπως οι σταθμοί που περιλαμβάνονταν στην προσκυνηματική διαδρομή της Makkah: το Domat al Jandal, όπου βρίσκεται το τρίτο παλαιότερο πιθανόν τζαμί στον ισλαμικό κόσμο, η Jeddah, το λιμάνι της Makkah όπου διατηρούνται ακόμα παραδοσιακά σπίτια με καφασωτά και μπαλκόνια και η μεσαιωνική Al Ula, η οποία είναι κτισμένη με οικοδομικό υλικό από την αρχαία θέση Kuraibah και πρόκειται να αποκατασταθεί. Αναφέρθηκαν επίσης νεότερα τεχνολογικά μνημεία αλλά και ιστορικές θέσεις σημαντικές για τη Σαουδική Αραβία του σήμερα, όπως η Diriyya, κοιτίδα του σύγχρονου κράτους.
Πηγή: Gulf Times, 16/11/2009
Z.Ξ.
