«Oι τουρίστες επισκέπτονται κατά σμήνη την Ελλάδα κυρίως για τις μεταξένιες παραλίες της,την έντονη νυκτερινή ζωή της και τους θησαυρούς τής κλασικής αρχαιότητας. Προσωπικά όμως, από τότε που πρωτοβρέθηκα στην Κρήτη,το 1993,η καρδιά μου ανήκει σε αυτό το μεγαλύτερο και νοτιότερο των ελληνικών νησιών». Αυτά γράφει η κυρία Ετι Μπον-Μίλερ, αρχισυντάκτρια του περιοδικού «Αrchaeology», που είναι ο επίσημος διαδικτυακός τόπος του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου της Αμερικής. Στα τέλη Ιουλίου με αρχές Αυγούστου η δημοσιογράφος έκανε ένα ακόμη ταξίδι στην Κρήτη και αυτή τη φορά το οδοιπορικό της σε αρχαιολογικές ανασκαφές- που βρίσκονται σε εξέλιξη στο νησί- πέρασε εν είδει ημερολογίου στο Διαδίκτυο. Μια online εξερεύνηση δηλαδή του πλούσιου- και όχι μόνον αρχαιολογικά- νησιού, την οποία έχουν τη δυνατότητα να διαβάσουν οι χρήστες του Διαδικτύου σε όλο τον κόσμο. Πόσο μάλλον που θα υπάρξει και συνέχεια. Γιατί κείμενα των ελλήνων αρχαιολόγων με τους οποίους ήρθε σε επαφή η ίδια θα προστεθούν τους επόμενους μήνες στο ρεπορτάζ.
Ένα ταξίδι στην αρχαία Κρήτη καταγράφεται λοιπόν με ενδιαφέρον στοιχείο το γεγονός ότι η κυρία ΜπονΜίλερ, παρότι επισημαίνει πάντα τη σημασία του σημαντικότερου και γνωστότερου αρχαιολογικού χώρου, της Κνωσού, δεν στέκεται εκεί. Αντιθέτως, προσπαθεί να αναδείξει και άλλες σημαντικές θέσεις. Ταξιδεύει ανατολικά για να φθάσει στη Δρήρο, όπου κάνει ανασκαφές μια ελληνογαλλική αρχαιολογική ομάδα υπό τον Αλεξάντρ Φαρνού και τη Βασιλική Ζωγραφάκη. «Στόχος τους είναι να ερευνήσουν πώς λειτούργησε ένα αστικό κέντρο που ήταν αναπτυγμένο σε δύο βουνοκορφές» γράφειη ίδια. Στη συνέχεια του ταξιδιού συναντά τη βελγική ομάδα αρχαιολόγων που με επικεφαλής τον Ζαν Ντρισέν σκάβουν από το 2007 στον λόφο Κεφάλι όπου, σε απόσταση δυόμισι μιλίων από τα Μάλια, έχει εντοπιστεί ένας μινωικός οικισμός. Η Κνωσός αποσπά περισσότερο όπως είναι φυσικό την προσοχή της, πόσο μάλλον που είναι ένας χώρος τον οποίο έχει επισκεφθεί στο παρελθόν και τώρα τον βρίσκει καλύτερο! Μετά ανεβαίνει στα βουνά: «Αν και οι Μινωίτες ήταν γνωστοί ως ναυτικοί, οι ανασκαφές στη Ζώμινθο δείχνουν ότι ήταν και άνθρωποι των βουνών», γράφει η Μπον-Μίλερ εντυπωσιασμένη από τον σημαντικό αρχαιολογικό χώρο της 2ης π.Χ. χιλιετίας, μεταξύ Κνωσού και Ιδαίου Αντρου και σε υψόμετρο 1.200 μέτρων επάνω στον Ψηλορείτη, που ανασκάπτεται από τον καθηγητή κ. Γιάννη Σακελλαράκη. Και έπειτα φθάνει στην αρχαία Ελεύθερνα όπου πραγματοποιούνται ανασκαφές από τον καθηγητή κ. Νίκο Σταμπολίδη, ο οποίος έχει φέρει στο φως την πλούσια νεκρόπολη αυτής της άγνωστης ως πριν από μερικά χρόνια αρχαίας πόλης, ενώ μιλάει θαυμαστικά για το προστατευτικό στέγαστρο το οποίο σχεδιάστηκε έτσι ώστε να δένει αρμονικά με το τοπίο. Στην «περιοδεία» θα συναντήσει τη διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου, κυρία Αθανασία Κάντα, η οποία έχει κάνει ανασκαφές στο Μοναστηράκι, στην κοιλάδα Αμαρίου, που η αρχαιολόγος πιστεύει ότι είχε στενή και ειδική σχέση με το ανάκτορο της Φαιστού. Θα μιλήσει για τις 20 περίπου σωστικές ανασκαφές που διεξάγονται στο Ηράκλειο υπό την ευθύνη της αρχαιολόγου κυρίας Λιάνας Σταριδά «Θα βρούμε πόλεις κάτω από την πόλη», της είπε η ίδια-, αλλά και για την ανασυγκρότηση των αρχαίων τειχών και φρουρίων της. Πέρασε όμως και από τα Χανιά όπου πραγματοποιεί ανασκαφές η αρχαιολόγος κυρία Ελπίδα Χατζιδάκη, η οποία έχει αποκαλύψει ένα κλειστό ελληνιστικό λιμάνι σε ένα απίθανο μέρος, στην ξηρά. Μιλάει ακόμη για τη Σπιναλόγκα που στην αρχαιότητα φιλοξενούσε ένα ρωμαϊκό οικισμό. Δεν διστάζει να εξυμνήσει ακόμη και τους χορούς της Κρήτης, το περίφημο πεντοζάλη, αναφέροντας την πιθανή αρχαία προέλευσή του!
Στην επιστροφή της στην Αθήνα η κυρία Μπον-Μίλερ βρίσκει την πόλη αλλαγμένη από τον 1997- τελευταία φορά που την είχε επισκεφθείκαι μάλλον καλύτερη. Αναφέρεται στο νέο αεροδρόμιο, δείχνει ευχαριστημένη από τον τρόπο που αντιμετωπίζονται πλέον οι επισκέπτες αρχαιολογικών χώρων με τις σημάνσεις στους δρόμους, ενώ δηλώνει με συμπάθεια ότι «αμετάβλητο είναι μόνον το υπερήφανο ελληνικό πνεύμα και το γλυκό μείγμα χάους και ηρεμίας που διαποτίζει κάθε πτυχή της ζωής».
Πηγή: Το Βήμα, Μ. Θερμού, 1/9/09
