Σαρωτικές οι αλλαγές που προμηνύονται στο υπουργείο Πολιτισμού. Όπως στη σύνθεση της κυβέρνησης υπήρξαν πολλά νέα πρόσωπα, το ίδιο αναμένεται να συμβεί και εδώ. Εν τούτοις η μεγάλη αλλαγή, εφόσον βεβαίως γίνει πράξη, θα αφορά τις νοοτροπίες. Τα πρόσωπα έχουν αλλάξει πολλές φορές στο ΥΠΠΟ και πάντα, ανάλογα με την αξιοσύνη τους, υπήρχε ή όχι ώθηση στα θέματα του πολιτισμού. Οι παρωχημένες δομές όμως στις οποίες στηρίζονται τα υπουργεία εν Ελλάδι και η παλαιά- ακόμη και αιώνων- δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία που διακατέχει τη λειτουργία τους αποτελούν τροχοπέδη σε όποια προσπάθεια να συμβαδίσουν με τη σύγχρονη εποχή, κάτι που πλέον είναι επιτακτικό. Είναι προφανές λοιπόν ότι αν πρόκειται να δοθεί μάχη αυτή θα είναι πολυμέτωπη.

Την ορθολογική κατανομή ευθυνών και αρμοδιοτήτων σε υπηρεσίες και φορείς του υπουργείου, κατάργηση κάποιων ή ενοποίηση άλλων, ανασύνταξη δηλαδή, θα χρειαστεί να κάνει η νέα ηγεσία του. Ο υπουργός Πολιτισμού κ. Παύλος Γερουλάνος θα βρεθεί- αν δεν έχει συμβεί ήδη- μπροστά σε αλληλοεπικαλύψεις μεταξύ διαφόρων τμημάτων του υπουργείου αλλά και μεταξύ φορέων και οργανισμών του (για παράδειγμα ο Οργανισμός Προβολής Ελληνικού Πολιτισμού που είχε συσταθεί ειδικά για την Πολιτιστική Ολυμπιάδα εξακολουθεί να υφίσταται, ανταγωνιζόμενος το προϋπάρχον Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων).
Ισχύει όμως και το αντίθετο, δηλαδή το ίδιο αντικείμενο να είναι διασπασμένο σε διάφορες υπηρεσίες ενώ πολλές είναι οι περιπτώσεις φορέων που υπολειτουργούν ή υπάρχουν μόνο για να δικαιολογούν τη θέση τους κάποιοι. Δεν είναι περίεργο έτσι το γεγονός ότι για τη γρήγορη διεκπεραίωση έργων που θεωρούνται ιδιαιτέρως σημαντικά έχει συσταθεί ένας άλλος φορέας που υποτίθεται παρακάμπτει τη γραφειοκρατία (το Ταμείο Διαχείρισης Πιστώσεων για την Εκτέλεση Αρχαιολογικών Έργων είναι μια τέτοια περίπτωση).

Όσον αφορά εξάλλου το ανθρώπινο δυναμικό, είναι γνωστό ότι σήμερα στο υπουργείο Πολιτισμού ζητούνται στελέχη. Επισήμως και ανεπισήμως. Η προκήρυξη θέσεων όμως διαδικτυακά για γενικό γραμματέα και για επικεφαλής διαφόρων οργανισμών και φορέων, όπως αναγγέλθηκε από τον Πρωθυπουργό, έχει προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις: επιφυλάξεις ως προς την αποτελεσματικότητα της μεθόδου και δυσπιστία ως προς τις πραγματικές προθέσεις. Ποιος θα πιστέψει ότι τη θέση της κομματικοποίησης που επικρατεί στο υπουργείο Πολιτισμού θα λάβει η αξιοκρατία, αν δεν το δει; Από την άλλη, αυτό το υπουργείο έχει ειδικές απαιτήσεις από τα στελέχη του. Γιατί το άψογο βιογραφικό δεν είναι το μόνο απαραίτητο για ανθρώπους που καλούνται να ασχοληθούν με τις τέχνες, τα γράμματα, την πολιτιστική κληρονομιά.

Από τη σύγχυση πάντως οι «ωφελημένοι» μέχρι στιγμής είναι τα διορισμένα από την προηγούμενη κυβέρνηση εξωυπηρεσιακά στελέχη που καθυστερούν τις παραιτήσεις τους- ως τη στιγμή που γραφόταν αυτό το κείμενο δεν τους είχαν ζητηθεί-, αντίθετα μάλιστα κάποιοι ετοιμάζονται να υποβάλουν υποψηφιότητα! Οσο για τις διάφορες επιτροπές του υπουργείου (στελεχωμένες από υπηρεσιακούς και μη), ο αριθμός τους ανέρχεται σε πολλές δεκάδες και είναι αντιστρόφως ανάλογος του έργου που επιτελούν. Ο λόγος; Πολύ συχνά δημιουργούνται απλώς για αντιπερισπασμό ώστε να δικαιολογούνται οι καθυστερήσεις. Δεν είναι περίεργο λοιπόν που αυτές που παράγουν πραγματικό έργο μετρούνται σε δάχτυλα του ενός χεριού.
Και ενώ όμως ζητούνται νέοι άνθρωποι, οι 700 περίπου συμβασιούχοι- αυτοί οι εργαζόμενοι-άνεργοι του ΥΠΠΟ- βρίσκονται ακόμη εν αναμονή. Από την άλλη, 500 είναι οι καταγεγραμμένες κενές οργανικές θέσεις σε ένα υπουργείο το οποίο όπως όλες οι δημόσιες υπηρεσίες διαθέτει πλήθος υπαλλήλων με ασαφείς αρμοδιότητες (αποτέλεσμα χαριστικών προσλήψεων).
Τα άδεια ταμεία ωστόσο σίγουρα δεν θα έχουν προκαλέσει έκπληξη, όσο για τις οφειλές του ΥΠΠΟ, καιρός είναι να πληροφορηθεί και ο κόσμος πόσες είναι και πώς μπορεί να αντιμετωπισθούν.

Τρία πεδία ζυμώσεων

Θέατρο

Τρία είναι ουσιαστικά τα πρόσωπα στον θεατρικό χώρο που άπτονται των αρμοδιοτήτων του νέου υπουργού Πολιτισμού Παύλου Γερουλάνου. Συγκεκριμένα πρόκειται για τους επικεφαλής των δύο κρατικών σκηνών (Εθνικό και ΚΘΒΕ),καθώς και για τον πρόεδρο του Εθνικού Κέντρου Θεάτρου και Χορού.
Ο Γιάννης Χουβαρδάς ολοκληρώνει ως καλλιτεχνικός διευθυντής την πρώτη του θητεία στο Εθνικό Θέατρο στις 10 Απριλίου 2010.Οπως αναφέρει σχετικά ο ίδιος, πιστεύει ότι θα ήταν θετικό να ολοκληρωθεί ομαλά η θητεία του και μετά«ό,τι ήθελε προκύψει» .Το ίδιο ισχύει και για τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου, του οποίου προεδρεύει η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ. Αντιπρόεδρος είναι ο Γιάννης Θεοδωρόπουλος και μέλη οι Ξένια Καλογεροπούλου, Ερρίκος Μπελιές, Γιώργος Ρεμούνδος, Παύλος Ορκόπουλος και Νίκος Μόσχοβος.

Ο Σωτήρης Χατζάκης ανέλαβε στις αρχές του περασμένου καλοκαιριού τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος αντικαθιστώντας τον Νικήτα Τσακίρογλου για το υπόλοιπο της θητείας του- ως τον Σεπτέμβριο του 2010.Ωστόσο η ανάληψη των νέων καθηκόντων του σκηνοθέτη έγινε με ορίζοντα τετραετίας, γι΄ αυτό και ο ίδιος προτίθεται να ενημερώσει τον νέο υπουργό για τη φιλοσοφία και τους στόχους του. Ο πρόεδρος του ΕΚΕΘΕΧ Γιώργος Δραγώνας, η θητεία του οποίου λήγει τον Αύγουστο του 2011, έστειλε στον νέο υπουργό γράμμα στο οποίο, εκτός από τις ευχές, του επισημαίνει ότι «είναι στη διάθεσή του» αν θέλει να τον αντικαταστήσει με πρόσωπο της εμπιστοσύνης του. Στη θέση του παραμένει ως τώρα και ο διευθυντής του ΕΚΕΘΕΧ Ηρακλής Λογοθέτης. Λυρική Σκηνή
Δεδομένου του σύνθετου τοπίου το οποίο έχει δημιουργηθεί στην Εθνική Λυρική Σκηνή μετά και την παραίτηση του κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου από τη θέση του προέδρου του ΔΣ τον περασμένο Σεπτέμβριο, οι εξελίξεις αναμένονται αναμφίβολα με ενδιαφέρον. Αναφορικά με το πενταμελές ΔΣ, αυτό αποτελείται από τρία πολιτικά πρόσωπα, έναν εκπρόσωπο της Ενωσης Ελλήνων Μουσουργών και έναν εκπρόσωπο της Ορχήστρας. Στο πλαίσιο αυτό, οι δύο τελευταίοι, ως εκ του θεσμικού ρόλου τους, αναμένεται να παραμείνουν. Προφανώς θα τοποθετηθεί νέος πρόεδρος ΔΣ, ενώ η αίσθηση που υπάρχει είναι ότι θα αντικατασταθούν και τα δύο άλλα πολιτικά πρόσωπα, ο νυν αντιπρόεδρος κ. Αθανάσιος Θεοδωρόπουλος και η γραμματέας κυρία Βένια Παπαθανασοπούλου . Αναφορικά με το θέμα της θέσης του προέδρου τίθεται,θα μπορούσε ίσως να πει κανείς, ζήτημα φυσιογνωμίας: θα είναι και πάλι ένα πρόσωπο του επιχειρηματικού κόσμου (μια επιλογή ανάλογη με αυτή του Οδυσσέα Κυριακόπουλου) στη λογική της προσέλκυσης ιδιωτικών κεφαλαίων, χορηγιών κ.λπ.ή θα είναι μια προσωπικότητα κύρους από τον ευρύτερο χώρο του πολιτισμού και της διανόησης;

Σε ό,τι έχει να κάνει, τώρα, με τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή (ο οποίος εκ του νόμου που διέπει τη λειτουργία της Λυρικής συγκεντρώνει τις καλλιτεχνικές και διοικητικές εξουσίες) η θητεία του Τζιοβάνι Πάκορ λήγει σε έναν περίπου χρόνο. Παρ΄ όλα αυτά, τα ενδεχόμενα παραμένουν ανοιχτά. Άδηλο παραμένει και το αν θα επανακάμψει στο προσκήνιο και το ζήτημα της αλλαγής ή μη του νόμου λειτουργίας της ΕΛΣ ώστε να διαχωριστούν οι διοικητικές από τις καλλιτεχνικές αρμοδιότητες. Πρόκειται για ένα θέμα το οποίο προκάλεσε πάμπολλες συζητήσεις και έντονες αντιδράσεις στη διάρκεια της θητείας της προηγούμενης κυβέρνησης.

Κινηματογράφος

Ουσιαστικός λόγος αντικατάστασης του προέδρου του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου Γιώργου Παπαλιού δεν υπάρχει, γι΄ αυτό και κανένα όνομα δεν έχει ακουστεί προς το παρόν για αντικατάστασή του (η σύμβασή του λήγει στις αρχές Ιουνίου 2010).Ανέκαθεν ο Γ. Παπαλιός λειτουργούσε σαν να ήταν πρόσωπο της νυν κυβέρνησης. Προτίμησε να παρακάμψει την επετηρίδα για να υποστηρίξει νέους που δύσκολα θα χρηματοδοτούνταν: σκηνοθέτες όπως ο Γιώργος Λάνθιμος, ο οποίος θριάμβευσε εφέτος στις Κάννες με τον «Κυνόδοντα», ο Γιώργος Νούσιας(«Το κακό 2»), αλλά και ο Φίλιππος Τσίτος, ο οποίος διακρίθηκε στο Λοκάρνο με την «Ακαδημία Πλάτωνος». Έχει μειώσει τα χρήματα των επιτροπών έγκρισης σεναρίων και τις συνεδριάσεις του διοικητικού συμβουλίου του ΕΚΚ. Ωστόσο ο τελευταίος διοικητικός απολογισμός του ΕΚΚ καταψηφίστηκε από τα μέλη της γενικής συνέλευσης.

Νευραλγικό κινηματογραφικό πόστο είναι επίσης αυτό της καλλιτεχνικής διεύθυνσης του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Τη θέση κατέχει από το 2004 η Δέσποινα Μουζάκη. Κατά καιρούς για την ίδια θέση έχουν ακουστεί ονόματα όπως του Δημήτρη Εϊπίδη(καλλιτεχνικού διευθυντή του Φεστιβάλ Ντοκυμαντέρ Θεσσαλονίκης), ο οποίος έχει αρνηθεί, αλλά και του διανομέα Γιώργου Τζιώτζιου. Έχει επίσης ακουστεί η επιστροφή του παλαιότερου διευθυντή Μισέλ Δημόπουλου.

Πηγή: Το Βήμα, Μ. Θερμού, Μ. Λοβέρδου, Ι. Μ. Τουλάτου, Γ.Ζουμπουλάκης, 11/10/09